წარუმატებელი „მშვიდობიანი რევოლუცია“ და ახალი რეპრესიები. საქართველო 4 ოქტომბრის შემდეგ
4 ოქტომბრის შემდეგ
“ქართული ოცნების” პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ 4 ოქტომბერი რევოლუციის “მეხუთე მცდელობად“ მოიხსენია და „ნულ თანაგრძნობას“ დაპირდა იმ ადამიანებს, რომლებიც უკვე 300 დღეზე მეტია ქუჩაში გამოდიან და საქართველოს ევროპულ გზაზე დაბრუნებას ითხოვენ.
„ქართულმა ოცნებამ“, რომელიც მე-14 წელია მართავს ქვეყანას, 4 ოქტომბრის მუნიციპალური არჩევნები დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში ამომრჩეველთა ყველაზე დაბალი აქტივობით მოიგო. არჩევნები ხანგრძლივი საპროტესტო აქციებისა და ოპოზიციის ნაწილობრივი ბოიკოტის ფონზე ჩატარდა. არჩევნების დღე მასშტაბური ანტისახელისუფლებო აქციით და ორბელიანის ქუჩაზე პრეზიდენტის რეზიდენციაზე შტურმის მცდელობით და რეზიდენციის ღობის მორღვევით დასრულდა.
4 ოქტომბრის მოვლენები ხელისუფლებამ “გადატრიალების მცდელობად” შეაფასა და მის ორგანიზებასა და წაქეზებაში ევროკავშირი დაადანაშაულა.
ამას მოჰყვა ოპოზიციური ლიდერებისა და აქტივისტების დაკავება. ამ დროისთვის 4 ოქტომბრის საქმეზე 46 ადამიანია დაკავებული და როგორ “ოცნების” პრემიერი ირაკლი კობახიძე აცხადებს, რიცხვი კიდევ გაიზრდება.
სისხლის სამართლის საქმეები, დაკავებები, “ბრიუსელის ხელი”
4 ოქტომბერს განვითარებული მოვლენები ხელისუფლებამ სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობად შეაფასა.
იმ დღესვე დააკავეს აქციის ორგანიზატორები და პრეზიდენტის რეზიდენციაში შეჭრის ინიციატორები მსოფლიო ბანი პაატა ბურჭულაძე და კიდევ ოთხი ორგანიზატორი – ირაკლი ნადირაძე, ლაშა ბერიძე, მურთაზა ზოდელავა და პაატა მანჯგალაძე. ისინი მთავრობის დამხობისკენ მოწოდებებისა და ჯგუფური ძალადობის ბრალდებით დააკავეს. 10 ოქტომბრისთვის, ამ საქმეზე დაკავებული პირების საერთო რაოდენობამ 46-ს მიაღწია. მათ შორის იყო სამი ქალი.
პოლიცია საქმეს იძიებს სისხლის სამართლის კოდექსის ოთხი მუხლით: მთავრობის დამხობისკენ მოწოდება, მნიშვნელოვანი ობიექტების ბლოკირება ან ხელში ჩაგდება, ჯგუფური ძალადობის ხელმძღვანელობა ან მასში მონაწილეობა და სხვისი ქონების განადგურება.
სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ცნობით, 5 ოქტომბერს, დედაქალაქთან ახლოს, ტყეში აღმოაჩინეს ასაფეთქებელი ნივთიერებების, ავტომატური იარაღის, ყუმბარმტყორცნის და სხვა იარაღის სამალავი, რომელიც სავარაუდოდ არეულობის გამოსაწვევად იყო განკუთვნილი. სუს-ის ვერსიით იარაღი ვინმე ბ.ჩ-მ შეიძინა უკრაინის მხარეს მებრძოლი საქართველოს მოქალაქის დავალებით. დაკავებულია მხოლოდ დეტონაციის პულტის მწარმოებელი, რომელსაც პირდაპირი კავშირი დივერსიასთან არ აქვს. ბ.ჩ.-ზე ძებნაა გამოცხადებული.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს კრიმინალური პოლიციის მთავარ დეპარტამენტში დაკითხვაზე იმყოფებოდა ასევე სააკაშვილის ხელისუფლების ყოფილი თავდაცვის მინისტრი ბაჩო ახალაია. მისი გვარი 4 ოქტომბრის ორგანიზატორების კონტექსტში რამდენჯერმე ამოტივტივდა პროსახელისუფლებო წყაროების მხრიდან.
