"ე.წ. დეპუტატი", "რეჟიმის სასამართლო", "ოლიგარქის დეპუტატი" - ოცნება კომუნიკაციების კომისიაში ტვ პირველს და ფორმულას უჩივის
ოცნება ტვ პირველს და ფორმულას უჩივის
“არალეგიტიმური პარლამენტი”, “ე.წ. პარლამენტის თავმჯდომარე”, “ოლიგარქის დეპუტატი”, “რეჟიმის საქალაქო სასამართლო” და ა.შ. – ამ ტერმინების გამო კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიაში “ფორმულას” და “ტვ პირველს” ოცნების წარმომადგენელი მაუწყებლობის შესახებ კანონის ცალკეულ ნორმათა მოთხოვნების დარღვევას ედავება.
ადვოკატის, თორნიკე მიგინეიშვილის თქმით, ქართულმა ოცნებამ “ტვ პირველის” და “ფორმულას” წინააღმდეგ მარეგულირებელ კომისიაში საჩივარი შეიტანა.
“ქართულმა ოცნებამ ტელეკომპანია პირველის წინააღმდეგ საჩივარი შეიტანა მარეგულირებელ კომისიაში.
საჩივრის თანახმად, ტვ პირველის ჟურნალისტს არ უნდა გამოეყენებინა ტერმინები – “რეჟიმი”, “გარუსება”, “კლანის სასამართლო” და ა.შ.
ეს არის კიდევ ერთი რეპრესირების სერიის დასაწყისი კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ. ტელეკომპანიის რამდენჯერმე დაჯარიმება და ფინანსური სანქცია ქმნის რეალურ რისკს მაუწყებლობის შეჩერების. საჩივრის განხილვა საჯაროდ ხუთშაბათს, მარეგულირებელ კომისიაში გაიმართება.
პ.ს. მსგავსი შინაარსის საჩივარი დღეს ასევე მიიღო ტელეკომპანია ფორმულამ.” – წერს ადვოკატი.
საჩივარში, რომელიც ტელევიზია “ფორმულამ” დღეს მიიღო, მოცმულია ნაწყვეტები და ამონარიდები არხის, როგორც საინფორმაციო გამოშვებებიდან, ასევე სოციალური გვერდებიდან, რომლებშიც ქართული ოცნების რწუმნებით, დარღვეულია კანონის ნორმები.
დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ “ქართული ოცნების” საჩივარი კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ უნდა განიხილოს და დაადგინოს, დაარღვია თუ არა ფორმულამ კანონი.
“საჩივრის საფუძველია “მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონის 54-ე, 59 პრიმა და 76-ე მუხლები”, – წერია დოკუმენტში.
კერძოდ, მოცემულია ტერმინები, რომლებიც ხაზს უსვამს ქართული ოცნების პარლამენტს, სხვადასხვა თანამდებობის პირებისა თუ ინსტიტუტების არალეგიტიმურობასა და პოლიტიკურ მიკერძოებას: “არალეგიტიმური პარლამენტი”, “ეგრეთ წოდებული პარლამენტის თავმჯდომარე”, “ოლიგარქის დეპუტატი”, “რეჟიმის საქალაქო სასამართლო”.
განსაკუთრებით ყურადღება ეთმობა ქართული ოცნების მთავრობის “რეჟიმად მოხსენიებას”. საჩივარში მრავალჯერ მოიცავს ისეთ ტერმინებს, როგორიცაა “რეჟიმის პატიმარი,” რეჟიმის წარმომადგენელი” და ა.შ.
“ქართული ოცნება” ფორმულას ბიძინა ივანიშვილის “ოლიგარქად” მოხსენიების გამოც უჩივის.
რა შეიძლება დაემართოს ტელევიზიებს – “ოცნების” კანონით გათვალისწინებული რეალური სანქციები:
- გაფრთხილება
კომისიამ შეიძლება გამოუცხადოს ტელევიზიებს ოფიციალური გაფრთხილება — საჯარო ან წერილობითი.
- დავალება შინაარსის გამოსასწორებლად
მაგალითად: ვალდებულება მოიხადოს ბოდიში, გააშუქოს დამატებითი პოზიციები, ან წაშალოს ზოგი შინაარსი საიტიდან/სოცქსელიდან.
- ფინანსური ჯარიმა
ჯარიმის ოდენობა კანონით შეიძლება იყოს საკმაოდ სოლიდურიც — მაგალითად, წინა პრაქტიკით, ზოგჯერ ირჩევა მაუწყებლის ბიუჯეტის შესაბამისი წილი.
- დროებითი რეგულაცია ან შეზღუდვა
სანამ საბოლოო გამოძიება დასრულდება, კომისიას შეუძლია მოსთხოვოს დროებითი შეზღუდვები – მაგალითად, მსგავსი ტერმინების გამოყენების შეჩერება.
