Ադրբեջանը պետք է 60 հազար եվրո փոխհատուցում վճարի սպանված հայ հովվի ընտանինքին

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը վճիռ է կայացրել «Սարիբեկյանն ու Բալյանն ընդդեմ Ադրբեջանի» գործով։ Խոսքը հայ հովիվ Մանվել Սարիբեկյանի մասին է, որը տասը տարի առաջ գերի էր ընկել Ադրբեջանում, և մի քանի շաբաթ անց կախված էր հայտնաբերվել բանտախցում։

ՄԻԵԴ–ը Բաքվին պարտավորեցրել է մահացած հովվի ծնողներին 60 հազար եվրո բարոյական վնաս փոխհատուցել և 2200 եվրո վճարել դատական ծախսերի համար։ Դա կրկնակի քիչ է այն գումարից, որը պահանջում էին Սարիբեկյանի ծնողները։

• «Խաղաղության այգի» բնավ ոչ խաղաղ սահմանին

• Հայի պատմությունը, որը կարողացել է գերությունից փրկվել ադրբեջանցի ընկերոջ շնորհիվ

Մանվել Սարիբեկյանի պատմությունը

Քսանամյա հովիվ Մանվել Սարիբեկյանը գերի էր ընկել 2010 թ–ի սեպտեմբերին։ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն այն ժամանակ հայտարարել էր, որ հայ հետախույզ Սարիբեկյանը գերեվարվել է «հայկական ուժերի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի հյուսիս–արևելյան հատվածից իրականացրած դիվերսիոն գործողության ընթացքում»։

Երիտասարդի ընտանիքը ՄԻԵԴ ներկայացրած իր հայցում տեղեկացրել է, որ նա սխալմամբ է սահմանն անցել, մառախլապատ եղանակ է եղել, նա փնտրելիս է եղել վառելափայտ և կորած անասուններին։ Սակայն  Ադրբեջանի իշխանությունները նրան մեղադրեցին, թե նա պատրաստվում էր դպրոց պայթեցնել ադրբեջանական գյուղերից մեկում։

Սարիբեկյանը տեղափոխվել էր Բաքվի ռազմական ոստիկանության բաժանմունք։ Հոկտեմբերի 5–ին նրան բանտախցում մահացած էին գտել։

Ադրբեջանի իշխանությունները հայտարարեցին, որ նա ինքնասպան է եղել և փակեցին քրեական գործը։ Մահվանից մեկ ամիս անց Սարիբեկյանի մարմինը հայկական կողմին փոխանցվեց։

Այդ ժամանակ քրեական գործով սկսեցին զբաղվել արդեն հայկական իրավապահ մարմինները։ Հայաստանի գլխավոր դատախազությունն ադրբեջանական կողմին հարցում ուղարկեց դատաբժշկական փորձաքննության տվյալներ տրամադրելու վերաբերյալ, սակայն պատասխան չստացավ։

Նախնական զննման ժամանակ Սարիբեկյանի մարմնի վրա կտտանքների հետքեր էին հայտնաբերվել։ Ըստ Հայաստանի գլխավոր դատախազի հրահանգի՝ քրեական գործ է հարուցվել «դիտավորյալ սպանություն, որը կատարվել է առանձնահատուկ դաժանությամբ» հոդվածով։

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռը

Եվրոպական դատարան հայցը ներկայացվել էր՝ Սարիբեկյանի ծնողների դիմումի համաձայն։ Նրանց ներկայացուցիչներն էին փաստաբաններ Արա Ղազարյանն ու Արտակ Զեյնալյանը, որը 2018-2019 թթ–ին Հայաստանի արդարադատության նախարարն էր։

Դատարանը վճռել էր, որ Ադրբեջանը խախտել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիան։ Մասնավորապես, խոսքը բանտարկյալի կյանքի իրավունքի ոտնահարման, ինչպես նաև կտտանքների, անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի անընդունելիության հոդվածների մասին է։

Եվրոպական դատարանը հաշվի էր առել նաև Հայաստանում անցկացված դատաբժշկական փորձաքննությունը, որն արձանագրել էր նաև արնազեղում երիկամներում, կրծքի, գոտկատեղի, ազդրի հատվածներում և ուղիղ աղիքում, ինչպես նաև գլխի վնասվածքներ, որոնք հասցվել են բութ առարկայով։

«Դատարանը պարզել է, որ Սարիբեկյանը դաժան վերաբերմունքի և ֆիզիկական բռնության է ենթարկվել Բաքվի ռազմական ոստիկանության բաժանմունքում պահպանման ժամանակ իր կյանքի վերջին օրերին, իսկ նրա կրած տանջանքները հավասարազոր  են կտտանքների, նա տուժել է նաև իր իրավունքների ոտնահարումից», — ասված է վճռում ։

Այսպիսով՝ Ադրբեջանը պատասխանատվություն է կրում Մանվել Սարիբեկյանի մահվան համար և պարտավոր է նրա ընտանիքին փոխհատուցում վճարել։