კოალიციური მთავრობა და რეფორმები, ახალი საპრეზიდენტო არჩევნები - გამოსავალი პოლიტიკური ჩიხიდან აფხაზეთში?
გამოსავალი აფხაზეთის კრიზისიდან
- პრეზიდენტის გადადგომა;
- დროებითი კოალიციური მთავრობის ფორმირება;
- საპრეზიდენტო არჩევნების დროებით გადადება;
- ძალაუფლების პოლიტიკური სისტემის რეფორმირება.
ეს არის აფხაზეთის საზოგადოებრივი პალატის წევრის, თენგიზ ჯოპუას მიერ შემოთავაზებული გეგმა. მისი აზრით, გეგმა ხელს შეუწყობს სოხუმის პოლიტიკური კრიზისიდან გამოსვლას, რომელიც გაჩნდა ხელისუფლების განზრახვის გამო, რატიფიცირება მოახდინოს რუსული ინვესტიციების შეთანხმებაზე, რომელზეც საზოგადოება ამბობს, რომ ხელშეკრულება აფხაზეთს მონად გადააქცევს.
ამ გეგმას სერიოზული კონტრარგუმენტებიც აქვს. მოსკოვიდან ოფიციალური კომენტარი ჯერ არ გაკეთებულა, მაგრამ ნახევრად ოფიციალური გაკეთდა და მოსკოვი აფხაზეთში განვითარებული მოვლენებით შეშფოთებულია.
აფხაზეთი ეკონომიკურად და პოლიტიკურად მთლიანად დამოკიდებულია რუსეთზე, რომელმაც მისი დამოუკიდებლობა 2008 წელს აღიარა. გამონაკლისის გარეშე, აფხაზეთის ყველა პოლიტიკური ძალა სრულ ლოიალობას უცხადებს რუსეთის, როგორც სტრატეგიულ პარტნიორს.
რა ხდება აფხაზეთში: მრავალათასიანი პროტესტი 15 ნოემბრის დილას დაიწყო პარლამენტიდან რუსული ინვესტიციების შესახებ შეთანხმების გაწვევის მოთხოვნით, რომელსაც ოპოზიცია და საზოგადოების უმრავლესობა აფხაზეთისთვის კატასტროფულად მიიჩნევს და ირონიულად “ოლიგარქების სარგებელს“ უწოდებს. შედეგი იყო აქციის მონაწილეების მიერ პრეზიდენტის ადმინისტრაციის შენობის აღება და ასლან ბჟანიას გადადგომის მოთხოვნა, რაზეც ის იმ დრომდე არ თანხმდება.
პოლიტიკური დაპირისპირების მესამე დღეს რამდენიმე ასეული აქციის მონაწილე სამთავრობო კომპლექსის მიმდებარე ტერიტორიაზე რჩება და აცხადებს, რომ პრეზიდენტის გადადგომამდე იქ დარჩებიან.
ასლან ბჟანია, სავარაუდოდ, 15 ნოემბრის საღამოდან იმყოფება საგვარეულო სოფელ ტამიშში. 16 ნოემბერს მან იქ შეხვედრა გამართა თავის მინისტრთა კაბინეტთან და განაცხადა, რომ ხელისუფლება ყველაფერს აკონტროლებს.
ოპოზიციის საკოორდინაციო საბჭო ჩიხიდან გამოსავლის ძიებას განაგრძობს. სხვა საკითხებთან ერთად, არის წინადადება, დაარწმუნონ პარლამენტის წევრები საგანგებო სხდომის მოწვევისა და მასზე პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეწყვეტის, ასევე რუსული ინვესტიციების შეთანხმების რატიფიცირების გაუქმების შესახებ.
კომენტარი
აფხაზეთის საზოგადოებრივი პალატის წევრი, თენგიზ ჯოპუ ამბობს, რომ არსებულ ვითარებაში საუკეთესო ვარიანტია:
- პრეზიდენტის გადადგომა; დროებითი კოალიციური მთავრობის ფორმირება ახალ პრემიერთან ერთად;
- გადავდოთ საპრეზიდენტო არჩევნები; დავიწყოთ ხელისუფლების პოლიტიკური სისტემის რეფორმა;
- გავანაწილოთ უფლებამოსილებები აღმასრულებელ და საკანონმდებლო შტოებს შორის, შევქმნათ ბალანსი და დავაკისროთ ყველა მხარეს პასუხისმგებლობა; შევცვალოთ საარჩევნო სისტემა მაჟორიტარულიდან შერეულით;
- გავაძლიეროთ ადგილობრივი ხელისუფლება;
- დავნიშნოთ არჩევნები ახალი პარლამენტისა და პრეზიდენტის ასარჩევად;
- არჩევნებამდე ანტიკრიზისულმა მთავრობამ იმუშაოს.
წინააღმდეგ შემთხვევაში, ეს პოლიტიკური ბაკქანალია არასდროს დასრულდება და არ გვექნება ნორმალური ცხოვრება“.