კომენტარი
ეკა გიგაური, “საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს” აღმასრულებელი დირექტორი:
“გასაგებია რატომ უჩივლა ივანიშვილის ოცნებამ კრიტიკულ ტელეარხებს TV Pirveli • ტელეკომპანია პირველი და Formula • ფორმულა. მას არ უნდა რომ ხალხმა სიმართლე გაიგოს, იმაზე თუ რა ხდება საქართველოში და მსოფლიოში. ამ საჩივრების ანალიზისას საინტერესოა გავიგოთ რა უშლის ქართულ ოცნებას ყველაზე მეტად ნერვებს, კერძოდ,
რა შინაარსის ნიუსების „ეშინია“ მმართველ პარტიას და რა არ უნდა გაავრცელოს კრიტიკულმა მედიამ:
1. კრიტიკული გამოძიებები მმართველი პარტიის კორუფციაზე
არ გაბედოთ გამოქვეყნდეს სიუჟეტი, რომელიც ეხება თანამდებობის პირების გაუმჭვირვალე ქონებას, ფიქტიურ ტენდერებს, „ქართუს“ გავლენებს ან ჩინურ კომპანიებთან დაკავშირებულ გარიგებებს.
მმართველ ძალას აშინებს კითხვები: “ვისია ეს შენობა?”, “როგორ გაიხარჯა ბიუჯეტის ეს თანხა?”, “რატომ მოიგო ტენდერი სანქცირებულმა კომპანიამ?”
2. დამოუკიდებელი ექსპერტების ან არასამთავრობოების კრიტიკული შეფასებები
თუ რომელიმე ეთერში გაჟღერდება TI-ს, ISFED-ის, GYLA-ს ან სხვა ორგანიზაციის სიტყვა „დემოკრატიის გაუარესება“, „დაპირისპირებული სასამართლო სისტემა“, „ჩარევა არჩევნებში“ — ეს „მიუკერძოებლობის დარღვევად“ ითვლება.
ფაქტობრივად, ეთერში არ უნდა გაჟღერდეს სიტყვები „ავტორიტარიზმი“, „ელიტური კორუფცია“ ან „სახელმწიფოს მიტაცება“, თუნდაც საერთაშორისო წყაროებზე დაყრდნობით.
3. ოპოზიციური პარტიების ან სამოქალაქო პროტესტის გაშუქება, სადაც ირღვევა ადამიანის უფლებები
არ გაბედოთ აჩვენოთ კადრები, სადაც პოლიცია სცემს მოქალაქეებს, ან სადაც ოპოზიციური ლიდერები საუბრობენ პროკურატურის მიკერძოებულობაზე — ეს უკვე „კამპანიური გაშუქებაა“.
განსაკუთრებული სიფრთხილე უნდა იქნეს დაცული, თუ პროტესტზე გიჟღერდება სიტყვა „ევროპული არჩევანი“, „რუსული კანონი“ ან „საბოტაჟი არაა კრიტიკა“.
4. საარჩევნო დარღვევები ან ძალადობა
არ გაბედოთ დაწეროთ: „ბიულეტენების ჩაყრა“, „უბნის კომისიის მიკერძოება“, „დამკვირვებლების ზეწოლა“, „დასჯის მოლოდინში მყოფი საჯარო მოხელეები“ — ამას სარჩელი მოჰყვება, რომელიც აცხადებს, რომ არჩევნების გაშუქება იყო „ცალმხრივი“.
5. ირონია, სატირა ან სარკაზმი მმართველი პარტიის მიმართ
თუ მაყურებელი გაიცინებს ხელისუფლებაზე, ეს შეიძლება აღიქმოს „დესტაბილიზაციის მცდელობად“.
მაგალითად: თუ წამყვანმა თქვა — „ბიძინა ამბობს, რომ ევროპა მავნეა, თუმცა მისი ქონება ევროპაშია“ — ეს უკვე კომუნიკაციების კომისიამდე მიდის.
მოკლედ ასე მარტივად „უსაფრთხო მედიის“ გზამკვლევი გააკეთა მმართველმა პარტიამ:
• არ ახსენო ხელისუფლების პასუხისმგებლობა;
• არ აჩვენო პროტესტი როგორც სამართლიანი;
• არ გააშუქო კორუფცია;
• ნუ მიუთითებ სისტემურ ჩარევებზე სასამართლოსა და პროკურატურაში;
• იყავი „მიუკერძოებელი“, რაც ნიშნავს „ჩუმად“.
24 თებერვალს საქართველოს ერთპარტიული პარლამენტის ბიუროს სხდომაზე მედიის შესაზღუდად და ცენზურის დასაწესებლად “მაუწყებლობის შესახებ” კანონში ცვლილებები დაინიცირდა, რომელიც ძალაში მალევე შევიდა.
კერძოდ, ცვლილების მიხედვით, მაუწყებლის მიერ უცხოური ძალისგან პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების – ფულადი თანხის ან ქონებრივი ღირებულების სხვა მატერიალური სიკეთის მიღების (გარდა კომერციული რეკლამისა, ტელეშოპინგისა, სპონსორობისა და პროგრამაში პროდუქტის (საქონლის/მომსახურების) განთავსებისა) აკრძალვა იგეგმება.
ასევე, “მაუწყებლობის შესახებ” კანონის 65-ე მუხლს ემატება პუნქტი, რომლის მიხედვითაც დაუშვებელი იქნება მაუწყებლის მიერ სოციალურ რეკლამის განთავსების სანაცვლოდ პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების მიღება.
ცვლილების თანახმად, იკრძალება უცხოური ძალის მიერ მაუწყებლის მომსახურების შესყიდვა (გარდა კომერციული რეკლამისა და პროდუქტის განთავსებისა) ან/და პროგრამის მომზადების ან/და ეთერში გადაცემის პირდაპირი ან ირიბი დაფინანსება ან თანადაფინანსება.
