"ეს არის არა თურქული ან უნგრული მოდელი, არამედ (ბელა)რუსული, ან აზერბაიჯანული ფარსი" - კომენტარი მოახლოებულ არჩევნებზე
საბა ბრაჭველის კომენტარი
იურისტი საბა ბრაჭველი სოციალურ ქსელში მოახლოებულ თვითმმართველობის არჩევნებს ეხმაურება და ამბობს, რომ ეს არის არა თურქული ან უნგრული მოდელი, სადაც არჩევნები ბოლომდე ვერ ყალბდება, არამედ (ბელა)რუსული, ან აზერბაიჯანული ფარსი. მისივე თქმით, როცა “თქვენც გაუქმებენ”, მუნიციპალურ არჩევნებზე ფიქრი ისეთივე ფუჭი საქმეა, როგორც სამოქალაქო ორგანიზაციისგან – ივნისში აგენტად დარეგისტრირებაზე ფიქრი იქნებოდა.
ცენტრალური საარჩევნო კომისიის განცხადებით, მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს – საკრებულოს და თვითმმართველი ქალაქის/თვითმმართველი თემის მერის არჩევნები 2025 წლის 4 ოქტომბერს ჩატარდება.
ოპოზიციური პარტიების უმეტესობა არჩევნებში მონაწილეობის მიღებას არ აპირებს, ნაწილი კი პოზიციას ღიად არ აფიქსირებს.
ასევე, ოცნების პრემიერმინისტრმა ირაკლი კობახიძემ დღეს საკადრო ცვლილებები დააანონსა. მისი თქმით, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსის თანამდებობაზე ანრი ოხანაშვილი დაინიშნება, სუს-ის უფროსი გრიგოლ ლილუაშვილი კი ახლად ჩამოყალიბებული ე.წ რეგიონული განვითარების სამინისტროს მინისტრი იქნება.
საბა ბრაჭველი: “მუნიციპალურ არჩევნებზე აქამდე ჩუმად ვიყავი, თუმცა, გუშინდელი კანონებისა და დღევანდელი ცვლილებების გათვალისწინებით, მგონი რაღაცები ნათელი გახდა. ოცნების საშუალოვადიანი ხედვა ჩემთვის ასე ჩანს:
1. ხუთ მაისს დასრულდება საპარლამენტო კომისიის მუშაობა, რომლის დასკვნის საფუძველზე, საკონსტიტუციო ყველა ნამდვილ ოპოზიციურ პარტიას აკრძალავს. ახალ პარტიებს რეესტრი არ დაარეგისტრირებს (ამას უკვე აკეთებენ).
2. პარალელურად, სამოქალაქო სექტორს ახალი რუსული კანონი მოკლავს. თუ მოკვლა ვერ მოასწრეს – არჩევნებზე დაკვირვების უფლებას არ მისცემენ (შეგახსენებთ, რომ ფარას აღმასრულებელი და არჩევნების მაკონტროლებელი ორგანო ერთი და იგივე – ანტიკორუფციული ბიუროა).
3. ამასობაში, კრიტიკული ტელევიზიები ან დაფინანსების წყაროების შეზღუდვის გამო დაიხურებიან, ან ბექაური ამოახრჩობს მაუწყებლობის კანონის ჯარიმებით.
4. მოსუფთავებულ ველზე ოცნება წესით ჩანიშნავს ვადამდელ არჩევნებს, სადაც მხოლოდ თვითონ და მათი სატელიტები იქნებიან. ოცნება აიღებს საკონსტიტუციო უმრავლესობას. ამას მოჰყვება 78-ე მუხლის ამოღება, ‘კოლექტიური ნაცების’ აკრძალვის კონსტიტუციური ჩანაწერი, 3+3 ფორმატზე მიერთება და სხვა ღალატები, რაც 2024-ის არჩევნების კვალდაკვალ უნდოდათ.
ამ ყველაფრის გაკეთება შესაძლებელია მუნიციპალურ არჩევნებამდე ან მის პარალელურად. ამ გეგმას ოპოზიციის ლიდერების ფიზიკური დაკავება არაფერში სჭირდება (თუმცა არც გამოსარიცხია). თუ ვინმე ქოცებთან გარიგებაში შევიდა, შეიძლება კანონების ნაწილი არ აამოქმედონ, პატიმრების ნაწილი გამოუშვან, რომელიმე ოპოზიციური პარტია ჯერ არ აკრძალონ, მაგრამ საერთო სურათი, გრძელი გეგმა იგივე დარჩება. ახლა დათმობილ პუნქტებს კი შემდეგ წელს შეასრულებენ.
