"რუსთავი 2" გადამწყვეტი ბრძოლისთვის ემზადება

ვითარება “რუსთავი 2”-ის გარშემო პიკს აღწევს. პარასკევს 17 თებერვალს არხის დირექციის და თანამშრომლების გადაწყვეტილებით, ორი დღის განმავლობაში “რუსთავი 2”-მა მაუწყებლობა შეწყვიტა. ეკრანზე გამოსახული იყო შავი ფონი, სადაც დიდი თეთრი ასოებით ეწერა: “ვაპროტესტებთ უსამართლობას”.

“ეს არის პროტესტის უკიდურესი ზომა, რომელსაც ტელევიზიამ შეიძლება მიმართოს. ჩვენი დუმილით, ჩვენ შევეცდებით ხმა მოგაწვდინოთ. სხვა არჩევანი ჩვენ არ დაგვიტოვეს”, – განაცხადა საინფორმაციო გამოშვება “კურიერის” წამყვანმა და არხის გენერალური დირექტორის მოადგილემ ზაალ უდუმაშვილმა.

კვირას კი, რუსთაველის გამზირზე ტელეკომპანიის მხარდასაჭერად მრავალათასიანი აქცია გაიმართა. “რუსთავი 2” უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების მოლოდინშია.

ათასობით ადამიანი გამოვიდა გუშინ თბილისის ცენტრში, რუსთაველის გამზირზე ტელეკომპანია “რუსთავი 2”- ის მხარდასაჭერად.

ზუსტი თარიღი უცნობია, თუმცა, სავარაუდოდ, უკვე ძალიან მალე – თებერვლის ბოლოს საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ უნდა გამოიტანოს გადაწყვეტილება ბოლო წლების ერთ-ერთ ყველაზე გახმაურებულ საქმესთან – “რუსთავი 2-ის” მფლობელობასთან დაკავშირებით.

უზენაესმა სასამართლომ წელიწადნახევრიან დავაში ბოლო სიტყვა უნდა თქვას – ვინ არის  ქვეყნის ყველაზე რეიტინგული ტელეარხის მფლობელი.

ამ გადაწყვეტილებაზეა დამოკიდებული, გააგრძელებს თუ არა დღევანდელი სახით  მაუწყებლობას ხელისუფლების მიმართ ერთ-ერთი ყველაზე კრიტიკულად განწყობილი არხი.

“ივანიშვილო, ხელები შორს “რუსთავი 2″-ისგან!”, “დავიცვათ სიტყვის თავისუფლება!” “ნუ დამიხურავ საყვარელ გადაცემებს”, “მე მიყვარს დედა, დედას უყვარს “რუსთავი 2″”, “”რუსთავი 2″ ეკუთვნის ხალხს!” – ამ შინაარსის ტრანსფარანტებით ხელში ათასობით ადამიანი იდგა კვირას, 19 თებერვალს პარლამენტის შენობის წინ.

რიგით მოქალაქეებთან ერთად იქ იყვნენ ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების, არასამთავრობო სექტორის, სამოქალაქო საზოგადოების, მედიის წარმომადგენლები, ცნობილი მომღერლები და მსახიობები. ის ადამიანებიც, რომლებიც ზოგადად კრიტიკულად არიან განწყობილები “რუსთავი 2”-ის მიმართ, თუმცა მხარს უჭერენ ამ ტელეკომპანიას, რადგან მიაჩნიათ, რომ დღეს ამ ტელეკომპანიის დაცვა აუცილებელია ქვეყანაში სიტყვის თავისუფლების არსებობისთვის.

საპროტესტო აქცია მიჰყავდა  არხის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანს, ზაალ უდუმაშვილს, რომელმაც ასე მიმართა ხალხს:

“”რუსთავი- 2″ თუ დაეცა, ეს არ იქნება მხოლოდ ერთი ტელევიზიის დაცემა. ეს ნიშნავს იმას, რომ ხვალ თქვენ სივრცე აღარ გექნებათ, სადაც თქვენ თქვენს პრობლემებზე ილაპარაკებთ… დღეს ჩვენ ერთად უნდა ვუთხრათ ხელისუფლებას, რომ ვერასდროს ვერავინ ვეღარ შეეხება ამ ქვეყანაში სიტყვის თავისუფლებას”.

მიტინგზე, რომელიც “რუსთავი 2”-ის ორგანიზებით გაიმართა, პოლიტიკოსები სიტყვით არ გამოსულან. ტრიბუნებთან მხოლოდ არხის ჟურნალისტები და ცნობილი ტელეწამყვანები იდგნენ. ისინი მადლობას უხდიდნენ მაყურებელს მხარდაჭერისთვის.

