Հարավային Օսիան Խորհրդային Միության տարիներին ինքնավար շրջան էր Վրաստանի կազմում:
Վրաց-հարավօսական հակամարտության ժամանակակից պատմությունը սկսվում է 1980-ականների վերջին՝ Խորհրդային Միության փլուզման ժամանակ: Հարավային Օսիան ցանկանում էր անկախություն, Վրաստանն ի պատասխան ընդհանրապես վերացրեց դրա ինքնավար տարածքի կարգավիճակը և ներառեց Շիդա Քարթլիի տարածաշրջանում:
Առաջին զինված դիմակայությունը և առաջին զոհերը գրանցվել են 1989-ի նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին: Ակտիվ ռազմական գործողությունները տեղի են ունեցել 1991-1992 թվականներին և ավարտվել 1992-ին ՝ Դագոմիսի համաձայնագրերի ստորագրմամբ, որը կողմերին պարտավորեցրել է դադարեցնել կրակը և դուրս բերել զինված կազմավորումները շփման գոտուց: Ռուսաստանի Դաշնությունը նույնպես ստանձնեց այդ ժամանակ Հարավային Օսիայի տարածքից իր զորամասերը դուրս բերելու պարտավորություն:
Հակամարտության զինված փուլում, ըստ տարբեր աղբյուրների, բոլոր կողմերից մահացել է մինչև 10 հազար մարդ, մոտ 100 հազար մարդ դարձել են փախստականներ և տեղահանվածներ:
Խաղաղության պայմանագրին համապատասխանության մոնիտորինգը հանձնարարվել է «Համատեղ վերահսկիչ հանձնաժողովին» և եռակողմ «Միասնական խաղաղապահ ուժին»՝ վրացական, հարավօսական և ռուսական գումարտակներին ՝ ռուս զինվորականների հրամանատարությամբ:
Մինչև 2008 թվականի օգոստոսը հակամարտությունը համարվում էր «սառեցված»:
2008-ի օգոստոսին Հարավային Օսիայի շուրջ 5-օրյա պատերազմից հետո Ռուսաստանը ճանաչեց Հարավային Օսիան որպես անկախ երկիր: Մոսկվայի և Թբիլիսիի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները խզվեցին:
Հարավային Օսիան կառուցում է իր կյանքը որպես անկախ հանրապետություն, որը, սակայն, ճանաչում են միայն Ռուսաստանը և մի շարք այլ երրորդ աշխարհի երկրներ: Միջազգային հանրության մեծ մասը դա համարում է Վրաստանից անջատված շրջան:
Դագոմիսի համաձայնագրերը փաստորեն կորցրել են իրենց ուժը 2008-ի օգոստոսյան պատերազմից հետո, երբ Ռուսաստանը ճանաչեց Հարավային Օսիայի Հանրապետության անկախությունը:
