„რუსეთმა დათმო საუკეთესო, რომ უარესი დაიბრუნოს“ - 16 რუსი პოლიტპატიმარი თავისუფალია
ტყვეთა გაცვლა რუსეთსა და დასავლეთს შორის
პირველ აგვისტოს რუსეთსა და დასავლეთს შორის პატიმრების ფართომასშტაბიანი გაცვლა მოხდა. ანკარის აეროპორტში 16 პოლიტპატიმარი, რომლებიც რუსეთის ციხეებში იმყოფებოდნენ, შუამავლებს გადასცეს. სანაცვლოდ მოსკოვმა მიიღო 10 ადამიანი, რომლებიც დასავლეთის სხვადასხვა ქვეყანაში სხვადასხვა ბრალდებით იხდიდნენ სასჯელს, მათ შორის ერთი მკვლელობისთვის.
ამ დროისთვის დადასტურებულია შემდეგი სახელები:
რუსეთიდან დასავლეთს გადაეცა: ევან გერშკოვიჩი, პოლ უელანი, ალსუ კურმაშევა, ვლადიმერ კარა-მურზა, ანდრეი პივოვაროვი, ილია იაშინი, საშა სკოჩილენკო, ქსენია ფადეევა, ლილია ჩანიშევა, ვადიმ ოსტანინი, ოლეგ ორლოვი, კევინ ლიკი, ჰერმან მოიჟესი, რიკო კრიეგერი.
დასავლეთმა რუსეთს გადასცა: ვადიმ კრასიკოვი, არტემი და ანა დულცევები, მიხაილ მიკუშინი, პაველ რუბცოვი, რომან სელეზნევი, ვლადისლავ კლიუშინი, ვადიმ კონოშჩენოკი.
გასაკვირია არა მხოლოდ გაცვლის მასშტაბები, არამედ მისი კონტექსტიც. ეს ხდება დასავლეთსა და რუსეთს შორის ყველაზე მძიმე ურთიერთობების ფონზე 1991 წლის ცივი ომის დასრულების შემდეგ.
Wall Street Journal-ი წერს, რომ გაცვლაში რუსეთისა და შეერთებული შტატების გარდა, გერმანია, ნორვეგია, პოლონეთი, სლოვენია, თურქეთი და ბელარუსი მონაწილეობდნენ. შეთანხმება დაიდო რამდენიმეთვიანი მოლაპარაკებების შემდეგ აშშ-ის, რუსეთისა და გერმანიის მთავრობების უმაღლეს დონეზე.
აშშ-ის პრეზიდენტმა ჯო ბაიდენმა საგანგებო ბრიფინგზე განაცხადა:
“წარმოუდგენელი ტანჯვისა და გაურკვევლობის გადატანის შემდეგ, რუსეთში დაკავებული ამერიკელები უსაფრთხოდ, თავისუფლები არიან და თავიანთ ოჯახებთან ერთად დაიწყეს მგზავრობა.
ამ ქალებისა და მამაკაცების ნაწილი წლების განმავლობაში უსამართლოდ იჯდა ციხეში. მათ ყველამ გადაიტანა წარმოუდგენელი ტანჯვა და გაურკვევლობა. დღეს მათი აგონია დასრულდა.”
BREAKING: President Biden addresses major prisoner swap with Russia, freeing Evan Gershkovich, Paul Whelan and others. pic.twitter.com/TLPuLwYoTG
— MSNBC (@MSNBC) August 1, 2024
როგორ იყო ორგანიზებული გაცვლა
„ჩინოვნიკები, მათ შორის ბაიდენი და შოლცი, კვირები ცდილობდნენ გადაელახათ გარიგების ლოგისტიკური ბარიერები.
თეთრი სახლის ოფიციალურმა პირებმა, ამერიკელმა დიპლომატებმა და CIA-ს ოფიცრებმა გადალახეს ევროპა და შეძლეს ახლო აღმოსავლეთში მოკავშირეებს მონახვა, რათა გაეთავისუფლებინათ უკანონო პატიმრები.
რუსეთის FSB-მ გამოაქვეყნა ვიდეო, სადაც რუსი პოლიტპატიმრები თურქეთში გაფრენამდე თვითმფრინავში სხდებიან:
თურქეთის როლი
„თურქეთის მონაწილეობა შემთხვევითი არ არის. თურქეთი ნატოს წევრია, მაგრამ კარგ ურთიერთობას ინარჩუნებს მოსკოვთან.
BBC ასახელებს თურქეთის აქტიური შუამავლის როლის დამადასტურებელ ორ თვალსაჩინო მოვლენას:
● თურქული დაზვერვის ხელმძღვანელი იბრაჰიმ კალინი შეხვდა თავის რუს კოლეგას ანკარაში, ივლისის ბოლოს.
● თითქმის ერთდროულად, CIA-ს დირექტორი უილიამ ბერნსი გაემგზავრა თურქეთში, რათა შეხვედროდა თავის კოლეგას და სავარაუდოდ, დაასრულა ლოჯისტიკა.
გაცვლის საფუძველი იყო რუსი მკვლელი ვადიმ კრასიკოვი, რომელიც გერმანიის ციხეში იყო, მიიჩნევს WSJ.
გერმანული Der Spiegel იუწყება, რომ კრასიკოვი არის რუსეთის დაზვერვის FSB-ს პოლკოვნიკი და საბჭოთა-ავღანეთის ომის ვეტერანი. ის სამუდამო პატიმრობას იხდიდა ბერლინში 2019 წელს ზელიმხან ხანგოშვილის შეკვეთილი მკვლელობისთვის.
რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი კრასიკოვის გათავისუფლებას 2021 წლიდან ითხოვს, წერს Der Spiegel. პუტინმა ასევე ისაუბრა კრასიკოვზე ამერიკელ რეპორტიორ ტაკერ კარლსონთან მიცემულ ინტერვიუში, რომელიც მოსკოვს 2024 წლის თებერვალში ეწვია.
„რუსეთმა ყველაფერი დათმო, რომ უარესი დაებრუნებინა“, წერს Der Spiegel.
ნავალნის გათავისუფლება შეიძლებოდა, მაგრამ ვერ მოესწრო
გაცვლა მოხდა 2024 წლის თებერვალში რუსეთის ოპოზიციის ლიდერის, ალექსეი ნავალნის გარდაცვალებიდან ხუთი თვის შემდეგ.
WSJ ირწმუნება, რომ შეერთებულ შტატებსა და გერმანიას თავდაპირველად იმედი ჰქონდათ, რომ ნავალნი გათავისუფლდებოდა ფართო შეთანხმების ფარგლებში, რომელიც მაშინ იწყებდა ჩამოყალიბებას მას შემდეგ, რაც ბაიდენმა გერმანიის კანცლერი ოლაფ შოლცი თეთრ სახლში მიიწვია.
ნავალნის გარდაცვალების შემდეგ ორივე ქვეყანამ ახალი სიების შედგენა დაიწყო.
„კრემლი გააგრძელებს თავისი მოქალაქეების მძევლად აყვანას, რათა შემდეგ ისინი დასავლეთთან ვაჭრობის საგნად გახადოს.“
WSJ: ”ეს გაცვლა სიმბოლოა გლობალურ პოლიტიკის ახალ ეპოქაში: ავტოკრატიული მთავრობები თავიანთ ღირსეულ მოქალაქეებს მძევლად იყვანენ, რათა ბერკეტები მოიპოვონ კონკურენტებზე.
ამ გაცვლაში მსოფლიომ მიიღო აშშ-სა და რუსეთს შორის ასიმეტრიის დამამშვიდებელი მაგალითი ამ ახალ მეკობრულ წესრიგში.
კრიტიკოსები კითხულობენ:
ხელს უწყობს ასეთი გარიგებები ტოტალიტარულ ქვეყნებში კიდევ უფრო მეტი ამერიკელის დაჭერას და დაკავებას?
პირად საუბრებში, ამერიკელი ოფიციალური პირები მათ მოიხსენიებენ როგორც „მტაცებელ სახელმწიფოებს“. ისინი საუბრობენ შიშზე, რომ მათი რიცხვი გაიზრდება, თუ ახალი ზომები არ მიიღება მათ შესაკავებლად.
