ალიევმა პირველად თქვა, როგორ მზადდებოდა 2020 წლის 10 ნოემბრის სამმხრივი შეთანხმება
ალიევი სამმხრივი შეთანხმების მომზადებაზე
„2020 წლის 9 ნოემბერს, მთელი დღის განმავლობაში, რუსეთის პრეზიდენტთან მრავალსაათიანი სატელეფონო საუბრების შედეგად, ჩვენ მოვახერხეთ ქალაქ ლაჩინის აზერბაიჯანის შემადგენლობაში დაბრუნება“, – განაცხადა აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა. მან ასევე თქვა, თუ როგორ მიიღეს გადაწყვეტილება ლაჩინის დერეფნის ალტერნატიული გზის მშენებლობაზე.
ამის შესახებ ალიევმა მასიმ მამედოვის წარდგენაზე ისაუბრა, რომელიც პრეზიდენტის სპეციალურ წარმომადგენლად დაინიშნა ლაჩინის რეგიონში.
აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა სიტყვით გამოსვლისას პირველად გაახმაურა 2020 წლის 10 ნოემბრის სამმხრივი შეთანხმების ხელმოწერის დეტალები, რომელმაც ფაქტობრივად დაასრულა ყარაბაღის მეორე ომი. დოკუმენტს ხელი მოაწერეს რუსეთის და აზერბაიჯანის პრეზიდენტებმა, ასევე სომხეთის პრემიერმინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა.
მრავალსაათიანი სატელეფონო საუბარი პუტინთან
„მიუხედავად იმისა, რომ ყარაბაღის მეორე ომის ბოლოს ეს რეგიონი (ლაჩინის რაიონი) ჩვენი ძალების კონტროლის ქვეშ მოექცა, ქალაქ ლაჩინს ჩვენი ხელისუფლება ვერ აკონტროლებდა – ამას ობიექტური მიზეზები ჰქონდა, ვინაიდან სომხეთიდან ყარაბაღისკენ მიმავალი გზა ქალაქ ლაჩინის ცენტრზე გადიოდა.
2020 წლის 9 ნოემბერს, რუსეთის პრეზიდენტთან მთელი დღის განმავლობაში მრავალსაათიანი სატელეფონო საუბრების შედეგად, ჩვენ მოვახერხეთ ქალაქ ლაჩინის აზერბაიჯანის შემადგენლობაში დაბრუნება. ამისთვის, ჩემი დაჟინებული თხოვნით, ალტერნატიული გზის მშენებლობა შეტანილ იქნა საბოლოო შეთანხმებაში და ასევე მითითებული იყო კონკრეტული ვადა.
თუმცა, გაურკვეველი სიტყვებით იყო აღნიშნული, რომ ამ საკითხის განხილვა სამი წლის განმავლობაში გაგრძელდებოდა“, – განაცხადა ალიევმა.
„ქალაქ ლაჩინის გარშემო ახალი გზა აშენდა“
„მაგრამ როგორც კი ყარაბაღის მეორე ომი დასრულდა, მაშინვე გავეცი ბრძანება ახალი გზის მარშრუტისა და ტექნიკური პარამეტრების დადგენის შესახებ. მალე დავიწყეთ ეს სამუშაოები და უკვე წელიწადნახევარში დავასრულეთ. ქალაქ ლაჩინის ირგვლივ ახალი გზა აშენდა და ექსპლუატაციისთვის მზად იყო გასული წლის აგვისტოს დასაწყისში.
რუსეთის სამშვიდობო ძალების სარდლობას გავუგზავნეთ შეტყობინება, რომ ძველი მარშრუტიდან პოზიციები მოეხსნათ და ახალ გზაზე გადასულიყვნენ, 5 აგვისტოსთვის კი ქალაქ ლაჩინში, სოფლებში ზაბუხსა და სუსში უნდა შევსულიყავით.
ყარაბაღელი სომხების წარმომადგენლები, რომლებიც იმ დროს ჩვენს წარმომადგენლებს დაუკავშირდნენ, დრო მოითხოვეს – ამბობდნენ, რომ 25 აგვისტომდე ჩვენ თვითონ მოვაგვარებთ ამ საკითხებს – გამოვასახლებთ უკანონოდ მცხოვრებ სომხებს ქალაქ ლაჩინიდან და სოფელ ზაბუხიდანო.