მე ვერ წარმომიდგენია, როგორ შეიძლება ამ აშკარა კონტექსტის გარეშე მუნიციპალურ არჩევნებზე საუბარი.
გასაგებია იმ ადამიანების ენთუზიაზმი, ვინც 2024 წლის არჩევნების დიდი ქალაქების შედეგებს უყურებს და ოცნების დამარცხება გამორიცხული არ ჰგონია. თუმცა:
1. 2024 წელს გვქონდა ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი აქტივობა, ხალხი იყო არა გულგატეხილი, არამედ უკიდურესად მოტივირებული. 2025-ში პირიქით იქნება.
2. სამოქალაქო სექტორი ვეღარ განახორციელებს ვერც მობილიზაციის და ვერც სადამკვირვებლო მისიებს. მედია ვეღარ აღწერს ლაივ რეჟიმში მიმდინარე გაყალბებას.
3. ოპოზიციას, თუ საერთოდ დაუშვეს არჩევნებზე, ერთიანი კანდიდატები და სტრატეგიული ხმის მიცემა დასჭირდება. ეს წარმოუდგენელი ჩანს, ამიტომ ოცნება ყველა მაჟორიტარულ ადგილს წაიღებს. იგივე მოხდება საკრებულოებშიც, რადგან უკვე შეცვლილი კანონის საფუძველზე, საკრებულოებიც მეტწილად მაჟორიტარებით, მეორე ტურის გარეშე კომპლექტდება.
4. წინა არჩევნები უდიდესი საერთაშორისო (პოლიტიკურიც და სადამკვირვებლოც) ფოკუსით სარგებლობდა. ქოცებმა არჩევნები მაინც უსამართლო წესებით ჩაატარეს, მაგრამ გაყალბების რამდენიმე ფორმაზე თავი შეიკავეს (ასევე, ორგანიზაციებს მისცეს დაკვირვების უფლება). წელს, მუნიციპალურ არჩევნებზე, არავითარი ასეთი ყურადღებით არ ვისარგებლებთ.
და ეს ყველაფერი იქამდე, სანამ ოთახში სპილოს – გაყალბებას ვახსენებდეთ. არ გაქვს არც შიდა, არც საგარეო მექანიზმი, რომელიც გაყალბებისგან დაგვიცავს. ლილუაშვილის (უსაფრთხოების კადრის) ნაცვლად ოხანაშვილის (პოლიტიკური კადრის) მოყვანა უკანონობის და ძალადობის კიდევ უფრო აშკარა ფორმებზე გადასვლის ნიშანია. სისულელეა ოცნების განმარტება, რომ თურმე ლილუაშვილს ვადა გასდიოდა, ან ხელახლა ვერ აირჩევდნენ – ამას კანონის ერთი პუნქტის ცვლილება გამოასწორებდა, რაც ზუსტად ორ დღეში მოსწრებადია. ახალი სამინისტროს შექმნაზე ადვილი არ იქნებოდა ეს?
მოკლედ, მუნიციპალურ არჩევნებზე ფიქრი ახლა, როცა ისიც კი არავინ იცის, შეძლებს თუ არა ოპოზიცია მასში მონაწილეობას, სხვა პროცესებისთვის დროისა და რესურსების მოკლებაა
სულ სასწაული რომ მოხდეს და რომელიმე პარტიამ რომელიმე ქალაქი გაყალბების პირობებშიც მოიგოს, ეს გამარჯვება ცესკომაც უღიაროს და სასამართლოებმაც უბნების შედეგები არ გააუქმონ, ბოლოს და ბოლოს ცენტრალური ხელისუფლება დაფინანსებას შეუჩერებს (a-la-წალენჯიხა) და ამით გამოწვეული სტაგნაცია ისევ ოპოზიციას დაბრალდება.
გთხოვთ, დაინახოთ სრული საარჩევნო ავტორიტარიზმი, რომელიც უკვე დგას. ეს არის არა თურქული ან უნგრული მოდელი, სადაც არჩევნები ბოლომდე ვერ ყალბდება, არამედ (ბელა)რუსული, ან აზერბაიჯანული ფარსი. როცა თქვენც გაუქმებენ, თქვენს მთავარ ქომაგებსაც და საერთაშორისო პარტნიორებსაც, მუნიციპალურ არჩევნებზე ფიქრი ისეთივე ფუჭი საქმეა, როგორც სამოქალაქო ორგანიზაციისგან – ივნისში აგენტად დარეგისტრირებაზე ფიქრი იქნებოდა. ამ ქვეყნის ბედი შემოდგომამდე გადაწყვეტილი იქნება. უფრო ახლომხედველი ლინზები, გთხოვთ.”
