თბილისში პრაიდის კვირეული გაიხსნა. პირველმა დღემ კვერცხების სროლისა და დაკავებების ფონზე ჩაიარა
1 ივლისს თბილისში Tbilisi Pride -ის ორგანიზებით დაგეგმილი კვირეული დაიწყო. პრაიდის პირველმა ღონისძიებამ, ფილმის ჩვენებამ, ჰომოფობიური ჯგუფების პროტესტის, კვერცხების სროლის, შეხლა-შემოხლისა და დაკავებების ფონზე ჩაიარა.
აქციის მონაწილეები ფილმის ჩვენების ჩაშლას ცდილობდნენ. მათი ნასროლი კვერცხები ფილმის ჩვენებაზე მყოფ დიპლომატსაც მოხვდა.
დღის განმავლობაში, პოლიციამ, პრაიდის საწინააღმდეგო, ჰომოფობიური აქციის 20-მდე მონაწილე დააკავა. მათ წვრილმან ხულიგნობასა და პოლიციელის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობას ედავებიან.
დაძაბულობის ფონზე, მაგრამ ფილმის ჩვენება შედგა
Tbilisi Pride კვირეულს 1-5 ივლისის პერიოდში აღნიშნავს. 1 ივლისს პრაიდი ფილმის – „ღირსების მარში“ – დახურული ჩვენებით გაიხსნა.
ფილმის ჩვენების დაწყებამდე რამდენიმე საათით ადრე, ვახუშტის ხიდთან, იმ ადგილზე, სადაც ფილმის ჩვენება უნდა გამართულიყო, პრაიდის მოწინააღმდეგე ჯგუფები შეიკრიბნენ.
ტერიტორიას პოლიცია იცავდა. ჰომოფობიური აქციის მონაწილეებმა ფილმის ჩვენებაზე მისულ სტუმრებს კვერცხები და სხვადასხვა ნივთები ესროლეს.
კვერცხი მოხვდა აშშ-ს საელჩოს წარმომადგენელსაც, რომელიც ფილმის ჩვენებას ესწრებოდა.
An employee of @usingeo was just thrown an egg at him from the “Alt-Info” counter-rally. Such a disgrace! #Shame #TbilisiPride21 @ikelly731 @Ilhan @CarlHartzellEU @EUinGeorgia pic.twitter.com/NDcAIp7rgm
— Tbilisi Pride (@TbilisiPride) July 1, 2021
მათ რამდენჯერმე სცადეს პოლიციის კორდონის გარღვევა, რასაც პოლიციასთან დაპირისპირება მოჰყვა.
დღის განმავლობაში პოლიციამ ჰომოფობიური აქციის 20-ზე მეტი მონაწილე დააკავა.
კვირეულის პირველი ღონისძიება დასრულდა იმით, რომ კინოჩვენებაზე მისული ადამიანები პოლიციამ ცოცხალი კორდონით გამოიყვანა.
პრაიდის მონაწილეთა ნაწილმა ტერიტორია პოლიციის მიკროავტობუსებით დატოვა. პოლიციის მიკროავტობუსებით დატოვა ტერიტორია რამდენიმე დიპლომატმაც, რადგან გადაადგილება უსაფრთხო არ იყო – ჰომოფობიური ჯგუფები პოლიციის კორდონის გარღვევას ცდილობდნენ და ფიზიკურ აგრესიას იჩენდნენ.
ჟურნალისტების ნაწილი გუშინ დამცავი ჩაფხუტებით მუშაობდა:
პირველი დღის დასასრულს, პრაიდის ორგანიზატორებმა განაცხადეს, რომ პრაიდის პირველი დღე შედგა.
„ეს არ არის ის, რასაც წინა წლებში ჰქონდა ადგილი. მე ვფიქრობ, რომ ამ დრომდე, რაც გაკეთდა, არის მართლაც უპრეცედენტო შემთხვევა. მთავარია, რომ ღონისძიება დასრულდა წარმატებით, ახლა მნიშვნელოვანია, რომ ყველა ადამიანი მშვიდობით მივიდეს სახლში“, – განაცხადა „რადიო თავისუფლებასთან“ პრაიდის ერთ-ერთმა ორგანიზატორმა, თამაზ სოზაშვილმა.
