„სასამართლომ ნინო დათაშვილის ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში გადაყვანის ნებართვა გასცა“, - პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის
ნინო დათაშვილის მიმართ ფსიქიატრიული ექსპერტიზა დაინიშნა
ორგანიზაციამ „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ 2 აგვისტოს გაავრცელა ინფორმაცია, რომ პროკურატურამ დაკავებული აქტივისტისა და მასწავლებლის ნინო დათაშვილის მიმართ ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ჩატარება მოითხოვა, სასამართლომ კი აღნიშნული შუამდგომლობა დააკმაყოფილა. გადაწყვეტილება 2025 წლის ივლისში ახლადდანიშულმა მოსამართლემ, ფიქრია სიქტურაშვილმა მიიღო.
ადვოკატების განმარტებით, თუ ნინო დათაშვილი ექსპერტიზის ჩატარების წინააღმდეგი იქნება, მის მიმართ გამოყენებული იქნება იძულების პროპორციული ღონისძიებები.
“რაც იმას ნიშნავს, რომ სასამართლომ ნინო დათაშვილის არანებაყოფლობით ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში გადაყვანის ნებართვა გასცა”, – ამბობს ადვოკატი თამარ გაბოძე.
ადვოკატის თქმით, ნინო დათაშვილისთვის ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ჩატარების მოთხოვნა სრულიად უსაფუძვლო და უკანონოა და ეს არის პროკურატურის ახალი მეთოდი აქტივისტების წინააღმდეგ საბრძოლველად. ამასთან თამარ გაბოძის თქმით, სასამართლომ ნინო დათაშვილს აღნიშნული საკითხის განხილვის პროცესში მონაწილეობის უფლება არ მისცა, რადგან მას არ ჰქონდა ინფორმაცია, თუ რა პროცესი განიხილებოდა მის წინააღმდეგ.
თამარ გაბოძის თქმით, პროკურატურის შუამდგომლობა ეფუძნება სამედიცინო ჩანაწერებს, რომელიც დაცვის მხარემ პირველი წარდგენის სხდომაზე გაუცვალა პროკურატურას. ამ სამედიცინო ჩანაწერებში მითითებულია, რომ ნინო დათაშვილს აქვს მძიმე დიაგნოზი: ხერხემლის მალთაშუა დაზიანება, თიაქარი და რადიკულიტი, თანმხლებ სიმპტომად კი მითითებულია ემოციური ლაბილობა.
„ხერხემლის ამ დაზიანებიდან გამომდინარე ნინოს 2019 წელს აღენიშნებოდა ემოციური ლაბილობა, ტირილი, ემოციის მატება, რაც არც ერთ შემთხვევაში არ არის დიაგნოზი. ეს არის სიმპტომი, რომელიც თან ახლავს ნინოს ჯანმრთელობის მძიმე მდგომარეობას და, რომელიც პროკურატურისთვის ცნობილი იყო პირველი წარდგენის პროცესიდან . თუმცა მომდევნო ორი თვის განმავლობაში ნინოს ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებით არანაირი ზომები არ მიუღია. ახლა კი, როდესაც ფაქტობრივად დასრულდა გამოძიება, როდესაც წინასასამართლო სხდომაზე პროკურატურას ევალებოდა უფრო მაღალი სტანდარტით დაემტკიცებინა და დაედასტურებინა ნინო დათაშვილის პატიმრობის გაგრძელების აუცილებლობა, მან მიმართა ასეთ ხერხს, უკანონოდ მოითხოვა ნინო დათაშვილის ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში მოთავსება 20 დღის ვადით, რაც იმას ნიშნავს, რომ ნინოს პატიმრობა გაახანგრძლივა უკანონოდ, ამჯერად ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში“, – ამბობს თამარ გაბოძე.