4 ოქტომბრის მოვლენებთან დაკავშირებით დაკავებულებს შორის აღმოჩნდა ცნობილი პედიატრი და ბავშვთა კარდიორევმატოლოგი, 71 წლის გიორგი ჩახუნაშვილი. ჩახუნაშვილი საკუთარ სახლში დააკავეს. დაკავება იყო ხმაურიანი – სახლს ალყა შემოარტყეს დიდი რაოდენობის პოლიცელებმა. გამომძიება ჩახუნაშვილს ადანაშაულებს „პირთა ჯგუფის მიერ სტრატეგიული ობიექტის ხელში ჩაგდების მცდელობაში“ და „ჯგუფურ ძალადობაში მონაწილეობაში“ 4 ოქტომბრის აქციის დროს. პროკურატურამ გაავრცელა კადრები, სადაც ჩანს, როგორ დგას ექიმი პრეზიდენტის რეზიდენციის ეზოში და იქვე ვიღაცას ეძახის. ის მალევე მიდის. ვიდეოში მისი მხრიდან ძალადობის არანაირი კადრები არ ჩანს.
ექიმის მხარდასაჭერად ფართო საზოგადოებრივი პროტესტის ფონზე, ჩახუნაშვილი გაათავისუფლეს სასამართლოს მიერ დადგენილი გირაოს გადახდის შემდეგ. გირაოს ოდენობა 20 000 ლარი (დაახლოებით 7 400 აშშ დოლარი) იყო. ეს თანხა ექიმს მოქალაქეებმა აუგროვეს.
დაკავებულ 46 პირს შორის აღმოჩნდა კრეატიული დირექტორი ია დარახველიძე, რომელიც ასევე გირაოთი გაათავისუფლეს. პროკურატურამ აჩვენა კადრები, სადაც ის და კიდევ რამდენიმე მომიტინგე ნაგვის ურნას გადაადგილებენ და ცდილობენ პოლიციის წინსვლის შეფერხებას.
ირაკლი კობახიძის განცხადებით, 4 ოქტომბრის საქმეზე დაკავებულთა რიცხვი კიდევ გაიზრდება:
„სავარაუდოდ, გაიზრდება, გამომდინარე იქიდან, რომ ჩვენ გვაქვს მოძალადეების იდენტიფიცირების კიდევ უფრო მეტი რესურსი, ვიდრე გვქონდა მანამდე. აქედან გამომდინარე, ყველა მოძალადე, ვინც იქნება იდენტიფიცირებული, მიეცემა პასუხისგებაში… ასეთი რამ არ შეიძლება მარტივად გაატაროს სახელმწიფომ, როდესაც ხორციელდება ასეთი მასშტაბის ძალადობა სახელმწიფოზე“, – განაცხადა “ქართული ოცნების” პრემიერმა.
კობახიძემვე დაანონსა პოლიტიკური პარტიების დევნაც. 4 ოქტომბრის შემდეგ, პროსამთავრობო ტელევიზიასთან, „რუსთავი 2“-თან ინტერვიუში, ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ 2028 წლისთვის ქვეყანას განახლებული პოლიტიკური სპექტრი უნდა ჰქონდეს და ქართულ პოლიტიკაშ არ უნდა იყვნენ ისეთი პარტიები, როგორიცაა „ლელოს“, გახარიას პარტია, „ნაციონალურ მოძრაობა”.
ასევე კობახიძემ თქვა, რომ ქართულ პოლიტიკაში უცხოელი აგენტები არ უნდა დარჩნენ.