Tbilisi Pride-ის კვირეულის ფარგლებში, მომდევნო დღეებში ქვიარ ფესტივალები და სხვადასხვა ღონისძიებებია დაგეგმილი. კვირეულის კულმინაცია 5 ივლისს იქნება. ამ დღეს თბილისში, რუსთაველის გამზირზე, ლგბტქ აქტივისტები და მათი მხარდამჭერები შეიკრიბებიან და მსვლელობას – „ღირსების მარშს“ მოაწყობენ.
კვირეული ჰომოფობიური ჯგუფების მუქარის ფონზე
“ჩვენ, ქვიარ ადამიანებს გვჭირდება, ხმამაღლა ვისაუბროთ ჩვენს პრობლემებზე; გვჭირდება, რომ ჩვენი ოჯახის წევრებს, მეგობრებს, კოლეგებს, თანამოქალაქეებს და სახელმწიფოს გავაგონოთ ჩვენი ხმა”, – აცხადებენ აქტივისტები, რომლებიც Tbilisi Pride-ის კვირეულს აორგანიზებენ.
კვირეულის ორგანიზების პარალელურად, ბოლო პერიოდია საქართველოში მოქმედი ჰომოფობიური ჯგუფების მხრიდან ისმის მუქარის შემცველი განცხადებები და მოწოდებები. ეს ჯგუფები ამბობენ, რომ ისინი ყველაფერს გააკეთებენ კვირეულის ჩაშლისთვის.
ყველაზე რადიკალური და გამორჩეული, თავის განცხადებებში, ბიზნესმენი, ულტრა-კონსერვატიული მოძრაობა “ერის” დამფუძნებელი ლევან ვასაძეა. 15 ივნისს მან ხელისუფლებას ულტიმატუმი წაუყენა და 10-დღიანი ვადა მისცა მარშის გასაუქმებლად.
თავად ვასაძე ახლა საქართველოში არ იმყოფება. მისი თანაგუნდელები ამბობენ, რომ ვასაძეს მძიმე ჯანმრთელობის მდგომარეობა აქვს და თურქეთში, გამოკვლევებზე იმყოფება.
ვინ ეწინააღმდეგება კვირეულს
მართალია, ხელისუფლებამ ვასაძის ულტიმატუმი არ დააკმაყოფილა, მაგრამ, პრაიდის კვირეულის გამართვას არც ხელისუფლება უჭერს მხარს. განცხადებებში, რომლებიც სხვადასხვა ჩინოვნიკებისგან ისმის, ისინი აპელირებენ, რომ პრაიდის ღონისძიებებს სხვადასხვა ძალები პროვოკაციებისა და დესტაბილიზაციის მოსაწყობად გამოიყენებენ.
17 ივნისს „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ „პრაიდის კვირეულის“ ორგანიზატორებს „უარი უნდა ეთქვათ ამ ღონისძიების ჩატარებაზე“ და რომ „ეს იქნებოდა პასუხისმგებლობით გამსჭვალული გადაწყვეტილება“.
იგივე პოზიცია ჰქონდა თბილისის მერს კახა კალაძეს.
„რაც შეეხება ზოგადად პრაიდის კვირეულს, მე არ მიმაჩნია მიზანშეწონილად ამის გაკეთება, იმიტომ, რომ არსებობენ კონკრეტული ადამიანები, კონკრეტული ჯგუფები, რომლებმაც შეიძლება ეს არასწორად გამოიყენონ როგორც ერთი მხრიდან, ისე მეორე მხრიდან”,- თქვა თბილისის მერმა, რომელიც ფიქრობს, რომ “გამოხატვის თავისუფლება ქვეყანაში დაცულია“
პრაიდის კვირეულს ეწინააღმდეგება საქართველოს საპატრიარქოც. 29 ივნისს საპატრიარქომ ევროპარლამენტის ლგბტ საკითხებზე მომუშავე ჯგუფის წევრებს და საქართველოში აკრედიტებულ საელჩოთა ხელმძღვანელებს მოუწოდა, რომ „თავი შეიკავონ ,,თბილისი პრაიდის“ მხარდაჭერისა და მათი წახალისებისგან“. საქართველოს ხელისუფლებას კი, იმავე განცხადებაში საპატრიარქომ მიმართა, რომ „აარიდონ ქვეყანას დესტაბილიზაცია და საზოგადოებრივ ცხოვრებას – გარდაუვალი შფოთი“.
