"დარტყმა ზურგში", თუ "მოსკოვზე!" - რუსეთში რევოლუციაა, თუ სამხედრო ამბოხი?
სამხედრო აჯანყება რუსეთში
ვლადიმირ პუტინმა რუსეთში განვითარებულ მოვლენებს, რომელსაც მთელი მსოფლიო 23 ივნისის საღამოდან განიხილავს, “ქვეყნისა და ხალხისთვის ზურგში დარტყმა” უწოდა. გასამხედროებული ჯგუფის “Wagner” ხელმძღვანელი ევგენი პრიგოჟინი, რუსეთის თავდაცვის სამინისტროსთან და გენერალურ შტაბთან ხანგრძლივი, ღია კონფლიქტის შემდეგ, მოქმედებაზე გადავიდა.
პრიგოჟინმა თავდაცვის სამინისტრო Wagner მებრძოლების დაბომბვასა და ხოცვა-ჟლეტაში დაადანაშაულა და „სამართლიანობის მარში“ დაიწყო. ტანკებითა და სამხედრო აღჭურვილობით მისმა მებრძოლებმა (უკრაინის ომში მონაწილეობის მისაღებად გათავისუფლებული პატიმრების დიდი რაოდენობა) დონის როსტოვის ყველა ადმინისტრაციული და სამხედრო ობიექტი დაიკავეს, მათ შორის, აქ მდებარე სამხრეთ სამხედრო ოლქის შტაბი.
პრიგოჟინი შეხვედრას თავდაცვის მინისტრ სერგეი შოიგუსთან და რუსეთის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის უფროსთან, ვალერი გერასიმოვთან ითხოვს და წინააღმდეგ შემთხვევაში, მოსკოვში შესვლას უანონსებს. ამავე დროს, ის ხაზს უსვამს მის ლოიალურ დამოკიდებულებას პრეზიდენტ პუტინის მიმართ. თუმცა, პუტინს ჯერ არ უპასუხია თავისითვის ჯერ კიდევ ძალიან ახლო თანამოაზრისთვის.
ქვემოთ მოცემულია უახლესი ამბები, მათი კონტექსტი, ასევე ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ ვინ არის პრიგოჟინი და როგორია ვაგნერის გასამხედროებული ჯგუფი, რომელსაც მისი წევრები „ორკესტრს” უწოდებენ.
“თქვენ მოტყუებით ჩაგითრიეს სერიოზულ დანაშაულში” – პუტინი პრიგოჟინის აჯანყებაზე
„მივმართავ რუსეთის მოქალაქეებს, შეიარაღებული ძალების პერსონალს, ძალოვან სტრუქტურებს და სპეცსამსახურებს, მებრძოლებს, რომლებიც პოზიციებზე იბრძვიან. მივმართავ მათ, ვინც მოტყუებით ან მუქარით ჩათრეულ იქნა მძიმე ავანტიურაში, უმძიმეს დანაშაულში, რასაც შეიარაღებული აჯანყება ჰქვია“, – თქვა პუტინმა.
მოკლედ პუტინის გამოსვლა:
- რუსეთი დაიცავს თავს შიდა ღალატისგან.
- ეს არის შეიარაღებული აჯანყება, ზურგში დარტყმა, რომელიც მხოლოდ დამარცხებისა და კაპიტულაციისკენ უბიძგებს ქვეყანას.
- მსგავსი ვითარება იყო პირველ მსოფლიო ომში, როდესაც რუსეთს „გამარჯვება წაართვეს“ და დაიწყო სამოქალაქო ომი.
- ნებისმიერი შიდა არეულობა არის სასიკვდილო საფრთხე სახელმწიფოებრიობისთვის.
- აჯანყებულთათვის სასჯელი გარდაუვალი და მკაცრი იქნება, ყველა საჭირო ბრძანება გაცემულია.
- ვინც რუსეთს უღალატა, ყველა პასუხს აგებს.
პუტინის გამოსვლის შემდეგ ჩუმად მყოფმა ოფიციალურმა პირებმა მასიურად დაიწყეს მის მიმართ მხარდაჭერის გამოხატვა
რუსეთის ყველა წამყვანი თანამდებობის პირი, ყოფილი და ამჟამინდელი, რომლებიც ან დუმდნენ, ან ადრე პრიგოჟინის რიტორიკას უჭერდნენ მხარს, პუტინის გამოსვლის შემდეგ საჯაროდ პრეზიდენტის მხარდამჭერებად მოგვევლინენ.
მოსკოვში, პუტინის გამოსვლის შემდეგ, დაიწყეს „ვაგნერში“ საკონტრაქტო სერვისის სარეკლამო ბანერების მოხსნა.
როსტოვშიც მკვეთრად გამოცოცხლდა მოსახლეობა, ქუჩებში უამრავი ხალხია, ისინი პრეზიდენტს უჭერენ მხარს. რა უქნეს ქალაქს! გაიგეთ რა თქვა პუტინმა? ამბობს ამ ვიდეოში როსტოვის მკვიდრი.
