Rusiya müharibənin getdiyi Şərqi Ukraynanı Cənubi Osetiya vasitəsilə necə maliyyələşdirir
Rusiya Şərqi Ukraynanın müharibənin getdiyi regionlarını – tanınmamış Donesk Xalq Respublikasını (DXR) və Luqansk Xalq Respublikasını (LXR) maliyyələşdirmək üçün Cənubi Osetiyadan istifadə etməyə başlayıb.
Maliyyə sxeminin detalları barədə Rusiyanın “Meduza” nəşri məlumat verib. Qısa təsvirini təqdim edirik.
Maliyyə sxeminin məqsədi
Maliyyə sxeminin məqsədi sadədir. Ukrayna tanınmamış DXR və LXR-ə maliyyə blokadası elan edib və onlarla Rusiya arasında birbaşa hesablamalar mümkün deyil. Moskvaya bu ərazilərə maliyyə axınlarını leqallaşdırmaq, amma eyni zamanda da Kiyevin razılığı olmadan biznes qurmağa və ya Şərqi Ukraynaya köçürmələr etməyə imkan verməyən Minsk razılaşmasını pozmamaq lazımıydı.
• Rusiya dünyanın kiberorduları arasında top 5-dədir
• Rusiya oğruların cənnətidir?
• Gürcüstan Rusiyanın haker hücumlarına hazırdır?
Maliyyə sxemi necə işləyir
Hər şey ona əsaslanır ki, Rusiya hələ 2008-ci ildə Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanıyıb, bir qədər əvvəl isə Cənubi Osetiyanın özü Ukraynanın Şərqindəki respublikaların müstəqilliyini tanıyıb (Abxaziya bunu etməyib).
Moskvanın Şərqi Ukraynada maliyyələşdirmək istədiyi şirkətlər və fiziki şəxslər Cənubi Osetiyada qeydiyyatdan keçir – bu vaxta qədər burada DXR və LXR-dən 200-dən çox şirkət qeydiyyatdan keçib.
Üç il əvvəl isə Cənubi Osetiyada Beynəlxalq Hesablama Bankı yaradılıb. Bu bank vasitəsilə Ukraynanın şərqindəki tanınmamış respublikalarla Rusiya arasında maliyyə tranzaksiyaları leqallaşdırılır.
Moskva ilə razılaşdırmaya əsasən, Donetsk və Luqanskdakı şirkətlərin Osetiyadakı nümayəndəlikləri xüsusi vergi rejimində fəaliyyət göstərir və yerli büdcəyə gəlirdən cəmi bir faiz ödəyirlər. Buna görə də onlardan alınan büdcə gəlirləri böyük deyil – 2017-ci ildə cəmi 20 milyon rubl təşkil edib [təxminən $300 min].
Amma Cənubi Osetiyanın büdcəsinə kömək etmək kimi bir məqsəd yox idi.
“Hökumət [belə bir] qərar qəbul edibsə, mən bunu dəstəkləyirəm”, – Cənubi Osetiya prezidenti Anatoli Bibilov “Meduza”nın müxbirinə deyib. – “Cənubi Osetiya hökuməti bu hüquqi şəxslərə ayağa durmağa kömək etmək üçün hər şey edir, qoy bu, yarım faiz olsun, ümumiyyətlə heç bir faiz olmasın”.
Donetsk və Luqansk şirkətlərinə xidmət göstərən Beynəlxalq Hesablama Bankının özü bu gün Cənubi Osetiyada ən iri vergi ödəyicisidir – 2017-ci ildə o, yerli büdcəyə 14 milyon rubl [təxminən $200 min] köçürüb.
Müharibənin getdiyi Şərqi Ukraynanın iri oliqarxları Cənubi Osetiya vasitəsilə işlərini qurur
Hələ 2017-ci ilin mart ayında Donetsk regionunun bütün iri müəssisələri (misal üçün, Yenakiyevski və Makeyevski metallurgiya zavodları, “Donetskstal” zavodu, Xarsız boru zavodu və s.) Cənubi Osetiyanın “Vneştorqservis” şirkətinin filialları kimi qeydiyyatdan keçib.
Cənubi Osetiyada rəsmi olaraq “Vneştorqservis” şirkətinin ofisinin yerləşdiyi “Alan”mehmanxanası. İyul, 2018-ci il. Foto: İlya Jequlyov/ «Meduza»
2018-ci il aprel ayının əvvəllərində DXR başçısı Aleksandr Zaxarçenko imzaladığı sərəncamda bu şirkəti, əksəriyyəti əvvəllər Ukraynanın ən varlı adamı Rinat Axmetova məxsus olan zavodların “müvəqqəti administratoru” təyin edib.
Axmetovun Luqansk vilayətindəki aktivləri ilə də eyni cür oldu: 12 min işçisi olan və hərbi münaqişə başlayandan sonra da fəaliyyətini davam etdirən iri kömürçıxarma müəssisəsi olan “Krasnodonuqol” “Vneştorqservis”in idarəçiliyi altına keçdi.
“Kommersant” qəzeti yazır ki, əslində Cənubi Osetiyada qeydiyyatdan keçən “Vneştorqservis”ə nəzarət edən Sergey Kurçenko keçmiş Ukrayna prezidenti Viktor Yanukoviçə yaxın olan iş adamıdır.
Kurçenko 2014-cü ildən Moskvada yaşayır. Onun “Qaz-Alyans” şirkəti ilə “Vneştorqservis” arasında əlaqələr barədə 2018-ci ilin yanvar ayında hər iki şirkətə qarşı sanksiyalar barədə bildirən ABŞ-ın Maliyyə Nazirliyi də xəbər verib.
