რუსული კანონი უკვე რეალობაა. როდის დაიწყებს ის მოქმედებას და ვის შეეხება

აგენტების კანონი რეგისტრაცია

28 მაისს პარლამენტმა დაძლია პრეზიდენტის ვეტო და 84 ხმით 4-ის წინააღმდეგ კიდევ ერთხელ და საბოლოოდ მხარი დაუჭირა “რუსულ კანონს”. ახლა უკვე კანონის ამოქმედება ტექნიკური დეტალია.

რადიო თავისუფლებამ მოამზადა დეტალური მასალა იმაზე, თუ რა მოხდება შემდეგ და რა ვადებში ამუშავდება კანონპროექტი. ჩვენ ამ სტატიის შემოკლებულ ვერსიას გთავაზობთ:

● 3 დღის ვადაში კანონპროექტი  გადაეცემა საქართველოს პრეზიდენტს ხელმოსაწერად

● მიღებიდან 5 დღეში კანონპროექტს პრეზიდენტმა უნდა მოაწეროს ხელი. ზურაბიშვილი არ აპირებს ამის გაკეტებას. ამიტომ, 5 დღის გასვლის შემდეგ, კანონი გამოქვეყნდება პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა პაპუაშვილის ხელმოწერით.

● კანონი ძალაში შედის მისი ოფიციალურ ორგანოში გამოქვეყნებიდან მეთხუთმედე დღეს.

● ხელმოწერიდან 60 დღის ვადაში იუსტიციის სამინისტრომ და საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტომ უნდა შექმნან „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციათა“ რეესტრი.

● როცა რეესტრი მზად იქნება, საქართველოში მოქმედი არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და ონლაინმედიის დიდი ნაწილისთვის (მათთვის, ვისი დაფინანსებაც 20 პროცენტზე მეტი უცხოურია) „უცხოელი აგენტების“ რეესტრში რეგისტრაცია სავალდებულო ხდება.

● აგენტების კანონის თანახმად, რეესტრში განცხადება ორგანიზაციამ ნებაყოფლობით უნდა შეიტანოს. თუკი ორგანიზაცია „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლის“ „კრიტერიუმებს“ აკმაყოფილებს კანონის გამოქვეყნებიდან მე-60 დღიდან გადაითვლის ერთი თვეს და ამ ერთი თვის განმავლობაში ის ვალდებულია, რომ იუსტიციის სახლში თავად წარადგინოს განცხადება და ითხოვოს „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად“ დარეგისტრირება. 2 სამუშაო დღეში ორგანიზაციას მისცემენ წვდომას შესაბამის ვებ-გვერდზე და წვდომის მიღებიდან 10 სამუშაო დღეში ორგანიზაცია ვალდებულია უკვე ელექტრონულად შეავსოს განაცხადი.

● საკუთარი თავის „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად“ დარეგისტრირების შესახებ ელექტრონულ განაცხადს ორგანიზაციამ უნდა დაურთოს საფინანსო დეკლარაცია – საიდენტიფიკაციო მონაცემები; მისამართი; ვებსაიტის მისამართი; ინფორმაცია წინა წელს მიღებული ფულადი და ქონებრივი შემოსავლის შესახებ. უნდა განიმარტოს, მატერიალური სიკეთის წყარო, ოდენობა და მიზანი; ინფორმაცია წინა წელს დახარჯული თანხის ოდენობისა და მიზნის შესახებ.

● საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს აქვს 30 სამუშაო დღე იმისათვის, რომ შეამოწმოს, რამდენად „სწორად და სრულყოფილად არის შევსებული“ განაცხადი და მისი ავტორი დაარეგისტრიროს „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციათა“ რეესტრში. ეს ინფორმაცია საჯაროა.