რეპრესიების პარალელურად, ხელისუფლება ასევე ანტიდასავლური რიტორიკის ახალ ტალღას აგორებს. ირაკლი კობახიძე ბოლო რამდენიმე დღეა აკრიტიკებს დასავლეთის ქვეყნებს და ღიად ადანაშაულებს მათ ქვეყნის რევოლუციური სცენარის მხარდაჭერაში.
ირაკლი კობახიძემ, 4 ოქტომბერს, ბრიფინგზე თქვა, ევროკავშირის პრესსპიკერმა მხარი დაუჭირა აქციას, რომელიც “კონსტიტუციური წყობილების დამხობის“ მიზნით დაიგეგმა და ამიტომ “განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა ეკისრება საქართველოში ევროკავშირის ელჩს”-ო.
“ოცნების” პარლამენტის თავმჯდომარემ, შალვა პაპუაშვილმა 12 ოქტომბერს განაცხადა, რომ “თბილისის ქუჩის ომების უკან ბრიუსელი დგას”.
“არ ვიცი, რამდენად აცნობიერებენ ევროკავშირის დედაქალაქებში, რომ „მშვიდობის პროექტი“ სულ უფრო მეტად ემსგავსება „ომის პროექტს“, – აღნიშნა პაპუაშვილმა
კითხვები 4 ოქტომბერთან დაკავშირებით. ფრუსტრაცია
4 ოქტომბერთან დაკავშირებით კითხვები არა მხოლოდ სახელისუფლებო ბანაკში აქვთ, არამედ ოპოზიციის და საპროტესტო მოძრაობის რიგებში.
უპასუხოდაა დარცენილი კითხვა – რისი იმედი ჰქონდათ აქციის ორგანიზატორებს, როდესაც ხალხს ჰპირდებოდნენ, რომ 4 ოქტომბერს ხელისუფლება დასრულდებოდა. ასევე გაურკვეველია, რა კონკრეტული გეგმა არსებობდა და რატომ შეიჭრა რამდენიმე მომიტინგე პრეზიდენტის სასახლეში სპონტანურად, შიშველი ხელებით.
საეჭვია ისიც, რომ ექვსი წამი დასჭირდათ მომიტინგეებს პრეზიდენტის სასახლის ღობის წასაქცევად, რაც ბადებს ეჭვს, რომ ღობე წინასწარ იყო დაზიანებული, რათა ადვილად წაქცეულიყო. ეჭვის საფუძველია ისიც, რომ მასშტაბური აქციის და დაანონსებული “მშვიდობიანი რევოლუციის” მიუხედავად, სტრატეგიულ ობიექტს იმ დროისთვის მხოლოდ სამი ფორმიანი და ამდენივე სამოქალაქო ტანსაცმელში ჩაცმული სამართალდამცავი იცავდა.
ექსპერტები მიუთითებენ დიდ იმედგაცრუებასა და ფრუსტრაციაზე, რომელიც საპროტესტო საზოგადოებაში 4 ოქტომბრის შემდეგ გაჩნდა.
მომიტინგეთა დიდი ნაწილისთვის, რომელიც იყო შეკრებილი 4 ოქტომბრის საპროტესტო აქციაზე, პრეზიდენტის სასახლესთან განვითარებული მოვლენები მიუღებელი აღმოჩნდა.
თუმცა, ექსპერტები ამბობენ, რომ მიუხედავად ამისა, ეს არ ნიშნავს, რომ ქვეყანაში საპროტესტო მუხტი გაქრა.
რეპრესიები, დაკავებები და ხელისუფლების ბრალდებები ოპოზიციის „ფაშიზმში“ მხოლოდ აძლიერებს პროტესტის ტალღას.
4 ოქტომბრის შემდეგაც რუსთაველზე მუდმივი მიტინგები გრძელდება.
დაყოფილი ქვეყანა
პოლიტოლოგ დავით დარჩიაშვილის აზრით, 4 ოქტომბრის შემდეგ პოლიტიკური კრიზისი კიდევ უფრო გაღრმავდა. ხელისუფლებასა და საზოგადოების იმ ნაწილს შორის, რომელიც პროტესტს გამოხატავს, დიალოგის სივრცე აღარ არსებობს.