- საქართველოში ბოლო ექვს თვეში მიღებული ხუთი კანონი, რომელიც მედიის საქმიანობას ზღუდავს
- ევროპარლამენტი: კურსის შეცვლამდე საქართველო EU-ს წევრი ვერ გახდება
- “მოვითხოვთ სადავო კანონების გაუქმებას და მოქალაქეთა უფლებების დაცვის უზრუნველყოფას” – ევროკავშირის წერილი
პროკურატურამ საპასუხო განცხადება 2 აგვისტოს გაავრცელა. მათ დაადასტურეს, რომ ნინო დათაშვილისთვის ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დანიშვნა ადვოკატის მიერ გადაცემული სამედიცინო დოკუმენტების საფუძველზე გადაწყვიტეს.
„ვინაიდან, ადვოკატების მიერვე წარმოდგენილ სამედიცინო დოკუმენტაციაში საუბარი იყო ბრალდებულის ფსიქო-ემოციურ მდგომარეობაზე, მიზანშეწონილად ჩაითვალა ექსპერტიზის დანიშვნა. აქვე, გვსურს საზოგადოებას ვაცნობოთ, რომ მსგავს შემთხვევებში, ყოველთვის ინიშნება ფსიქიატრიული ექსპერტიზა”,- აღნიშნულია პროკურატურის განცხადებაში.
ნინო დათაშვილის ადვოკატები სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრებას აპირებენ. თუმცა, აღნიშნავენ, რომ აქამდე არცერთი გადაწყვეტილება, რომელიც დაცვის მხარემ ნინო დათაშვილთან დაკავშირებით გაასაჩივრა, არ დაკმაყოფილდა.
ნინო დათაშვილი თბილისის საქალაქო სასამართლოში 9 ივნისს მომხდარი ფაქტის გამო 20 ივნისს დააკავეს. მას ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე სეკუნდა მუხლის მე-3 ნაწილით წარედგინა, რაც საჯარო მოსამსახურეზე თავდასხმას მის მიერ სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს გულისხმობს. კერძოდ სასამართლოს მანდატურზე თავდასხმას. აღნიშნული სასჯელი ჯარიმას, ან 4-დან 7 წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.
“ფსიქიკური ჯანმრთელობის სადამსჯელო მიზნებით გამოყენება დაუშვებელია”
ადვოკატი თამარ გაბოძე დარწმუნებულია, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილება მიზნად ისახავს ნინო დათაშვილის დისკრედიტაციას და სტიგმატიზაციას, რადგან, მისი თქმით, საქართველოში ფსიქიატრია სტიგმატიზებულია:
„მათი მიზანია, ნინო საბოლოოდ ჩამოაშორონ აქტივიზმს, მოახდინონ მისი დისკრედიტაცია და უხეშად, ყოველგვარი საფუძვლის გარეშე გამოამწყვდიონ ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში. ეს იმას ნიშნავს, რომ ყველა უფლებადამცველის მიმართ, ვინც გაბედავს რეჟიმის წინააღმდეგ ხმის ამოღებას, შეიძლება გამოიყენონ ეს ვერაგული და უკიდურესად უკანონო ხერხი“.
მას შემდეგ, რაც ორგანიზაციამ “პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის” ინფორმაცია გაავრცელა, სოციალურ ქსელში ნინო დათაშვილის მხარდამჭერი განცხადებები გამოქვეყნდა. სხვადასხვა განცხადებაში საჯარო პირები, სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები და მოქალაქეები აღნიშნავდნენ, რომ ფსიქიკური ჯანმრთელობის სადამსჯელო მიზნებით გამოყენება დაუშვებელია, ისინი მიუთითებდნენ ფსიქიკური ჯანმრთელობის გამოყენებით ადამიანების დისკრედიტაციისა და სტიგმატიზაციის საფრთხეზე.
ექიმი ფსიქიატრი სიმონ სურგულაძე აღნიშნავდა, რომ ნინო დათაშვილის საქმეში მკაფიოდ გამოჩნდა, თუ როგორ ცდილობს რეჟიმი გამოუვალი მდგომარეობიდან გამოსვლას.
