რა უფრო მომგებიანია: ადგილობრივი პელმენი თუ უცხოელი ტურისტი? მცირე ბიზნესი აფხაზეთში
მცირე ბიზნესი აფხაზეთში
აფხაზეთში მცირე ბიზნესი განსაკუთრებით მგრძნობიარეა ნებისმიერ ცვლილებაზე – იქნება ეს რუსეთთან ურთიერთობებში დაძაბულობა თუ სოციალური ქსელების ჭორები. ჩვენ გასული ზაფხულის სამ ისტორიას გავიხსენებთ, სადაც ადგილობრივი მეწარმეები სერიოზულ გამოწვევებს შეეჯახნენ.
პელმენის პატრიოტიზმი
ასტანდა (სახელი შეცვლილია) სოხუმში პატარა საწარმოს მართავს, სადაც მისი ხუთი და – როგორც ნამდვილი, ისე ბიძაშვილი და ბიძაშვილის შვილი – მუშაობს.
“ხანდახან შაბათ-კვირას ბავშვებიც გვეხმარებიან. ზაფხულში ჩემს შვილსაც ვუხდიდი ანაზღაურებას, ისევე როგორც დანარჩენებს,“ – ამბობს ასტანდა.
ბიზნესი მცირე მასშტაბისაა, წარმოება არ არის დიდი, თუმცა ოჯახის საარსებო საჭიროებებს ჰყოფნის. ბრენდი ლიცენზირებულია, ხოლო საწარმო პერიოდულად სანიტარული სამსახურის შემოწმებას გადის. ასტანდას პელმენები სოხუმის თითქმის ყველა მაღაზიაში იყიდება – ფაქტი, რომლითაც იგი განსაკუთრებით ამაყობს.
აგვისტოს ბოლოს ინციდენტი მოხდა: ერთ-ერთმა პოპულარულმა Instagram-ანგარიშმა ფოტო გაავრცელა, სადაც, თითქოსდა, პელმენის შიგნით ხოჭო, რაც სიმართლეს არ შეესაბამებოდა მეწარმის თქმით, შემთხვევამ გაყიდვებზე გარკვეული გავლენა მოახდინა, თუმცა დროებით:
“ერთმა მაღაზიამ უარი თქვა ახალი პარტიის მიღებაზე და გადაწყვიტა, დროებით მხოლოდ იმპორტირებული, ქარხნული პროდუქცია ეყიდა. თუმცა რამდენიმე დღეში ისევ დაგვიკავშირდნენ და მიმწოდებლად დაბრუნება გვთხოვეს – როგორც ჩანს, მყიდველებს ადგილობრივი პროდუქცია ურჩევნიათ.“
ასტანდას თქმით, აფხაზეთის მოსახლეობა ადგილობრივ პროდუქტს ამჯობინებს, რადგან კარგად იცის, რომ ისინი სწორედ ასეთ პატარა საოჯახო საწარმოებში მზადდება, სადაც ჰიგიენის დაცვა უფრო მარტივია, ვიდრე რუსეთის მასშტაბურ ქარხნებში. გარდა ამისა, ადგილობრივი ძროხის ხორციც უფრო მისაღებია:
“დღეს ადამიანები გაცილებით ყურადღებიანები არიან – აღარავის სურს ჭამოს ფარში, სადაც ძვლის ნაჭრები და ძარღვებია, თანაც ჰორმონებით გამოკვებილი ძროხებისგან. ყველამ იცის, რომ ჩვენს პელმენებში უკეთესი ხორცი შედის, ვიდრე იმპორტირებულებში. ამიტომაც ჩვენი პროდუქცია უყვართ და ელიან,“ – ამბობს ქალი.
ის დარწმუნებულია, რომ ბიზნესს კრიზისი ვერ დააზარალებს, რადგან პროდუქცია ადგილობრივ მყიდველზეა გათვლილი და სეზონურობაზე ნაკლებად არის დამოკიდებული. მიუხედავად ამისა, ზაფხულში გაყიდვები მაინც მატულობს ტურისტების ხარჯზე, რომლებიც ასევე ცდილობენ ადგილობრივი პროდუქტის გასინჯვას.
