აზერბაიჯანში Meydan TV-ის ჟურნალისტების წინააღმდეგ სასამართლო პროცესები დაიწყო
Meydan TV-ის სასამართლო პროცესი დაიწყო
ბაქოს მძიმე დანაშაულების სასამართლოში Meydan TV-სთან დაკავშირებულ სისხლის სამართლის საქმეზე მოსამზადებელი სხდომა გაიმართა.
სასამართლო სხდომაზე წარმოდგენილი იყო არაერთი შუამდგომლობა, მათ შორის – ბრალდებულთა დაკავების პირობებთან, სასამართლო პროცესის ღია ფორმატში ჩატარებასთან, პატიმრობის აღკვეთის ღონისძიების შეცვლასთან და სხვა საკითხებთან დაკავშირებით. სასამართლომ შუამდგომლობების უმეტესობა არ დააკმაყოფილა.
2024 წლის 6 დეკემბერს დააკავეს Meydan TV-ის თანამშრომლები: რამინ დეკო (ჯაბრაილზადე), აინურ განბაროვა (ელგუნეში), აისელ უმუდოვა, აიტაჯ ახმედოვა (ტაპდიგი), ხაიალა აგაევა და ნატიგ ჯავალი. მათ ბრალი წაუყენეს აზერბაიჯანის სისხლის სამართლის კოდექსის 206.3.2 მუხლით — პირთა ჯგუფის მიერ წინასწარი შეთქმულებით ჩადენილი კონტრაბანდის ფაქტზე. აღნიშნული საქმე საზოგადოებაში ცნობილია როგორც „Meydan TV-ის საქმე“. მოგვიანებით, ამავე საქმესთან დაკავშირებით დააკავეს ჟურნალისტები შამშად აღა, ნურლან ლიბრე, ფატიმა მოვლამლი, ულვია ალი და აჰმედ მუხტარი. 2025 წლის აგვისტოში ჟურნალისტების წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდებები გაფართოვდა და საქმეს ახალი ეპიზოდები დაემატა. Meydan TV აცხადებს, რომ ჟურნალისტების დაპატიმრება პირდაპირ უკავშირდება მათ კრიტიკულ ჟურნალისტურ საქმიანობას.
ზედა რიგი: რამინ დეკო, ახმედ მუხტარი, ულვი ტაჰირლი, ნურლან ლიბრე, შამშად აღა, ნატიგ ჯავალი.
სასამართლო პროცესის დაწყებისთანავე ადვოკატებმა გააპროტესტეს ის ფაქტი, რომ სასჯელაღსრულების სამსახურის თანამშრომლებმა მინის ჯიხურის წინა ნაწილი დაფარეს, სადაც ბრალდებულები იმყოფებოდნენ. დაცვის მხარის განცხადებით, აღნიშნულმა პრაქტიკამ ხელი შეუშალა სასამართლო პროცესის გამჭვირვალობას.
მოსამართლემ სასჯელაღსრულების სამსახურის თანამშრომლებს დაავალა, მინის ჯიხურის წინა ნაწილიდან გასულიყვნენ და მხოლოდ მცირე კოლონა დაეტოვებინათ. ამის შემდეგ, სასამართლო დარბაზში მყოფებს ბრალდებულების მკაფიოდ დანახვის შესაძლებლობა მიეცათ.
პერსონალური მონაცემები და გამოსვლები
სასამართლო სხდომა ბრალდებულთა პერსონალური მონაცემების დაზუსტებით გაგრძელდა.
ჟურნალისტმა აიტაჯ ტაპდიგმა განაცხადა, რომ ათ წელზე მეტია მუშაობს Meydan TV-ში და ამ პერიოდის განმავლობაში მრავალი ვიდეომასალა მოამზადა. მან მოსამართლეს მიმართა თხოვნით, რომ განაჩენის გამოტანისას აღნიშნული გარემოებები გათვალისწინებულიყო.
„ჩვენ დაგსჯით ყველაფრისთვის, რაც გააკეთეთ“, — განაცხადა ტაპდიგმა.
ჟურნალისტმა ნატიგ ჯავალიმ გამოსვლა შემდეგი სიტყვებით დაიწყო: „პირველ რიგში, მინდა მივესალმო გამოჩენილ აზერბაიჯანელ ინტელექტუალს ჯამილ ჰასანლის, რომელიც ამ სასამართლო დარბაზში იმყოფება“. მის განცხადებას დარბაზში აპლოდისმენტები მოჰყვა. ჯავალიმ ასევე გაიხსენა ჰასანლის სახელი და გვარი და 2009 წელს მიღებული ჯილდო, რის შემდეგაც განაცხადა, რომ ამაყობს Meydan TV-ით.
ჟურნალისტმა აისელ უმუდოვამ, ფაქტობრივი საცხოვრებელი ადგილის შესახებ დასმულ კითხვაზე პასუხის გაცემისას, აღნიშნა:
„უკვე ერთი წელია ბაქოს წინასწარი დაკავების იზოლატორში ვიმყოფები“.
სახელმწიფოს მიერ დანიშნულ ადვოკატებზე უარის თქმა
პირადი ინფორმაციის გადამოწმების შემდეგ, ბრალდებულებს ჰკითხეს, უარს ამბობდნენ თუ არა სახელმწიფოს მიერ დანიშნულ ადვოკატებზე. საქმეში მონაწილე 12-ვე ბრალდებულმა განაცხადა, რომ მათ თავად აირჩიეს ადვოკატები და უარი თქვეს სახელმწიფოს მიერ დანიშნულ ადვოკატებზე.