დავა კერძო საკუთრებისთვის თუ პოლიტიკური სამართალი

საკონსტიტუციო სასამართლომ 2015 წლის ნოემბერში წარმოებაში მიიღო ტელეკომპანია “რუსთავი 2”-ის სარჩელი და აღადგინა არხის მოქმედი მენეჯმენტის უფლებამოსილება. მანამდე ერთი კვირით ადრე მოქმედ მენეჯმენტს უფლებამოსილება თბილისის საქალაქო სასამართლომ შეუჩერა. სასამართლო დავა იმაზე, თუ ვინ არის ქვეყნის ყველაზე რეიტინგული და ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელეკომპანიის კანონიერი მფლობელი, უკვე წელიწადნახევარია, მიმდინარეობს.

ამ ხნის განმავლობაში არხის  ქონებას ყადაღა ადევს.

ტელეკომპანიის ერთ-ერთი ყოფილი მფლობელი, ბიზნესმენი ქიბარ ხალვაში, რომელიც ტელეკომპანიას 2004-2006 წლებში მართავდა, არხის წილების დაბრუნებას ითხოვს. ხალვაში აცხადებს, რომ სააკაშვილის ხელისუფლებამ ზეწოლის შედეგად დაათმობინა ტელეკომპანია.

2015 წლის ნოემბერში თბილისის საქალაქო სასამართლომ გადაწყვეტილება ქიბარ ხალვაშის სასარგებლოდ გამოიტანა. ახლა ტელეკომპანია ისტრიულ გადაწყვეტილებას ელოდება – იმაზე, თუ რას გადაწყვეტს უზენაესი სასამართლო – მართლმსაჯულების ბოლო ინსტანცია საქართველოში, დამოკიდებულია ტელეკომპანიის მომავალი.

არასამთავრობო ოპრგანიზაცია “საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო”-ს ინფორმაციით,  2004-2012 წლებში ტელეკომპანიამ 20-ჯერ გამოიცვალა მფლობელი. მფლობელის შეცვლის ყოველი ისტორია ბუნდოვან გარიგებებს უკავშირდება და დღემდე ბევრ პასუხგაუცემელ კითხვის ნიშანს ტოვებს. ყველა ამ გარიგების უკან სააკაშვილის ხელისუფლება იდგა.

მიუხედავად იმისა, რომ “რუსთავი 2”-ის 23-წლიანი ისტორიის განმავლობაში, ამ ტელეკომპანიის მფლობელები საეჭვო ვითარებაში ენაცვლებოდნენ ერთმანეთს, დღეს ცოტა ვინმეს თუ ეპარება ეჭვი, რომ ხალვაშის უკან ხელისუფლება დგას, რომელიც კერძო დავის სარჩულით ცდილობს ყოფილ მფლობელებს კრიტიკული არხი ჩამოართვას და მისი სარედაქციო პოლიტიკა შეცვალოს. ხელისუფლება ცდოლობს, ყოფილი ხელისუფლების გზა გაიმეოროს, – ფიქრობენ არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები.

მმართვლი ძალის წარმომადგენლები “რუსთავი 2”-ის საქმეს, როგორც კერძო დავას ისე განიხილავენ და უარყოფენ ყოველგვარ ჩარევას სასამართლო პროცესებში.

პარლამენტის წინ გამართული აქციის კომენტირებისას, უმრავლესობის წარმომადგენელმა  ეკა ბესელიამ აღნიშნა,რომ სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილებას არანაირ კავშირში არ იქნება “რუსთავი 2”-ის გამოხატვის თუ სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვასთან.

“ჩვენ ვითხოვთ ძალიან მარტივ რამეს, ჩვენ გვინდა სამართლიანობა”, – განაცხადა არხის გენერალურმა დირექტორმა ნიკა გვარამიამ აქციაზე გამოსვლისას.

მისი თქმით, დღეს უზენაეს სასამართლოს აქვს შანსი, დაიცვას არამარტო თავისუფალი სიტყვა, არამედ ქვეყანაში დამოუკიდებელი სასამართლოს პრეცედენტი შექმნას.

“რუსთავი 2” – თანამედროვე ისტორიის საკვანძო “ფიგურა”

2017 წლის 1 ივნისს “რუსთავი 2” 23 წლის გახდება. ისინიც კი, ვინც ამ არხის მიმართ კრიტიკულად არიან განწყობილნი, არ უარყოფენ ამ ტელეკომპანიის განსაკუთრებულ როლს თანამედროვე საქართველოს ისტორიაში.

“ვარდების რევოლუციის” დროს “რუსთავი 2” მაშინდელ ოპოზიციას ღიად უჭერდა მხარს. შევარდნაძის კორუმპირებულ ეპოქაში ამ ტელეკომპანიის ჟურნალისტები ამხელდნენ ჩინოვნიკებს, ამზადებდნენ მწვავე რეპორტაჟებს, მათი ობიექტივის მიღმა არ რჩებოდა არაფერი, რითაც დიდ დისკომფორტს უქმნიდნენ ხელისუფლებას. სწორედ ამის გამო, შევარდნაძის ხელისუფლებას ამ ტელეკომპანიის დახურვის არაერთი მცდელობა ჰქონდა.