● შემოწმება-რეგისტრაციის ეტაპზეა საინტერესო დეტალი, რომელიც ფიზიკურ პირებს ეხება – განაცხადის შესწავლის და შემოწმების პროცესში, იუსტიციის სამინისტროს წარმომადგენელს უფლება აქვს დაინტერესდეს და მოიძიოს ორგანიზაციასთან დაკავშირებული ფიზიკური პირების შესახებ განსაკუთრებული კატეგორიის ინფორმაცია ( პოლიტიკური შეხედულება; ეთნიკური კუთვნილება; რელიგიური მრწამსი; ჯანმრთელობა; გენეტიკური მონაცემები, რომლებიც ფიზიკური პირის უნიკალური იდენტიფიცირების მიზნით მუშავდება; ინფორმაცია სქესობრივი ცხოვრების შესახებ). კანონის თანახმად, ფიზიკური პირები ვალდებულნი არიან, დაუყოვნებლივ წარადგინონ მოთხოვნილი ინფორმაცია. ფიზიკური პირი ამ მონაცემებს არ წარადგენს, მას 5 ათასი ლარით დააჯარიმებენ. თვის განმავლობაში ამ ჯარიმის გამოწერა მრავალჯერ შეიძლება, რადგან კანონში არ გვხვდება ამის შემზღუდავი ჩანაწერი.

● რა მოხდება, თუ ორგანიზაცია უარს იტყვის საკუთარი ნებით აგენტად დარეგისტრირებაზე? ასეთ შემთხვევაში მას 25 ათასი ლარით დააჯარიმებენ. ბევრს ჰგონია, რომ ეს ჯარიმა გარკვეული პერიოდის განმავლობაში “იხსნის” ორგანიზაციას “უცხო ქვეყნის გავლენის” იარლიყისგან, თუმცა ეს ასე არ არის. ჯარიმის გადახდის შემდეგ უკვე თავად სახელმწიფო დაარეგისტრირებს ორგანიზაციას „აგენტების რეესტრში“. ანუ ორგანიზაციას ჯარიმის გადახდაც მოუწევს და “აგენტად” იძულებით დარეგისტრირებაც.

● მისი ნების საწინააღმდეგოდ აგენტად დარეგისტრირების შემდეგ ორგანიიზაციას მოსთხოვენ საფინანსო დეკლარაციის ატვირთვას. თუ ორგანიზაცია ამ მოთხოვნასაც დაარღვევს და სახელმწიფოსთან არ ითანამშრომლებს, მას დამატებით 10 ათასი ლარით დააჯარიმებენ. სახელმწიფო შეუძლოია ორგანიზაცია მომდევნო თვესაც შეამოწმოს და თუ ისევ აღმოაჩენს მის „ურჩობას“, უკვე 20 ათასი ლარით დააჯარიმებს. სახელმწიფოს ამ მიზეზით ორგანიზაციის 20 ათასი ლარით დაჯარიმება ყოველ ახალ თვეს შეეძლება.

● თუ ორგანიზაციამ არ განაცხადა, სახელმწიფო როგორ გაიგებს, რომ ის „აგენტების რეესტრშია “ შესაყვანი? აქ კანონი კიდევ ერთ საინტერესო დეტალს ითვალისწინებს – კანონში დასმენის მექანიზმია ჩადებული. ნებისმიერს შეუძლია, სახელმწიფოს წერილობით შეატყობინოს „უცხოეთის აგენტი ორგანიზაციის“ არსებობა.

აგენტების კანონის წინააღმდეგ მრავალათასიანი საპროტესტო გამოსვლები საქართველოში აპრილის დასაწყისში დაიწყო. ხელისუფლებამ კანონი დასავლეთის არაერთი დაჟინებული მოწოდებისა და ევროსაბჭოს ვენეციის კომისიის მკაცრი დასკვნის მიუხედავად მიიღო.

23 მაისს სახელმწიფო მდივანმა ენტონი ბლინკენმა გამოაქვეყნა გადაწყვეტილება, სადაც ნათქვამია, რომ„საქართველოში დემოკრატიისთვის ძირის გამოთხრის გამო სავიზო შეზღუდვების პოლიტიკის გამოცხადება და აშშ-საქართველოს თანამშრომლობის ყოვლისმომცველი გადახედვა”.

ვაშინგტონის გადაწყვეტილებით სავიზო შეზღუდვები შეეხება „ქართული ოცნების” ხელისუფლების წარმომადგენლებს და მათი ოჯახის წევრებსაც. ჯერჯერობით არცერთი კონკრეტული პირი დასახელებული არ არის. გარდა ამისა, ვაშინგტონში აცხადებენ, რომ აშშ გადახედავს საქართველოსთან თანამშრომლობას.

კანონის ძალაში შესვლის შემდეგ საპასუხო ზომების მიღებას აპირებს ევროკავშირიც. მანამდე ევროპელმა მაღალჩინოსნებმა არაერთხელ აღნიშნეს, რომ კანონი აშორებს საქართველოს ევროკავშირს.