“შეიძლება ფსიქიკური პრობლემები გქონდეს მაგრამ გარკვეული გადაწყვეტილებების მიღება შეგეძლოს. მაგალითად ნინოს შემთხვევაში (მით უმეტეს რომ მას ფსიქიატრიული დიაგნოზი არ აქვს) მას სრული უნარი ექნებოდა სწორად შეეფასებინა საქმის გარემოებები და დათანხმებულიყო ან არ დათანხმებულიყო ექსპერტიზაში მონაწილეობაზე”, – წერს სიმონ სურგულაძე.
ფსიქიატრმა მანანა შარაშიძემ აღნიშნა, რომ “ამ საქმის არასწორად წარმართვა შეარყევს ფსიქიატრიის, როგორც დარგის სანდოობას.
“ფსიქიატრიული ექსპერტიზა დაინიშნა ისეთ ვითარებაში, როცა არ არსებობდა მისი ჩატარების არავითარი ობიექტური საფუძველი. ამ საქმის არასწორად წარმართვა შეარყევს ფსიქიატრიის, როგორც დარგის სანდოობას.
ახლა ყველა ფსიქიატრი უნდა დავდგეთ ნინო დათაშვილის გვერდით!” – დაწერა შარაშიძემ სოციალურ ქსელში.
“კოალიცია ცვლილებებისთვის” წევრმა და ანესთეზიოლოგმა, ანი ქავთარაძემ, რომელიც ქრონიკულ ტკივილსა და თავის ტვინს იკვლევს, განაცხადა, რომ “იძულებითი ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ჩატარება შეიძლება შეფასდეს, როგორც ფსიქო-ემოციური და პოლიტიკური ზეწოლის ფორმა, რომელიც არღვევს ადამიანის ჯანმრთელობის უფლებას და კატეგორიულად მიუღებელია თანამედროვე სახელმწიფოსთვის.
“ზემოაღნიშნული მახასიათებელი იყო საბჭოთა რეჟიმის მკვეთრი სახე და ეს, მანკიერი პრაქტიკა დიდი ხანია ჩაბარდა წარსულს !
ახლა, ამგვარი მეთოდებით ბრძოლა, პოლიტიკურ აქტივისტებთან სწორედ რუსული რეჟიმის ხელწერაა და უნდა დასრულდეს რეჟიმთან ერთად!!” – განაცხადა ქავთარაძემ.
დღეს, 4 აგვისტოს, 20 საათზე თავისუფლების მოედანზე მოქალაქეები შეიკრიბებიან და ნინო დათაშვილს სოლიდარობას გამოუცხადებენ.
“ნინო დათაშვილის თავისუფლების ტალღა”, “არა სადამსჯელო ფსიქიატრიას! არა რეპრესიებს! თავისუფლება რეჟიმის ტყვეებს”, – ვკითხულობთ აქციის აღწერაში.
სახალხო დამცველი ნინო დათაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობას სწავლობს
ომბუდსმენის აპარატმა 4 აგვისტოს გაავრცელა განცხადება, რომ ნინო დათაშვილის საქმეს სწავლობს და მას რუსთავის N5 პენიტენციურ დაწესებულებაში 2 აგვისტოს შეხვდა სახალხო დამცველის წარმომადგენელი. განცხადებაში არაფერი წერია იძულებით ფსიქიატრიულ ექსპერტიზაზე.
ომბუდსმენის განცხადების მიხედვით, შეხვედრისას დათაშვილმა ჯანმრთელობის მდგომარეობასა და პატიმრობის პირობებთან დაკავშირებით ისაუბრა.
ომბუდსმენის აპარატი წერს, რომ “ბრალდებულის უფლებრივი მდგომარეობის, მათ შორის, ჯანმრთელობის უფლების დაცვის მიზნით”, ზედამხედველობის პროცესს განაგრძობს.
ასევე ომბუდსმენის აპარატის ცნობით, საკითხის შესწავლის და შეფასების მიზნით მათ სრულად გამოითხოვეს ბრალდებულის სამედიცინო დოკუმენტაცია. კონკრეტულად – მიმართეს საქართველოს გენერალურ პროკურატურის, შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და სპეციალური პენიტენციური სამსახურის სამედიცინო დეპარტამენტს.
ნინო დათაშვილის მიმართ ფსიქიატრიული ექსპერტიზა დაინიშნა
