აფხაზეთი ენერგეტიკული კოლაფსის პირასაა
ენერგეტიკული კრიზისი აფხაზეთში
აფხაზეთი ენერგეტიკული კოლაფსის პირასაა – სოხუმი შეიძლება დღეში 16 საათი დარჩეს ელექტროენერგიის გარეშე, თუ რუსეთიდან ელექტროენერგიის შესაძენად ფინანსებს ვერ გამონახავს. რუსეთმა სწორედ ურთიერთობების კრიზისის ფონზე შეწყვიტა აფხაზეთისთვის “ჰუმანიტარული ელექტროდახმარების“ მიწოდება და საბაზრო ტარიფი დააწესა.
ენგურჰესი, რომელიც აფხაზეთისთვის დენის ერთადერთი წყაროა, წყლის დონე ამჟამად 410 მეტრია. ეს არის გადაუდებელი დონე და თუ წყალი კიდევ უფრო დაბლა დაიწევს, სადგური გაჩერდება.
ენგურჰესი თავისებურად უნიკალურია. ის უშუალოდ ქართულ-აფხაზური კონფლიქტის ზონაში მდებარეობს: კაშხალი მდებარეობს თბილისის მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე, ხოლო ხუთი გენერატორი აფხაზეთის კონტროლქვეშ.
მიუხედავად მოუგვარებელი ქართულ-აფხაზური კონფლიქტისა, 30 წელზე მეტია ძალაშია ჯენტლმენური შეთანხმება, რომლის მიხედვითაც ჰიდროელექტროენერგიის წარმოების 40% მოდის აფხაზეთზე, დანარჩენი 60% კი საქართველოზე.
მაგრამ ზამთარში მდინარე ენგური, რომელზედაც მდებარეობს ჰიდროელექტროსადგური, ზედაპირული ხდება და ენერგიის წარმოება მცირდება, ხოლო მისი მოხმარება აფხაზეთის მიერ ბოლო წლებში (ძირითადად უკონტროლო მაინინგის შედეგად), პირიქით, 2-დან 3 მილიარდ კვტ/სთ-მდე გაიზარდა.
- აფხაზეთში ელექტროენერგიის მცოცავი გრაფიკი დღეში 6 საათამდე გაგრძელდა
- როგორ მუშაობენ ქართველები და აფხაზები ერთად? | ენგურჰესის დირექტორი ლევან მებონია
აფხაზეთი დამატებით ენერგიას რუსეთისგან იღებს. მანამდე ნაკადის ნაწილს შეღავათიან ფასად ყიდულობდა, ნაწილს კი სრულიად უფასოდ იღებდა სოციალურ-ეკონომიკური დახმარების ფარგლებში. თუმცა, მას შემდეგ, რაც აფხაზეთმა ვერ შეასრულა კრემლის წინაშე აღებული მთელი რიგი ვალდებულებები (კერძოდ, მან არ მიიღო კანონი, რომელიც რუსებს საცხოვრებელი უძრავი ქონების ყიდვის უფლებას აძლევდა), ეს “ჰუმანიტარული ნაკადი“ დასრულდა. ახლა რუსეთი აფხაზეთს ელექტროენერგიას საბაზრო ფასით ყიდის – კვტ/სთ 4 რუბლს [0,04 დოლარი].
ეს ძვირია აფხაზეთისთვის. ელექტროენერგიის შესყიდვაზე უკვე დაიხარჯა 500 მილიონ რუბლზე მეტი [დაახლოებით $5 მილიონი] და მარტის ბოლომდე, როდესაც ენგურჰესზე ელექტროენერგიის წარმოება გაიზრდება, მინიმუმ მილიარდი [დაახლოებით $10 მილიონი] დასჭირდება გადარჩენისთვის. და ეს ყველაფერი მიუხედავად იმისა, რომ აფხაზეთი ელექტროენერგიის დაზოგვას ცდილობს და 1-ლი ნოემბრიდან ამოქმედდა ოთხსაათიანი მოძრავი გამორთვის გრაფიკი.
ამ დროისთვის აფხაზეთის ხელისუფლება, რომელიც უკვე პოლიტიკურ კრიზისშია, ცდილობს მოაგროვოს საჭირო თანხა, რათა გადაიხადოს შემდეგი პარტია. თუ ეს არ მოხდება, ელექტროენერგია დღეში მხოლოდ 7-8 საათის განმავლობაში იქნება საკმარისი.
სიტუაციას ისიც ამძიმებს, რომ რუსეთმა თითქმის მთლიანად შეაჩერა აფხაზეთს ფინანსური დახმარება, მათ შორის, საჯარო სექტორში დასაქმებულებისა და სამართალდამცავი ორგანოების თანამშრომლების სახელფასო დანამატები. შედეგად, მთავრობამ უნდა მოიძიოს ფული არა მხოლოდ ელექტროენერგიის შესაძენად, არამედ ხელფასების დამოუკიდებლად გადასახდელად.
“თუ ჩვენ გავაგრძელებთ ძალისხმევის კონსოლიდაციას ელექტროენერგიის შესაძენად სახსრების მოსაძიებლად, მაშინ, ალბათ, თამამად უნდა ვთქვათ, რომ ხელფასებს ვეღარ გადავიხდით“, – განაცხადა ფინანსთა მინისტრმა ვლადიმერ დელბამ.
აფხაზეთის პრემიერმინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი ვალერი ბგანბა არ გამორიცხავს, რომ არსებულ ენერგეტიკულ კრიზისთან დაკავშირებით საჭირო გახდეს ენერგეტიკის სექტორში საგანგებო სიტუაციის შემოღება.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
