ვინ კლავს ევროპაში ჩეჩნებს, რომლებიც რამზან კადიროვს აკრიტიკებენ?
გასული ერთი წლის განმავლობაში, 2019 წლის ზაფხულიდან 2020 წლის ზაფხულამდე პერიოდში, მეოთხედ, ევროპაში მოკლეს ან მკვლელობის მიზნით თავს დაესხნენ ჩეჩენს, რომელიც ღიად აკრიტიკებდა ჩეჩნეთის რესპუბლიკის ხელმძღვანელს.
ამჯერად, ვენის ცენტრში, თავში გასროლით მოკლეს ბლოგერი მამიხან უმაროვი, რომელმაც 2020 წლის აპრილში, კადიროვის შეურაცხმყოფელი ვიდეომიმართვა გამოაქვეყნა.
ძირითადი წყაროები – ВВС, Radio Liberty/Radio Freedom
ვინ არის მამიხან უმაროვი
43 წლის მამიხან უმაროვი 4 ივლისის ღამეს, ვენის გარეუბან გერასდორფში, სავაჭრო ცენტრის პარკინგთან მოკლეს. რამდენიმე საათის შემდეგ, ქალაქ ლინცში დააპატიმრეს მკვლელობაში ეჭვმიტანილი, ასევე ჩეჩენი.
ეთნიკური წარმომავლობის განსაკუთრებული აღნიშვნა ამ შემთხვევაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს.
მამუხან უმაროვი, რომელიც საკუთარ თავს ანზორს უწოდებდა, ბექა მარტინის სახელზე გაცემულ ავსტრიის პასპორტს ფლობდა. ის ავსტრიაში საცხოვრებლად ჯერ კიდევ 2005 გადავიდა. მანამდე ის ჩეჩნეთის შარიათის უსაფრთხოების სამინისტროს გამომძიებელი იყო.
2020 წლის აპრილში, მან ინტერნეტში ვიდეო გამოაქვეყნა, რომელშიც ვენაში, ხიდზე დგას და უცენზურო სიტყვებით ლანძღავს ჩეჩნეთის მეთაურ რამზან კადიროვსა და მამამისს. ამასთან, ის საკუთარ ტელეფონის ნომერსაც აცხადებს და ამბობს:
„მე არ ვმალავ სახეს, შენ მას ხედავ. გამოგზავნე, ვინც კაცად მიგაჩნია“.
• რუსეთში კონსტიტუცია შეიცვალა – ახლა პუტინი სამუდამოდ დარჩება ხელისუფლებაში
• კადიროვი: გაბუნიას ურჩევნია დაიჩოქოს და პატიება ითხოვოს
BBC-ის წყაროს თქმით, მან ეს ვიდეო ნახა, თუმცა, ახლა ის ქსელში ხელმისაწვდომი აღარ არის.
უმაროვი ჩეჩნეთში მუშაობდა ჩეჩნეთის მეორე ომის დროს და მათ შორის, სეპარატისტული იდეებით გამოირჩეოდა. 2020 წლის თებერვალში, უკრაინელ ჟურნალისტთან საუბრისას განაცხადა, რომ ჩეჩნეთიდან მას შემდეგ წამოვიდა, რაც ახალმა ხელისუფლებამ, რომელიც მჭიდროდ თანამშრომლობდა მოსკოვთან, იმ ადამიანების განადგურება დაიწყო, ვინც ემხრობოდნენ „დამოუკიდებელი იჩქერიის“ იდეას.
უმაროვის განცხადებით, 2010 წლიდან, ის უკრაინისა და ავსტრიის სპეცსამსახურებთან თანამშრომლობდა, კერძოდ, 10-ზე მეტი შეკვეთილი მკვლელობის საქმეზე, რადგან ეს „შეკვეთები“ პირადად მასთან მიდიოდა.
ჩეჩნური კვალი უკრაინაში მომხდარ მკვლელობებსა და თავდასხმებში
2014 წლის დეკემბერში, უკრაინის უმაღლესი რადის დეპუტატმა, რადიკალური პარტიის წევრმა, იგორ მოსიჩუკმა კამერების წინ დაცხრილა რამზან კადიროვის პორტრეტი და მასთან ჩეჩნეთში ჩასვლის პირობა დადო.
მაშინ, რამზან კადიროვმა განაცხადა: „როგორც ჩანს, მოსიჩუკი ყველას მობეზრდა და მისი მოშორება გადაწყვიტეს. მას თვითონ მოკლავენ და შემდეგ იტყვიან, რომ ეს კადიროვმა გააკეთა“.
2020 წლის თებერვალში, უმაროვი უკრაინელ ჟურნალისტებს მოუყვა, რომ მას „ჩეჩნეთიდან დაუკავშირდნენ“ და ამ დეპუტატის მკვლელობის ორგანიზება შესთავაზეს. მასთან ერთად, კიდევ ორი ჩეჩენი საველე მეთაურის მკვლელობა, რომლებიც მონაწილეობდნენ აღმოსავლეთ უკრაინაში მიმდინარე საბრძოლო მოქმედებებში კიევის მხარეს – ადამ ოსმაევისა და მისი მეუღლის, ამინა ოკუევასი.