„ზედმეტად განსხვავებული ხედვები აქვთ”, – ამბობს ის, “ეზო კავკაზასთან” ინტერვიუში.
ექსპერტი კახა გოგოლაშვილი ამბობს, რომ ხელისუფლება შეგნებულად ცდილობს საქართველოს ევროპიდან დისტანცირებას, ოღონდ ისე, რომ პასუხისმგებლობა თავად ევროკავშირს დააკისროს. მისი შეფასებით, მმართველი პარტიის სტრატეგიული მიზანია ქვეყნის თანდათანობით დაშორება ბრიუსელისგან და ამ კურსის გამართლება იმის მტკიცებით, თითქოს საქართველოს თავად დასავლეთმა „შეაქცია ზურგი“.
დარჩიაშვილი მიიჩნევს, რომ 4 ოქტომბრის მოვლენები ხელისუფლებისთვის სასურველი სცენარია – ახალი ინსტრუმენტი, რომლითაც მას რეპრესიებს ლეგიტიმაცია მიეცა.
ტერმინი “ნული თანაგრძნობის“ ექპერტების აზრით, ბიძინა ივანიშვილის პოზიციას გამოხატავს, რომელიც გაზავებულია კობახიძის მიზანთროპიასთან:
„კობახიძე მხოლოდ ბიძინა ივანიშვილის პოზიციას ახმოვანებს. ეს მისი სიტყვებია, მისი ნება. კობახიძე უბრალოდ ამატებს საკუთარ ადამიანთმოძულეობას.“
ექსპერტის თქმით, ხელისუფლება ყოველ პროტესტს იყენებს რეპრესიების გასაძლიერებლად და ოპოზიციის დასაბრალებლად ექსტრემიზმსა და ძალადობაში.
კახა გოგოლაშვილის თქმით, „ქართული ოცნების“ მთელი რიტორიკა სიცრუეზეა აგებული:
„თუ შემთხვევით სიმართლეს ამბობენ, ეს მხოლოდ იმისთვისაა, რომ სხვა რამეში მოატყუონ.“
გოგოლაშვილი მიიჩნევს, რომ კობახიძე–ივანიშვილის პოლიტიკა მიზნად ისახავს ავტორიტარული მმართველობის ლეგიტიმაციას „პრაგმატიზმის“ საფარქვეშ. ხელისუფლება, მისი თქმით, სულაც არ ესწრაფვის დემოკრატიულ სახელმწიფოდ აღიარებას – მას მხოლოდ ტრანზაქციული ურთიერთობები სჭირდება: ეკონომიკური და ინფრასტრუქტურული პროექტების შენარჩუნება დასავლეთთან, მაგრამ ადამიანის უფლებებზე საუბრის გარეშე.
მისი აზრით, ტრამპი, წესით “ქართული ოცნებისთვის” ხელსაყრელი პარტნიორი უნდა ყოფილიყო:
„ტრამპისთვის მნიშვნელობა არ აქვს, დემოკრატ ხარ თუ დიქტატორი – მთავარია გარიგება იყოს მომგებიანი. ივანიშვილს სურს სწორედ ასეთ ურთიერთობებში მოექცეს აშშ-თან, ისე, რომ დემოკრატიაზე კითხვები აღარ დასვან.“
ექსპერტის პროგნოზით, პროტესტის ახალი აფეთქებები კვლავ იქნება. პოლიტოლოგი დავით დარჩიაშვილი ამბობს, რომ „4 ოქტომბერი იყო სასოწარკვეთილების, მაგრამ ამავე დროს სიმტკიცის გამოვლინება. ხალხი დაიღალა, მაგრამ მაინც გამოდის ქუჩაში.“
ამავე დროს, ელოდებიან ზეწოლას პარტიებზე, მედიასა და უნივერსიტეტებზე. თუმცა გოგოლაშვილი ეჭვობს, რომ ხელისუფლებას სრული კონტროლის დამყარება შესწევს:
„ხალხი ამას არ შეეგუება. რეპრესიები ვერ მოუტანს რეჟიმს სიმშვიდეს.“
longread