მოკლე ტალღა და სრული სიჩუმე
2025 წლის ზაფხული ბევრად უფრო რთული აღმოჩნდა საოჯახო სასტუმროებისთვის. ივნისსა და ივლისის პირველ ნახევარში მრავალი მათგანი თითქმის ცარიელი იყო. მხოლოდ ივლისის შუა რიცხვებიდან და აგვისტოში შეძლეს სრულ დატვირთვაზე მუშაობა.
“16 ივლისიდან 7 სექტემბრამდე ჩვენი რვავე ნომერი დაკავებული იყო. მაგრამ ამ დროის შემდეგ ახალი ჯავშანი აღარ გვაქვს. მოვა თუ არა ვინმე სექტემბრის მეორე ნახევარში – უცნობია,“ – ამბობს ერთ-ერთი საოჯახო სასტუმროს მფლობელი, ნათელა.
მისი თქმით, ზაფხულში სტუმრები ძირითადად ბავშვიან ოჯახები იყვნენ, ამიტომ სასწავლო წლის დაწყებისას ყველანი დაბრუნდნენ. ახალი დამსვენებლები კი ჯერჯერობით არ ჩანან.
ნათელას თქმით, სასტუმროების მცირედი შემოსავალი ამ სეზონში იმით აიხსნება, რომ ტურისტების ნაკადი ერთდროულად გაიზარდა, მოკლე ხანს გაგრძელდა და ასევე სწრაფად შემცირდა.
“აგვისტოს პიკში ბევრ სტუმარს უარი ვუთხარით – თავისუფალი ოთახები აღარ გვქონდა. ძალიან ცუდია, რომ სეზონი ასე მოკლეა. ახლა მხოლოდ შემოდგომის არდადეგებზე გვაქვს იმედი – იქნებ კიდევ ვინმე ჩამოვიდეს,“ – ამბობს ის.
უთანასწორო კონკურენცია
რისკის ქვეშ აღმოჩნდა კიდევ ერთი სფერო, რომელიც ტურიზმთან პირდაპირ კავშირში არ არის – ტანსაცმლისა და ფეხსაცმლის მაღაზიები. სოხუმში რამდენიმე ასეთი ობიექტი დაიხურა მას შემდეგ, რაც კონკურენციას ვერ გაუძლო რუსულ ონლაინ-ვაჭრობის პლატფორმა Wildberries-ს.
“ონლაინ-მარკეტპლეისებზე საქონლის შეკვეთა გაცილებით იაფია, ვიდრე ჩვენ შეგვიძლია ფასის დაწევა. სახლში მსხდომი ადამიანები ყველაფერს ონლაინ უკვეთავენ და რამდენიმე დღეში პირდაპირ სოხუმიდან გამოაქვთ.
ხოლო ჩვენთვის თითოეული საქონლის შემოტანა საბაჟოს გავლას მოითხოვს: უნდა გადავიხადოთ როგორც ოფიციალური გადასახადები, ისე საბაჟოს თანამშრომლებისთვის დამატებითი თანხა. ასეთ პირობებში რა ფასად უნდა გავყიდო პროდუქტი?“ – ამბობს ნუგზარი.
ის და მისი მეუღლე ბავშვთა ტანსაცმელსა და ფეხსაცმელს ყიდდნენ. თუმცა გაყიდვების და მოგების შემცირების ფონზე, ხარჯების ზრდამ ისინი ბიზნესის დახურვამდე მიიყვანა. ბოლოს პროდუქტის გაყიდვაზე გადავიდნენ.
“ადამიანს ყოველთვის უნდა ჭამა, საკვები ყოველდღიურად სჭირდება. მართალია, ამ სფეროში რისკები უფრო მაღალია, მაგრამ ბაზარმა ასე გვაიძულა.“ – ამბობს ნუგზარი.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
