აზერბაიჯანში ტრანსგენდერების წინააღმდეგ ფიზიკური ძალადობისკენ მოწოდება გაისმა

აზერბაიჯანში ცოცხლად დაწვეს ტრანსგენდერი ქალი. ამის შემდეგ, ტრანსგენდერებმა საპროტესტო აქცია გამართეს, რის საპასუხოდაც, ცნობილმა ბლოგერმა სოციალურ ქსელში, საკუთარ გვერდზე პირდაპირი ჩართვისას, მათ წინააღმდეგ ფიზიკური ძალადობისკენ მოწოდება გააჟღერა.  

მომხდარის დეტალები, ამ მოვლენებზე სამართალდამცავი ორგანოების რეაქცია, იურისტისა და ლგბტქ+ აქტივისტის კომენტარები.

• ავსტრალიელი ტურისტი ქალის მკვლელობამ უცხოელები შეაშინა. რამდენად უსაფრთხოა საქართველო მათთვის?
• საქართველოში ტრანსი ადამიანის გენდერი სამართლებრივად აღიარეს

რა მოხდა?

22 აგვისტოს, ბაქოს გარეუბანში ტრანსგენდერი ქალი მოკლეს. ის ხელფეხშეკრული ცოცხლად დაწვეს. დამახინჯებული სხეული ადგილობრივმა მცხოვრებლებმა აღმოაჩინეს.

მოგვიანებით მოკლულის ვინაობა ცნობილი გახდა. აზერბაიჯანის შინაგან საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახურის ხელმძღვანელმა ელშად ზაჰიდოვმა განაცხადა, რომ მკვლელობის ფაქტზე სისხლის სამართლის საქმე აღიძრა:

„გატარებული საგამოძიებო მოქმედებების შედეგად გაირკვა, რომ მოკლული აღდამის რაიონის მცხოვრები, 27 წლის აჰად ნურიევია. მკვლელობაში ეჭვმიტანილის სტატუსით დააკავეს აღჯაბადის რაიონის მკვიდრი, მირშაჰიდ მეჰდიევი“.

აჰად ნურიევი ტრანსგენდერი იყო და მას ნურაის სახელით იცნობდნენ.

ნურაი ცნობილი გახდა სოციალურ ქსელებში ვიდეოს გავრცელების შემდეგ, რომელშიც ის, დაქალის დაბადების დღეზე, საქორწინო კაბაში გამოწყობილი წარდგა კამერების წინაშე.

საპროტესტო აქცია

ნურაის მკვლელობის შესახებ მედიაში ინფორმაციის გამოქვეყნების მეორე დღეს, 24 აგვისტოს, ტრანსგენდერებმა ომბუდსმენის ოფისის წინ საპროტესტო აქცია გამართეს.

ისინი ომბუდსმენ საბინა ალიევასთან შეხვედრას ითხოვდნენ. მაგრამ აქციის მონაწილეები არავინ მიიღო.

ტრანსგენდერების მიმართ ფიზიკური ძალადობისკენ მოწოდება

1 სექტემბრის საღამოს, ბლოგერმა სევინჯ ჰუსეინოვამ, რომელიც ცნობილია თავისი ჰომოფობიური გამონათქვამებით, სოციალურ ქსელში, საკუთარ გვერდზე პირდაპირი ეთერის მიმდინარეობისას, საზოგადოებას ტრანსგენდერების ფიზიკური განადგურებისკენ მოუწოდა.

ტრანსგენდერისადმი მიმართვისას, რომლის ვინაობაც ბლოგერმა არ დაასახელა, ჰუსეინოვამ განაცხადა:

„შენ ისევე მოკვდები, როგორც ის მოკლული ტრანსი. დაე, ეს ჩემი მხრიდან შენი გაფრთხილება იყოს.

ტრანსებო, სხვა საზიზღრებო, ზღვარი იცოდეთ. ნუ გადალახავთ მას, პირადად გაფრთხილებთ. ჯერჯერობით საკუთარი სახელით ვლაპარაკობ. თუკი შემხვდებით, ყველაფერს გავაკეთებ ჩემი შესაძლებლობების ფარგლებში თქვენ გასანადგურებლად.

მოვუწოდებ ყველა ჩვენს მამაკაცს, ძმას, ასევე ისეთ ქალებს, როგორიც მე ვარ, სადაც ნახავთ ასეთ ადამიანებს, სცემეთ“.

შსს-ს რეაქცია

სევინჯ ჰუსეინოვას მიერ ტრანსგენდერების ფიზიკური განადგურებისკენ მოწოდების შესახებ სამართალდამცავი ორგანოების რეაქციის გასაგებად, JAMnews-მა აზერბაიჯანის შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიმართა.