იმ პერიოდში “რუსთავი 2-ის” პოპულარობამ პიკს მიაღწია. “გამარჯვებული ხალხის ტელევიზია” – ასე ეწოდა მას “ვარდების რევოლუციის” შემდეგ. ჟურნალისტებს ხალხი ქუჩაში აჩერებდა და მადლობას უხდიდა.

თუმცა, შემდეგ არხის რეპუტაციას მძიმე წლები დაუდგა. “ვარდების რევოლუციის” შედეგად მოსული ხელისუფლებისთვის, რომლებმაც ქვეყანაში მტკივნეული და არაპოპულარული რეფორმები წამოიწყო, მძლავრი კრიტიკული მედია არახელსაყრელი იყო. საბოლოოდ მოხდა ისე, რომ ქვეყნის ყველა ცენტრალური ტელევიზია, მათ შორის – “რუსთავი 2”-იც სააკაშვილი ხელისუფლების კონტროლქვეშ აღმოჩნდა. ამ ტელეკომპანიის ეთერიდან გაქრა მწვავე პოლიტიკური გადაცემები და კრიტიკული სიუჟეტები. თანდათან კარგავდა ის ხალხის ნდობასაც.

“რუსთავი 2”-ის ჟურნალისტები დღეს აღიარებენ, რომ ეს შეცდომა იყო და აცხადებენ, რომ ახალ შანსს ხელიდან აღარ გაუშვებენ:

“წლების წინათ, როდესაც იმდროინდელმა ხელისუფლებამ “რუსთავი 2”-ის სარედაქციო პოლიტიკა შეცვალა, ასეთი პროტესტი რომ ყოფილიყო, ყველაფერი დღეს სხვაგვარად იქნებოდა. ნაცვლად ამისა, ჩვენ, ჟურნალისტები სათითაოდ და ნელ-ნელა წავედით არხიდან, ზოგი საერთოდ ჟურნალისტიკიდან… იმდროინდელ მენეჯმენტს ასე რომ ებრძოლა, ჩვენ მაშინაც შევინარჩუნებდით ტელევიზიას.  ჩვენ მეორედ ამ შეცდომას აღარ დავუშვებთ, ამის უფლება არ გვაქვს”, – აცხადებს ჟურნალისტი ეკა ქადაგიშვილი, რომელიც წლებია, ამ არხზე მუშაობს.

აქციის მონაწილეთა უმრავლესობა დარწმუნებულია, რომ დღეს ტელეკომპანიის ხელში ჩასაგდებად იგივე გზის გავლა უნდა “ქართული ოცნების” ხელისუფლებას.

როგორც აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ  JAMnews-თან საუბრისას აღნიშნა, “რუსთავი 2”  მისთვის სიტყვის თავისუფლებასთან ასოცირდება და ხელისუფლებას არ აქვს უფლება, ხალხს წაართვას ის.

არასამთავრობოები კი ხელისუფლებასაც მიმართავენ და ურჩევენ, არ ჩაერიოს სასამართლო პროცესში. “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს” დირექტორის ეკა გიგაურის თქმით, აქციაზე მისულმა ხალხმა დაანახა ხელისუფლებას, რომ მზად არის დაიცვას “რუსთავი 2”, მედიაპლურალიზმი და დემოკრატია.

მათ შორის, ვინც “რუსთავი 2”-ის მხარდასაჭერად მოვიდა, იყვნენ ჟურნალისტები სხვადასხვა მედიასაშუალებებიდან, არხის პოლიტიკის მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ადამიანებიც.

ტელეკომპანია “კავკასიას” დირექტორის ნინო ჯანგირაშვილის თქმით, მიუხედავას იმისა, რომ არხის პოლიტიკა, ხშირ შემთხვევაში, მისთვის მიუღებელია, აუცილებელია “რუსთავი 2”-მა გააგრძელოს ფუნქციონირება. ჯანგირაშვილი თვლის, რომ თუ ტელეკომპანიას გააკონტროლებს ხელისუფლება, ქვეყანაში არსებული ყველა თავისუფალი მედიასაშუალება დაუცველი იქნება.

“რუსთავი 2”-მა შეწყვეტილი მაუწყებლობა კვირას განაახლა და პარლამენტის წინ მიმდინარე აქცია პირდაპირ ეთერში ჩართო.

ზაალ უდუმაშვილი შეკრებილებს დაჰპირდა, რომ “რუსთავი 2” არასდროს გაითიშება.