თუმცა, ბევრი რუსული და საერთაშორისო მედია, მათ შორის BBC, ასევე FSB-ს წყაროებზე დაყრდნობით, იუწყება, რომ ვაგნერელებმა უკვე აიღეს კონტროლი ვორონეჟის ყველა საკვანძო ობიექტზე და „ახლა არის ზუსტად ისე, როგორც როსტოვში“.
ვრცელდება ინფორმაცია, რომ რუსეთის ხელისუფლებას ვაგნერის აჯანყების ჩახშობის კონკრეტული გეგმა ჯერ არ აქვს.
როგორ დაიწყო ყველაფერი
23 ივნისს ნაშუადღევს, პრიგოჟინთან დაკავშირებულმა ტელეგრამის არხებმა გაავრცელეს 30 წუთიანი ვიდეო, რომელშიც ის მკაცრად აკრიტიკებს უკრაინის ომს. მან თქვა:
- “ომის დაწყება საერთოდ არ იყო საჭირო: ნატო რუსეთზე თავდასხმას არ აპირებდა.”
- “რვა წელია დონბასში არაფერი საშინელება არ მომხდარა”
- “ზელენსკი მზად იყო მოლაპარაკებებისთვის”
- „რუს სამხედროებს ომი სჭირდებოდათ, რათა თავი გამოეყოთ, ოლიგარქებს კი ეს სჭირდებოდათ უკრაინის ხარჯზე გამდიდრებისთვის“
საღამოს, იმავე ტელეგრამის არხებზე გამოჩნდა ვიდეო, რომელიც სავარაუდოდ გადაღებულია ვაგნერის საველე ბანაკში. პრიგოჟინმა დაადანაშაულა რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო კერძო სამხედრო კომპანიის დაბომბვაში, რამაც გამოიწვია მრავალი მსხვერპლი ვაგნერელებს შორის. თავად ვიდეოში მსხვერპლი ნაჩვენები არ არის და ანალიტიკოსები ამბობენ, რომ ის ყალბს ჰგავს.
პრიგოჟინმა ასევე თქვა, რომ აპირებდა შეეჩერებინა ბოროტება, რომელსაც ქვეყნის სამხედრო ხელმძღვანელობა ჰქვია.
- უკრაინის ომის შემდეგ საქართველოს ეკონომიკა სულ უფრო დამოკიდებული ხდება რუსეთზე. ციფრები და ანალიზი
- რუსეთში კონსტიტუცია შეიცვალა – ახლა პუტინი სამუდამოდ დარჩება ხელისუფლებაში
- ზუსტად 20 წლის წინ პუტინი რუსეთის უშიშროების შეფი გახდა. იმ დღეს დაიწყო მისი გზა პრეზიდენტობისკენ
რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ ცნობას ვაგნერელთა ბანაკებზე თავდასხმების შესახებ პროვოკაცია უწოდა და პრიგოჟინის წინააღმდეგ მაშინვე აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე აჯანყების წაქეზებისთვის.
ღამით პრიგოჟინმა გამოაცხადა, რომ ვაგნერის ქვედანაყოფები შევიდნენ დონის როსტოვში და მთლიანად დაამყარეს კონტროლი ქალაქზე. დილამდე იყო შეტყობინებების ნაკადი პრიგოჟინისგან, მათ შორის, იმის შესახებაც, რომ მისმა მებრძოლებმა ჩამოაგდეს ვერტმფრენი, რომელმაც, პრიგოჟინის თქმით, ცეცხლი გაუხსნა მის კოლონას.
როსტოვის ოლქის გუბერნატორმა მოქალაქეებს სთხოვა, არ დატოვონ სახლები.
სავარაუდოდ, სწორედ ვაგნერელები აკონტროლებენ შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და FSB-ს დეპარტამენტების შენობებს, სამხრეთ სამხედრო ოლქის შტაბს, როსტოვის ადმინისტრაციას და პოლიციის ერთ-ერთ განყოფილებას. მიუხედავად ამისა, ავტორიტეტული სამხედრო ექსპერტები მაინც ვარაუდობდნენ, რომ ჯარისკაცები, რომლებიც გარს ერტყა სამთავრობო შენობებს, რეალურად რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს სამხედრო მოსამსახურეები იყვნენ.
მოსკოვსა და დონის როსტოვში მობილიზებულია დიდი ჯარი და პოლიციის ძალები, მოსკოვის ქუჩებშიც კი სამხედრო ტექნიკაა. მოსკოვში გადაკეტეს პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში გადასასვლელი. მოსკოვის, ვორონეჟისა და დონის როსტოვის დამაკავშირებელ გზატკეცილზე საკონტროლო-გამშვები პუნქტებია დაბლოკილი როსტოვის შესასვლელები.