შსს-ს პრესსამსახურის ხელმძღვანელმა ელშად ზაჰიდოვმა აღნიშნა, რომ ის უკვე გაეცნო ამ ვიდეოს და ფაქტთან დაკავშირებით საჩივარს განიხილავენ.

აღვნიშნავთ, რომ 2 სექტემბერს, საღამოს, სევინჯ ჰუსეინოვამ Instagram-ზე საკუთარი გვერდი დახურა.

იურისტის კომენტარი

JAMnews-თან მომხდარის კომენტირებისას, იურისტმა სამედ რაჰიმლიმ აღნიშნა, რომ სიძულვილის ენა აზერბაიჯანში კრიმინალიზებულია:

„სიტყვით გამოსვლისას სიძულვილის ენის გამოყენება ითვალისწინებს ადმინისტრაციულ და სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას. აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 388-1 მუხლის თანახმად, ინტერნეტში აკრძალული ინფორმაციის განთავსებისთვის ფიზიკური პირი შეიძლება დაჯარიმდეს 500-დან 1000 მანათამდე (დაახლოებით, 294-588 დოლარი) თანხის ოდენობით ან მიესაჯოს ადმინისტრაციული პატიმრობა ერთ წლამდე ვადით“.

ექსპერტის თქმით, აკრძალული ინფორმაციის ჩამონათვალი კანონით არის განსაზღვრული. ძალადობისკენ მოწოდება ასეთ ინფორმაციას განეკუთვნება.

„აზერბაიჯანის სისხლის სამართლის კოდექსის 283.1 მუხლის თანახმად, მედიაში ზიზღისა და მტრობის გაღვივება ეთნიკურ, რელიგიურ, რასობრივ და სოციალურ ნიადაგზე ისჯება 8000-დან 12000 მანათამდე (დაახლოებით 4706-7059 დოლარი) ფულადი ჯარიმით, გამოსასწორებელი სამუშაოთ ორ წლამდე ვადით ან თავისუფლების აღკვეთით ორიდან ოთხ წლამდე ვადით.

თუკი ეს დანაშაული ჩადენილია ძალადობის გამოყენებით ან ძალადობის მუქარით, თავისუფლების აღკვეთის ვადა ხუთ წლამდე იზრდება“, – დასძინა რაჰიმლიმ.

„სევინჯ ჰუსეინოვა უნდა დაისაჯოს“

ტრანსგენდერი ქალები აზერბაიჯანული საზოგადოების კონსერვატიულ სტერეოტიპებს არღვევენ, მიაჩნია ლგბტქ+ აქტივისტს ლილი ნაზაროვს.

„იყო ქალი აზერბაიჯანში, თავიდანვე ნიშნავს იმას, რომ ერთი რანგით დაბლა დგახარ. იმის გამო, რომ ტრანსგენდერ ქალებს ყველგან უარს ეუბნებიან სამუშაო ადგილზე, მათ სხვა გზა არ რჩებათ იმის გარდა, რომ ფული სექსუალური მომსახურებით გამოიმუშაონ. ეს კი მათზე დიდ ზეწოლას იწვევს.

სამწუხაროდ, უამრავი საფრთხე არსებობს აზერბაიჯანში საზოგადოების მხრიდან ტრანსგენდერებისადმი. ჩვენთან ასევე სისტემატურად აკრიტიკებენ ლგბტქ+ აქტივისტების საქმიანობას და მათ ორგანიზაციებს. ეს თემა სათანადოდ არ შუქდება. არ იდგმება არანაირი ნაბიჯები ტრანსგენდერთა უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად.

ტრანსგენდერები სახელმწიფოს მხრიდანაც რეპრესიის მსხვერპლი არიან. მათ ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ანგარიშსწორებით ემუქრებიან“, – განაცხადა ნაზაროვმა JAMnews-თან ინტერვიუში.

მისი თქმით, სევინჯ ჰუსეინოვას გამოსვლა უკანონოა და ზიზღის ნიადაგზე დანაშაულის ჩადენისკენ პირდაპირი მოწოდებაა:

„პირადად მე ჰუსეინოვა მიმაჩნია დამნაშავედ ტრანსგენდერი ქალის ნურაის სიკვდილში. ნურაის ვიდეო გავრცელდა და საჯაროდ დაიგმო. ამის შემდეგ, სევინჯმა საპასუხო ვიდეო გადაიღო და მისმა მოწოდებებმა სასტიკი მკვლელობა გამოიწვია. სამწუხაროდ, სახელმწიფო სტრუქტურები არანაირ ზომებს არ იღებენ. და ამიტომ, ეს ვრცელდება, როგორც ვირუსი. ვფიქრობ, სევინჯი კანონის თანახმად უნდა დაისაჯოს“.