მე არ ვაპროტესტებდი ამას, ანუ 20 დღე არ არის დიდი დრო. ამგვარად, 25 აგვისტოს ჩატარებული სამუშაოების შედეგად ქალაქ ლაჩინში, სოფლებში ზაბუხსა და სუსში უკანონოდ მცხოვრები ყველა სომეხი გამოასახლეს.
26 აგვისტოს დავბრუნდით სოფლებში ზაბუხში, სუსში და ქალაქ ლაჩინში. ამის შემდეგ მე ვესტუმრე ქალაქ ლაჩინს, ავწიე აზერბაიჯანის დროშა ქალაქის ცენტრში და განვაცხადე, რომ ამიერიდან ჩვენ სამუდამოდ ვიცხოვრებთ ჩვენს სამშობლოში“, – განაცხადა აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა.
„ულტიმატუმის ენით ვერავინ დაგველაპარაკება“
თავის გამოსვლაში ალიევი ასევე შეეხო ყარაბაღის პრობლემის მოგვარების საერთაშორისო შუამავლების თემას, კერძოდ კი ეუთოს მინსკის ჯგუფის მუშაობას:
„განსაკუთრებით მინდა აღვნიშნო, რომ მოლაპარაკებების განმავლობაში შუამავლები ყოველთვის ავლენდნენ განსაკუთრებულ მიდგომას ლაჩინის რეგიონის მიმართ და მთლიანობაში, სომხეთი მიუღებლად მიიჩნევდა ლაჩინის რეგიონის დაბრუნებას აზერბაიჯანისთვის.
ახლა, ომიდან ორწელიწადნახევრის შემდეგ, ეს ყველასთვის უფრო აშკარა გახდა.
საერთაშორისო შუამავლები, ეუთოს ყოფილი მინსკის ჯგუფი, მოლაპარაკებების დროს, რეალურად ცდილობდნენ ამ ოკუპაციის კონსოლიდაციას. ახლა ყველაფერი გაირკვა – საფრანგეთის ეს უსამართლო და ნეგატიური დამოკიდებულება აზერბაიჯანის მიმართ შემთხვევითი არ არის.
უბრალოდ, ოკუპაციის დროს, გარკვეულწილად, უნდოდათ ამის დაფარვა, ანუ ჩვენი დაბნევა. მაგრამ ნახეთ, ომის დასრულებიდან რა ბინძური ქმედებები ხორციელდება ჩვენს წინააღმდეგ, რა უსაფუძვლო ბრალდებებს აყენებენ. ანუ ეს ყველაფერი აშკარაა, მათ შორის ევროპარლამენტის მიერ მიღებული არაერთი რეზოლუცია აზერბაიჯანის წინააღმდეგ, რომელიც ისევ პროსომხური, მექრთამე და ანტიაზერბაიჯანული ჯგუფის პროდუქტია და აქ წამყვან როლს ფრანგი დეპუტატები ასრულებენ.
ბუნებრივია, ამას ოკუპაციის დროსაც ვგრძნობდით, მაგრამ არა ისე მძაფრად. ჩვენ ვერც კი წარმოვიდგენდით, რომ ქვეყნები შეიძლება იყვნენ ასეთი ფარისევლები და მატყუარები. მათ შეუძლიათ, პირისპირ შეგხედონ, გითხრან ერთი რამ, ზურგს უკან კი სხვანაირად მოგექცნენ.
ამ ორწელიწადნახევრის განმავლობაში მთელმა მსოფლიომ დაინახა ყველაფერი. ამავდროულად, ანტიაზერბაიჯანულმა ძალებმა დაინახეს ჩვენი ურყევი ნება. ის, რომ ჩვენს გადაწყვეტილებაზე გავლენას ვერავინ შეძლებს – ულტიმატუმის ენით ვერავინ დაგველაპარაკება. ჩვენ დავამარცხეთ სომხეთი და კიდევ ერთხელ ვაჩვენეთ მთელ მსოფლიოს, რომ მივაღწევთ იმას, რაც ჩვენს ინტერესებშია“.