24 ივნისს დილით მოსკოვის მერმა სობიანინმა განაცხადა, რომ მოსკოვში მიმდინარეობს „ანტიტერორისტული ღონისძიებები, რომლებიც მიზნად ისახავს უსაფრთხოების ზომების გაძლიერებას“. მაგრამ კონკრეტულად რას ნიშნავს ეს, გაუგებარია.
მას შემდეგ, რაც პუტინმა მასზე საჯაროდ უარი თქვა, პრიგოჟინი განწირულია, ამბობს მრავალი ექსპერტი
ამ მოსაზრებას ბევრი ექსპერტი გამოთქვამს, ჩვენ ერთ-ერთი მათგანის არგუმენტებს მოვიყვანთ.
”პუტინი, გარკვეული ყოყმანის შემდეგ, გამოვიდა ვაგნერელების წინააღმდეგ და გამოაცხადა ისინი მოღალატეებად. ასე რომ, პრიგოჟინისთვის უკვე გამორიცხულია ძალაუფლების ბალანსის შეცვლა მის სასარგებლოდ. მას მოუწევს პირისპირ შეჯახება არა მხოლოდ გენერალური შტაბის გენერლებთან, არამედ ძალაუფლების მთელ ვერტიკალთან“, – ამბობს ბორის კაგარლიცკი, რომელიც რუსეთში „უცხოურ აგენტად“ გამოცხადდა.
ამრიგად, აჯანყება პოლიტიკურად განწირულია, როგორც არ უნდა განვითარდეს სამხედრო სიტუაცია. გამარჯვებული მხარე შეიძლება იყოს უსაფრთხოების ძალები, რომლებიც დაკავშირებულია ნიკოლაი პატრუშევთან და FSB-სთან. ან ისინი წარმატებით ჩაახშობენ აჯანყებას, ან ბოლო მომენტში შეთანხმდებიან აჯანყებულებთან და ბევრად უფრო დიდი პოლიტიკური რესურსების არსებობით, პრიგოჟინს განზე გასწევენ, არ მისცემენ უფლებას აიღოს რეალური კონტროლის ბერკეტები.
მიუხედავად იმისა, თუ როგორ განვითარდება პრიგოჟინის ბედი, ჩვენ ახლა პუტინის რეჟიმის დაშლის მოწმენი ვართ.
მას ჩაანაცვლებს სამხედრო ხუნტის რუსული ვერსია, რომელსაც მოუწევს ქვეყნის წინაშე დაგროვილ პრობლემებთან გამკლავება და რაღაცის შეცვლა. მშვიდობისა და სოციალური გარდაქმნების საკითხი ობიექტურად დაგვიანებულია“.
რა არის Wagner და საიდან გაჩნდა
ეს არის კერძო სამხედრო კომპანია, რომელიც დაახლოებით ათი წლის წინ შეიქმნა რუსეთის ხელისუფლების ინტერესებიდან გამომდინარე. სახელი ჰქვია “ვაგნერის” პირველი მეთაურის, დაზვერვის ყოფილი ოფიცრის, დიმიტრი უტკინის გამო, რომელსაც მეტსახელად “ვაგნერს” ეძახდნენ.
ბევრი მედია წერდა, რომ ვაგნერის მებრძოლებმა მონაწილეობა მიიღეს ყირიმის ანექსიაში 2014 წელს და შემდგომ ომში აღმოსავლეთ უკრაინაში. მოგვიანებით რუსეთი ასევე იყენებდა დაქირავებულებს სირიასა და აფრიკის ქვეყნებში სამხედრო კონფლიქტებში.
პრიგოჟინი რუსეთის თავდაცვის მინისტრ შოიგუს წინააღმდეგ
ევგენი პრიგოჟინი არის ბიზნესმენი, ვაგნერის და „პროკრემლისტური ტროლების ქარხნის“ დამფუძნებელი.
ვაგნერის შექმნამდე პრიგოჟინი დიდი ხნის განმავლობაში აწყობდა მიღებებს მაღალი თანამდებობის პირებისთვის. მაგალითად, როდესაც 2002 წელს ვლადიმერ პუტინმა მიიღო აშშ-ის ყოფილი პრეზიდენტი ჯორჯ ბუში.
უკრაინაში ომის დაწყებიდან პრიგოჟინი ცნობილია, პირველ რიგში, იმით, რომ მისი დაქირავებულები – ძირითადად პატიმრები – იბრძვიან უკრაინაში.
პრიგოჟინი აქტიურად ურთიერთობს მედიასთან და უყვარს ფოტოების გადაღება ასობით მიცვალებულის ფონზე.
პრიგოჟინსა და თავდაცვის სამინისტროს შორის კონფლიქტი თითქმის ერთი წელია გრძელდება. ის აკრიტიკებს რუსეთის არმიის სარდლობას არაეფექტურობისა და ბრძოლის უუნარობის გამო და მუდმივად შეურაცხყოფს როგორც თავდაცვის მინისტრს, ასევე მის ყველა თანამშრომელს უხამსი სიტყვებით.
