რუსი სამშვიდობოების მონაწილეობას ხოჯალში, განაღმვის ოპერაციებში, აზერბაიჯანში მათი გრძელვადიანი ყოფნის პოტენციურ შედეგებზე დებატები მოჰყვა. აზერბაიჯანის რესპუბლიკის განაღმვის ეროვნული სააგენტოს (ANAMA) გამგეობის თავმჯდომარემ ვუგარ სულეიმანოვმა, ბრიფინგზე, რომელიც ნაღმების შესახებ ინფორმირებულობის საერთაშორისო დღეს მიეძღვნა, განაღმვაში რუსი სამშვიდობოების ჩართვის გეგმებზე ისაუბრა.
სულეიმანოვის თქმით, მიმდინარეობს რუსი სამშვიდობოების აკრედიტაციის პროცესი, ასევე ისაუბრა ახლო მომავალში ხოჯალში გამნაღმველი აღჭურვილობის, ძაღლების და პერსონალის მზადების შესახებ.
თუმცა, ასეთი მონაწილეობის მიზანშეწონილობისა და მისი პოტენციური შედეგების შესახებ ბაქოში განსხვავებული შეხედულებები გაჩნდა.
პოლიტოლოგ ნასიმ მამადლის გამნაღმველი სამუშაოების რუსი სამშვიდობოების მანდატთან შესაბამისობაში კითხვის ნიშნები აქვს. იგი ამბობს, რომ მთავარი როლი კონფლიქტის მხარეებს შორის ურთიერთობების დარეგულირებაა. რადიო “აზადლიგთან” ინტერვიუში, მამადლი ამბობს, რომ მას შემდეგ, რაც ცეცხლის შეწყვეტის შემდეგ მხარეები აღარ არიან კონფლიქტის მხარეები, ასეთ ოპერაციებში სამშვიდობოების მონაწილეობის საფუძველი აღარ არსებობს.
ამის საპირისპიროდ, დეპუტატმა ჯეიჰუნ მამედოვმა საინფორმაციო სააგენტო “ტურანს” განუცხადა, რომ რეგიონში რუსი სამშვიდობოების მუდმივი ყოფნა, როგორც ეს გათვალისწინებულია 10 ნოემბრის შეთანხმებით, ამართლებს მათ მონაწილეობას განაღმვის სამუშაოებში.
მან ხაზი გაუსვა სამშვიდობოების გამოყენების პრაქტიკულ სარგებელს განმაღველი სამუშაოების დასაჩქარებლად, რაც ეხმარება აზერბაიჯანის პოსტკონფლიქტური აღდგენის მცდელობებს.
თუმცა, რეგიონში რუსი სამშვიდობოების ყოფნის შესაძლო გახანგრძლივებასთან დაკავშირებით შეშფოთება რჩება.
მამადლი შიშობს სამხრეთ კავკასიაში რუსეთის სტრატეგიული ინტერესების იგნორირებას, იმ ვარაუდით, რომ მოსკოვს შეუძლია კონფლიქტის დინამიკა გავლენის გასამყარებლად და სამხედრო ყოფნის გასახანგრძლივებლად გამოიყენოს. იგი ამბობს, რომ დიდი სიფხიზლეა საჭირო ყოველგვარი მცდელობის წინააღმდეგ, რაც დაკავშირებული იქნება სამშვიდობოების ყოფნის გახანგრძლივებაზე, ვიდრე ეს აუცილებელია სტაბილიზაციისთვის.
ამის საპირისპიროდ, მამადლიმ გაიმეორა ოფიციალური პოზიცია, რომ სამშვიდობოების საქმიანობა დროში შეზღუდულია შეთანხმების შესაბამისად, ხაზი გაუსვა მათ როლს განაღმვის ოპერაციებში, როგორც დროებითი ღონისძიება პოსტკონფლიქტურ პერიოდში გადაუდებელი პრობლემების გადასაჭრელად.
აზერბაიჯანისთვის ნაღმების გაწმენდის საკითხს დიდი მნიშვნელობა აქვს, რადგან ოფიციალური მონაცემებით, გათავისუფლებულ ტერიტორიებზე ნაღმების აფეთქების შედეგად დაღუპულთა დიდი რაოდენობაა ფიქსირდება. სომხეთიდან განაღმვის რუკების მოპოვების მცდელობის მიუხედავად, შეუსაბამობები რჩება, რაც იწვევს იმედგაცრუებას და ართულებს განაღმვის სამუშაოებს.
რუკების გაცვლამ, თითქოსდა დაკავებული სომეხი სამხედროების გათავისუფლების სანაცვლოდ, პრობლემა ბოლომდე ვერ გადაჭრა, რადგან აზერბაიჯანის ხელისუფლება ეჭვქვეშ აყენებს მოწოდებული ინფორმაციის სიზუსტეს და სისრულეს. ამის საპასუხოდ, სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა განაცხადა, რომ ყველა არსებული რუკა იყო მიწოდებული, რაც ხაზს უსვამს პოსტკონფლიქტური მოლაპარაკებების საკამათო ხასიათს და სამხედრო მოქმედების შედეგებს.
მიუხედავად იმისა, რომ აზერბაიჯანი ახორციელებს პოსტკონფლიქტური რეკონსტრუქციის რთულ ამოცანას, ნაღმების გაწმენდის ოპერაციებში რუსი სამშვიდობოების მონაწილეობის შესახებ დაპირისპირება გრძელდება. ქვეყანა დგას დილემის წინაშე მოკლევადიან დახმარებასა და გრძელვადიან შედეგებს შორის სუვერენიტეტისა და უსაფრთხოებისთვის.