საქართველოს საპატრიარქომ „პრაიდის“ ორგანიზატორები „ადამიანის უფლებათა დაცვის საფარქვეშ არატრადიციული ცხოვრების წესის პროპაგანდაში“ დაადანაშაულა.
პრაიდის მხარდამჭერი განცხადებები
Tbilisi Pride-ის კვირეულის გამართვას მხარს უჭერენ და თანადგომას უცხადებენ საქართველოში აკრედიტებული დიპლომატიური მისიები, ევროპარლამენტარები, ოპოზიცია, აქტივისტები, არასამთავრობო ორგანიზაციები და საქართველოს სახალხო დამცველი.
28 ივნისს გავრცელებულ ერთობლივ განცხადებაში, 28 ევროპარლამენტარმა საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს, ვახტანგ გომელაურს მოუწოდა, „დაიცვას თბილისი პრაიდის აქტივისტები და უზრუნველყოს გამოხატვის თავისუფლებისა და მშვიდობიანი შეკრების უნივერსალური უფლების დაცვა“.
იგივე აქცენტები იკითხებოდა საქართველოში აშშ-ს ელჩის, კელი დეგნანის განცხადებაშიც.
„ჩვენ გვჯერა, რომ ადამიანის უფლებები არ უნდა იყოს განსაზღვრული მათი სექსუალური ორიენტაციის ან გენდერული იდენტობის ნიშნით. დიდი ბრიტანეთი მხარს უჭერს ადამიანთა უფლებებს. ღონისძიებაზე ყველა ადამიანი უნდა იყოს დაცული ვინც საკუთარი უფლებების დასაცავად გამოდის”, – თქვა ბრიტანეთის ელჩმა საქართველოში მარკ კლეიტონმა, რომელიც პრაიდის კვირეულის გამართულ ღონისძიებას ესწრებოდა და სიტყვითაც გამოვიდა.
1 ივლისს, დილით, საქართველოს პრეზიდენტის, სალომე ზურაბიშვილის განცხადება გავრცელდა. ამ განცხადებაში პრეზიდენტმა ხაზი გაუსვა, რომ მისთვის, როგორც კონსტიტუციის გარანტისთვის, ძალადობის, მუქარის, ზეწოლისა და სიძულვილის ენის ყველანაირი ფორმა მიუღებელია.
“მიუღებელია იმიტომ, რომ ეს ადამიანების კონსტიტუციური უფლებების დარღვევაა და მიუღებელია ჩემთვის, როგორც კონსტიტუციის გარანტისა და დამცველისთვის. მე ვთვლი, რომ ყველას აქვს უფლება, გამოიყენოს სიტყვის თავისუფლება. ეს არის ჩვენი ძირძველი ტოლერანტობა, რომელიც არის ჩვენი იდენტობის ნაწილი. ამაზე აშენდა ჩვენი ქვეყანა და ამაზე განვითარდება ხვალაც“, – განაცხადა საქართველოს პრეზიდენტმა.
პრაიდის გახსნის დღეს განცხადება გაავრცელა საქართველოს სახალხო დამცველმაც. მან მოუწოდა კომპეტენტურ ორგანოებს და თანამდებობის პირებს, რეალურად დაიცვან მონაწილეების უსაფრთხოება, გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებები.
ისრაელის ელჩმა საქართველოში, რან გიდორმა, რომელიც პრაიდის კვირეულის ფარგლებში ფილმის ჩვენებას დაესწრო, ღონისძიების ორგანიზატორებთან ერთად გადაღებული ფოტო ფეისბუკზე გამოაქვეყნა.
“ამაყი ვარ, რომ დღეს საღამოს “ღირსების მარშის” პრემიერას დავესწარი. ეს იყო თბილისი პრაიდის კვირეულის გახსნითი ღონისძიება”, – წერს ელჩი.
იქნება პრაიდი უსაფრთხო 5 ივლისს? – ამ კითხვაზე პასუხი არ არსებობს
5 ივლისს, პრაიდის დასკვნითი ღონისძიება – „ღირსების მარშია“ დაგეგმილი.
„ჩვენ გვჯერა, რომ გამოსავალი სოლიდარობაშია! ამიტომ, ქვიარ თემის წევრები, ოჯახის წევრები და მხარდამჭერები ხმამაღლა და ამაყად ვაცხადებთ, რომ ჩვენ გამოვდივართ სოლიდარობისთვის!“, – ამბობენ პრაიდის ორგანიზატორები.
5 ივლისს დაგეგმილ მარშს უერთდება და სოლიდარობას უცხადებს პარტია „თავისუფალი დემოკრატები“.
„მიუღებელია, როდესაც ხდება ადამიანების სხვადასხვა ნიშნით დაყოფა და საზოგადოების არათანაბარ წევრებად წარმოჩინება. ჩვენ თუ გვინდა შევდგეთ როგორც სახელმწიფო, ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ იმისათვის, რომ ნებისმიერმა ადამიანმა თანაბრად იგრძნოს თავი დაცულად და თვითრეალიზებულად ამ ქვეყანაში“, – ნათქვამია პარტიის განცხადებაში.
პარალელურად, ჰომოფობიური ჯგუფები კვლავ ირწმუნებიან, რომ „ღირსების მარშს“ ჩაშლიან.
შსს-ს 5 ივლისთან დაკავშირებით განცხადება ამ დრომდე არ გაუვრცელებია. განცხადებაში, რომელიც უწყებამ 1 ივლისს გაავრცელა, საუბარი მხოლოდ ამ დღეს შეეხებოდა.
დღის ბოლოს, პრაიდის ორგანიზატორებმა თქვეს, რომ პრაიდის პირველ დღეს პოლიციამ კარგად იმუშავა.
„ძალიან ამაღელვებელი საღამო გამოვიდა, ძალიან ემოციური და იმედი გვაქვს, რომ იგივეს თქმა შეგვეძლება კვირეულის ბოლოს, რომ კვირეული შედგა წარმატებით“, – თქვა ანა სუბელიანმა.
_____________________________________________________________________________
პრაიდი ლგბტ კულტურის მნიშვნელოვანი ნაწილია და სხვადასხვა ქვეყანაში სხვადასხვა ფორმით აღინიშნება.
საქართველოში პრაიდის კვირეული პირველად 2019 წელს დაიგეგმა და მაშინაც მარშით უნდა დასრულებულიყო. თუმცა, შსს-მ პრაიდის ორგანიზატორებს უსაფრთხოების გარანტიები ვერ მისცა. პარალელურად, ისმოდა რადიკალური განცხადებები ჰომოფობიური ჯგუფებისა და ეკლესიის მხრიდან.
საბოლოოდ, 2019 წელს, პრაიდის ორგანიზატორებმა და აქტივისტებმა, მარში, შემცირებული მასშტაბით, შსს-ს შენობასთან გამართეს. იმ აქციაზე მხოლოდ რამდენიმე პოლიციელი იყო.
საინტერესოა, რომ გიორგი გახარია, რომელიც მაშინ (2019 წელს) შსს მინისტრი იყო გარანტიები ვერ მისცა აქტივისტებს, დღეს ამბობს, რომ „გამოხატვის უფლება კონსტიტუციით გარანტირებულია და მისი დაცვა მოქალაქეებთან ერთად სახელმწიფოს ვალდებულებაა“.