შუამდგომლობები: ღია სასამართლო პროცესისა და გათავისუფლების მოთხოვნა
ადვოკატებმა სასამართლოს არაერთი შუამდგომლობით მიმართეს. ადვოკატმა ზიბეიდა სადიგოვამ მოითხოვა, ბრალდებულები მინის კაბინიდან გაეყვანათ და სხდომის განმავლობაში მათთვის ადვოკატების გვერდით დაჯდომის შესაძლებლობა მიეცათ. მოსამართლემ აღნიშნა, რომ ეს საკითხი შესაძლოა მომავალ სხდომებზე განიხილონ.
ამავე დროს, სადიგოვამ სასამართლოს მიმართა შუამდგომლობით, ჟურნალისტებისთვის სასამართლო სხდომაზე დასწრებისა და ვიდეოგადაღების უფლება მიეცათ. შუამდგომლობაში აღნიშნული იყო, რომ ქვეყანაში არაერთი სასამართლო პროცესი ვიდეოჩანაწერით ტარდება და იმის გათვალისწინებით, რომ ბრალდებულები მედიის წარმომადგენლები და საზოგადოებისთვის ცნობილი პირები არიან, ხოლო საქმე მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის საგანია, სხდომის გახსნა და ვიდეოგადაღება გამართლებული იქნებოდა.
ულვიას ადვოკატმა ალიმ აღნიშნულ შუამდგომლობას მხარი დაუჭირა. მისი თქმით, მის კლიენტს ძალიან უყვარს საკუთარი ქვეყანა და არ სურს, რომ მისი იმიჯი შელახული იყოს. სწორედ ამიტომ, ის სასამართლო პროცესების ვიდეოჩანაწერისა და მისი გავრცელების მომხრეა.
შუამდგომლობაზე კომენტარის გაკეთებისას, სახელმწიფო პროკურორმა განაცხადა, რომ დღემდე არცერთ ჟურნალისტს სასამართლოში ვიდეოგადაღების მოთხოვნით არ მიუმართავს. ამ დროს ნურლან ლიბრემ პროკურორს სიტყვა შეაწყვეტინა და ჰკითხა:
„რომელი ჟურნალისტები არიან ჯერ კიდევ თავისუფლები? თქვენ ყველა დააპატიმრეთ“.
სასამართლომ აღნიშნული შუამდგომლობაც არ დააკმაყოფილა.
გარდა ამისა, სასამართლოს წარედგინა შუამდგომლობები სისხლის სამართლის საქმის შეწყვეტის, ბრალდებულთა გათავისუფლების ან აღკვეთის ღონისძიების შინაპატიმრობით შეცვლის შესახებ. აღნიშნული მოთხოვნებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა.
თავის შუამდგომლობაში აინურ ელგუნეშმა წარმოადგინა დოკუმენტი „ექვსთვიანი დაკვირვების შესახებ“, რომელიც სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ იყო გაცემული და ეფუძნებოდა მის წინააღმდეგ სასამართლოში შეტანილ სააპელაციო საჩივარს.
„მე დამაკავეს ამ ექვსთვიანი ვადის გასვლამდე ცოტა ხნით ადრე და ეს დოკუმენტი ადასტურებს, რომ ჩემი დაკავება პოლიტიკურად მოტივირებულია“, — განაცხადა ელგუნეშმა.
მან მოითხოვა, რომ აღნიშნული დოკუმენტი სისხლის სამართლის საქმის მასალებს დაერთოს და სასამართლოს წარედგინოს.
გამოსვლისას ელგუნეშმა ასევე აღნიშნა, რომ მისი სოციალური დაზღვევის ბარათი დაბლოკილია.
„რა კავშირი აქვს კონტრაბანდას სახელმწიფო დახმარებასთან? მოვითხოვ, რომ ჩემი ბარათი გაიხსნას“, — განაცხადა მან.
საქმის მასალების გადახედვის მოთხოვნა
ადვოკატმა ელჩინ სადიგოვმა, რომელიც აინურ ელგუნეშისა და ნატიგ ჯავალის ინტერესებს იცავდა, სასამართლოში განაცხადა, რომ ადვოკატებმა გადახედეს საბოლოო ბრალდებას, მაგრამ ასლი არ მიეცათ. გარდა ამისა, დაცვის მხარეს მიეცა ძალიან შეზღუდული დრო საქმის მასალების გადასახედად და არც სისხლის სამართლის საქმის მასალებში შემავალ 30 დისკსა და რამდენიმე ფლეშ დრაივზე წვდომა მიეცა.
ამიტომ, ადვოკატმა შეიტანა შუამდგომლობა საქმის შეწყვეტის, მოსამზადებელი სხდომის გადადების და დაცვის მხარისთვის სისხლის სამართლის საქმის მასალების გადახედვის დროისა და პირობების მინიჭების შესახებ, რომლებიც ადრე მათთვის არ იყო წარდგენილი.
ეს შუამდგომლობა, წინა შუამდგომლობების მსგავსად, არ დაკმაყოფილდა.
ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა შუამდგომლობები
სასამართლომ დააკმაყოფილა შუამდგომლობების ნაწილი. დაკმაყოფილდა აიტაჯ ტაპდიგისთვის საცოლესთან შეხვედრისა და მასზე დაქორწინების აკრძალვის მოხსნის შუამდგომლობა.
ასევე მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება ნატიგ ჯავალის, რამინ დეკოს და ულვი ტახიროვის შუვალანის #3 წინასწარი დაკავების დაწესებულებიდან ბაქოს #1 წინასწარი დაკავების დაწესებულებაში გადაყვანის შესახებ.
სასამართლო პროცესის გაგრძელება
საბოლოოდ, სასამართლომ სისხლის სამართლის საქმე განსახილველად მიიღო. შემდეგი სასამართლო სხდომა 22 დეკემბერს არის ჩანიშნული.
