გამოქვეყნდა Human Rights Watch-ის 2022 წლის ანგარიში საქართველოს შესახებ, რომლის თანახმად, ქვეყანაში გაუარესდა მდგომარეობა მედიის თავისუფლების მხრივ, რაც მედიის წარმომადგენლებზე გახშირებული თავდასხმებით და კრიტიკული ტელეარხის დირექტორის, ნიკა გვარამიას დაპატიმრებით გამოიხატა.
ორგანიზაცია შემაშფოთებლად მიიჩნევს სამართალდამცავთა მიერ ჩადენილი დანაშაულების არასათანადო გამოძიებას, უკანონო თვალთვალს, შრომის უსამართლო პირობებს და ძალადობას LGBTQ ადამიანებზე. HRW-ი ასევე ხაზს უსვამს, რომ ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის განსაზღვრულ 12 პირობას შორის უმეტესობა სწორედ ადამიანის უფლებების დაცვას უკავშირდება.
მედიის თავისუფლება
Human Rights Watch-ი მიიჩნევს, რომ 2022 წელს გახშირდა ჟურნალისტებზე თავდასხმის და მათ საქმიანობაში ჩარევის შემთხვევები. ასევე, ორგანიზაციის ანგარიშში საუბარია “მთავარი არხის” დირექტორის, ნიკა გვარამიას დაკავებაზე და აღნიშნულია, რომ საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოებამ და არასამთავრობო სექტორმა გადაწყვეტილება მწვავედ გააკრიტიკა და მას უკანონო და პოლიტიკურად მოტივირებული უწოდა.
ანგარიშში მოყვანილია მედიის შევიწროების კონკრეტული ფაქტები:
● მარტში“მთავარი არხის” რეპორტიორს ემა გოგოხიას და მის ოპერატორს თავს დაესხა რამდენიმე ადამიანი, როდესაც ისინი იღებდნენ, როგორ შლიდნენ ზუგდიდში მუნიციპალიტეტის თანამშრომლები პოლიტიკური პარტიის ოფისის კედელზე დახატულ უკრაინის დროშას. ხელის შეშლის ამ ფაქტზე სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა გამოძიება დაიწყო.
● ივნისში “TV პირველის” ოპერატორს მურმან ზოიძეს თავს დაესხნენ ბათუმში. ამ ინციდენტთან დაკავშირებით სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა ორი პირი დააკავა.
● ივლისში პროკურატურამ ინციდენტის გამოძიება დაიწყო, რომლის დროსაც ერთ-ერთმა პარლამენტარმა, სავარაუდოდ, ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა “TV პირველის” დამფუძნებელს ვახტანგ წერეთელს.
● მაისში საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან გათავისუფლებულმა სამმა ჟურნალისტმა მაუწყებლის მენეჯმენტი დაადანაშაულა ცენზურასა და სარედაქციო პოლიტიკაში “უხეშ ჩარევაში”, განსაკუთრებით, რუსეთზე კრიტიკული მასალების მომზადებისას. რამდენიმე დღის შემდეგ იდენტური ბრალდება ამავე მაუწყებლის კიდევ ერთმა ყოფილმა ჟურნალისტმა გააკეთა.
სამართალდამცავთა მიერ ჩადენილი დანაშაულების არასათანადო გამოძიება
Human Rights Watch-ის მიხედვით, ქვეყანაში კვლავ გადაუჭრელ პრობლემად რჩება სამართალდამცავთა დაუსჯელობა მათ მიერ ჩადენილი დანაშაულებისთვის. ორგანიზაცია ანგარიშში საუბრობს სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის გაუქმებაზე – მათი განმარტებით, ეს გადაწყვეტილება ხელისუფლებამ მას შემდეგ მიიღო, რაც სახელმწიფო ინსპექტორმა პატიმრობაში მყოფი ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის მიმართ შესაძლო არასათანადო მოპყრობისა და მონაცემთა დაცვის კანონმდებლობის დარღვევის გამოძიება დაიწყო.
მიხეილ სააკაშვილის მიმართ არასათანადო მოპყრობასთან ერთად, ანგარიშში საუბარია სამოქალაქო აქტივისტებზე, მათ შორის, “სირცხვილიას” ლიდერ გიორგი მჟავანაძეზე შსს-ს თანამშრომლების მხრიდან ძალადობასა და სამართალდამცველების მიერ უფლებამოსილების გადაჭარბების სხვა შემთხვევებზე.
Human Rights Watch-ი ხაზგასმით წერს სახელმწიფო უწყებების მხრიდან ფარული მიყურადების შემთხვევების შესახებ გავრცელებულ ინფორმაციებსა და ამ საკითხთან დაკავშირებულ გაუარესებულ კანონმდებლობაზე.
სექსუალური ორიენტაცია, გენდერული იდენტობა და ქალთა უფლებები
ორგანიზაცია მიიჩნევს, რომ საქართველოს ხელისუფლებას არ გამოუვლენია და დაუსჯია 2021 წლის 5 ივლისის მასობრივი ძალადობის ორგანიზატორები.
ანგარიშში ასევე ხაზგასმულია, რომ საქართველოში ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი და ტრანსგენდერი (LGBT) ადამიანები კვლავ შევიწროებას, დისკრიმინაციას და ძალადობას განიცდიან.
რაც შეეხება ქალთა უფლებებს,
ორგანიზაცია ეყრდნობა პროკურატურის მონაცემებს და წერს, რომ 2022 წლის იანვრიდან სექტემბრის ჩათვლით საქართველოში 13 ქალი მოკლეს და 11 ქალის მკვლელობა სცადეს ოჯახის წევრებმა.
“ადგილობრივი უფლებადამცველი ორგანიზაციის ადამიანის უფლებათა ცენტრის თქმით, სასამართლოები, ხშირად, გირაოთი ათავისუფლებენ მოძალადეებს, რომლებიც აგრძელებენ ძალადობის მსხვერპლი ქალების დაშინებას.” – წერია ანგარიშში.