ამ სამი მკვლელობის ორგანიზებისთვის მილიონ-ნახევარი ევრო შესთავაზეს, როგორც უმაროვმა განაცხადა, და მტკიცებულების სახით, „დამკვეთთან“ საუბრის აუდიოჩანაწერი წარმოადგინა.
უმაროვის თქმით, მთელი ინფორმაცია მოსიჩუკსა და ადამ ოსმაევს გადასცა. დეპუტატმა ეს BBC-სთან საუბრისას დაადასტურა.
უმაროვის მიერ ნახსენებ ჩეჩენ საველე მეთაურებზე თავდასხმა საბოლოოდ მაინც განხორციელდა – ამინა ოკუევა მოკლეს.
დეპუტატ მოსიჩუკსაც დაესხნენ თავს, მაგრამ ის გადარჩა.
კადიროვისა და პუტინის კრიტიკოსები, რომლებიც 2019-2020 წლებში მოკლეს ან შეეცადნენ მოკვლას
უმაროვის მკვლელობა – ეს უკვე მეოთხე თავდასხმაა ევროპაში მცხოვრებ ჩეჩენზე მხოლოდ უკანასკნელი ერთი წლის განმავლობაში
- „შეიყვარო კადიროვი“ – ჩეჩნეთის ლიდერს რუს ბლოგერებთან ერთად „იუმორისტულ“ ვიდეოებში იღებენ
- ტურიზმი თუ ტანკები? რაში სჭირდება რუსეთს ახალი გზა საქართველოსკენ და რატომ ლობირებს მას ჩეჩნეთის თავკაცი?
2019 წლის აგვისტოში, ბერლინში, ჩაცხრილეს ჩეჩნური წარმოშობის საქართველოს მოქალაქე, ზელიმხან ხანგოშვილი. ის, ისევე როგორც უმაროვი, მონაწილეობდა ჩეჩნეთის მეორე სეპარატისტულ კამპანიაში, ბოლო პერიოდში კი გერმანიაში ცხოვრობდა, სადაც თავშესაფარი მოითხოვა.
2020 წლის მაისში, გერმანიის ფედერალურმა პროკურატურამ განაცხადა, რომ ხანგოშვილი „რუსეთის ფედერაციის ცენტრალური ხელისუფლების განკარგულებით მოკლეს“.
2020 წლის 1 თებერვალს, საფრანგეთის ქალაქ ლილში, სასტუმროს ნომერში აღმოაჩინეს ჩეჩენი იმრან ალიევის ცხედარი. ალიევი ცნობილი იყო შეურაცხმყოფელი გამონათქვამებით ჩეჩნეთის ხელმძღვანელის მისამართით.
2020 წლის 26 თებერვალს, შვედეთში, თავს დაესხნენ ცნობილ ჩეჩენ ბლოგერს, ტუმსო აბდურახმანოვს, რომელიც ცნობილია კადიროვის მუდმივი კრიტიკით. თავდასხმის ბრალდებით რუსეთის მოქალაქეობის მქონე ქალი და მამაკაცი დააპატიმრეს.
კადიროვისა და პუტინის სხვა კრიტიკოსების მკვლელობები და მუქარები
ეს ვენაში, ჩეჩენის მეორე გახმაურებული მკვლელობაა. 2009 წელს, იქ მოკლეს კადიროვის დაცვის ყოფილი წევრი, უმარ ისრაილოვი.
რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმირ პუტინის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი კრიტიკოსი ბორის ნემცოვი მოსკოვში, 2015 წლის თებერვალში, ჩეჩნეთის მცხოვრებლების მიერ დაგეგმილი ოპერაციის შედეგად მოკლეს. ისინი დააპატიმრეს და გაასამართლეს. თუმცა, კადიროვის უახლოესი გარემოცვის წევრები, რომელთაც ამ დანაშაულს უკავშირებდნენ, არც კი დაუკითხავთ.
2020 წლის ივნისში, თბილისში, აღკვეთეს ტელეწამყვან გიორგი გაბუნიაზე თავდასხმის მცდელობა, რომელმაც ამ ამბამდე ერთი წლით ადრე, პირდაპირ ეთერში, შეურაცხმყოფელი განცხადებები გააკეთა პრეზიდენტ პუტინის მისამართით.
ჩეჩნური დიასპორა შეშინებულია
უმაროვის მკვლელობამ ვენაში მცხოვრები ჩეჩნური დიასპორა ააღელვა, მოუყვა BBC-ს დიასპორის ერთ-ერთი წარმომადგენელი ანონიმურობის დაცვის პირობით.
ადამიანები ერთმანეთს შეტყობინებებს უგზავნიან და მომხდარს, როგორც დასჯას, ისე განიხილავენ.
„ადამიანები თავს უსაფრთხოდ ვერ გრძნობენ. გაბრაზება, აღშფოთება და უპირობო შიში. მაგრამ რაც უფრო მეტს მოკლავენ ასე, მით უფრო მეტად გააპროტესტებენ ამას და ღიად ილაპარაკებენ ადამიანები, ვიდრე მათ ჰგონიათ“, – განუცხადა BBC-ს წყარომ.