ამ გეგმის კონტრარგუმენტები
გეგმის შეფასება სოციალური ქსელების მომხმარებლების მიერ:
“კატეგორიულად არ ვეთანხმები თენგიზ ჯოპუას თეზისებსა და წინადადებებს. შერეული საარჩევნო სისტემა 200 000-იან ქვეყანაში? ადგილობრივი თვითმმართველობების გაძლიერება ქვეყანაში, სადაც ოლქის შემოსავლებს შორის უზარმაზარი განსხვავებაა?
ერთადერთი, რაც აუცილებელია, არის მოქალაქეების პასუხისმგებლობითი დამოკიდებულება დეპუტატებისა და პრეზიდენტის არჩევის პროცესის მიმართ. ამით გადაიჭრება ყველა ის პრობლემა, რაც აფხაზეთის წინაშე დგას, თუნდაც მათი მნიშვნელოვანი ნაწილი.
წადით არჩევნებზე, შეისწავლეთ კანდიდატების პროგრამები, მიეცით ხმა არა ოჯახის ან ფულის, არამედ მათი პროგრამების გამო. საპარლამენტო არჩევნებში 17 პროცენტიანი აქტივობა განაპირობებს არსებულ მდგომარეობას“.
____________
“კლასიკური გადატრიალების სქემის მიხედვით აუცილებელია მინისტრთა კაბინეტის გადაყენება და ახალი დროებითი მთავრობის ჩამოყალიბება, რომელიც დაუყოვნებლივ დაიწყებს მუშაობას.
მაგრამ ოპოზიცია შეყურებს მოსკოვს, რომელიც, დიდი ალბათობით, არ აღიარებს ახალ მთავრობას.
შემდეგ რჩება მხოლოდ ის, რომ ასლან ბჟანიას ნებაყოფლობით გადადგომას დაველოდოთ. მაგრამ ეს ასევე არარეალურად გამოიყურება – მოსკოვი თანხმობას არ იძლევა. სიტუაცია ჩიხშია“.
________________
“ფაქტობრივად, აფხაზეთის მოსახლეობამ გამოავლინა გარკვეული ნეიტრალიტეტი პოლიტიკური კრიზისის მიმართ. ასლან ბჟანიას დაცვა არავის სურდა, მაგრამ ხალხის მასა არც ოპოზიციის მედროშეობას აპირებს.
თუ ხალხი ოპოზიციას გაჰყვება, მაშინ ხელისუფლებას მოსკოვის არანაირი ლოიალობა არ უშველის. მაგრამ ფაქტია, რომ 15 ნოემბერს პარლამენტთან მთელი აფხაზეთი კი არა, პოლიტიკური ორგანიზაციების მხარდამჭერების მხოლოდ აქტიური ნაწილი იყო“.
რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატი კონსტანტინ ზატულინი: “ერთ თაობაში მესამედ ბრბო ამხობს ხელისუფლებას – შედგება კი ასეთი სახელმწიფო?”
რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა აფხაზეთის საშინაო საქმეებში ჩაურევლობის შესახებ და რუსეთის მოქალაქეებს მოუწოდა, თავი შეიკავონ აფხაზეთში მოგზაურობისგან. მაგრამ განცხადება ნათლად გმობს ოპოზიციის ქმედებებსაც:
“სამწუხაროდ, ოპოზიციურმა ძალებმა არ მიიჩნიეს შესაძლებლად ცივილიზებული, ურთიერთპატივისცემის გზით ქვეყნის ლეგიტიმურ ხელისუფლებასთან უთანხმოების მოგვარება და გასცდნენ საკანონმდებლო ჩარჩოს, რამაც გამოიწვია კონფლიქტის ესკალაცია… ცხადია, ასეთი სცენარი არ არის მისაღები და ხელს უშლის უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას“.
____________
სახელმწიფო სათათბიროს დსთ-სა და ევრაზიული ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარის პირველმა მოადგილემ, კონსტანტინ ზატულინი სოციალურ ქსელში დაწერა:
“იმის მიმართ, რაც ხდება აფხაზეთში, გულგრილი ვერ ვიქნები. სირცხვილია, როდესაც მომავალ საპრეზიდენტო არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე, აფხაზეთსა და რუსეთს შორის შეთანხმების და (არა) რატიფიცირების საბაბით გადატრიალების მცდელობა ხდება.
შეგიძლიათ გადაამოწმოთ ეს შეთანხმება ან მოძებნოთ მასში უარყოფითი ნიშნები. მასში არაფერია ისეთი, რაც არ არის ნაკარნახევი აფხაზეთისთვის ინვესტიციების მოზიდვაში დახმარების სურვილით – სამუშაო ადგილების შექმნა რესპუბლიკის იმ ახალგაზრდებისთვის, რომლებიც იძულებულნი არიან ეძებონ სამუშაო მეზობელ რუსეთში.
თუ ისტორიულად მოკლე პერიოდში, ერთი თაობის თვალწინ, ბრბო მესამედ დაამხობს ხელისუფლებას, შეიძლება თუ არა ასეთ სახელმწიფოს სახელმწიფო ვუწოდოთ?”
__________
რუსეთის სახელმწიფო დუმაში სხვა მოსაზრებაა.
სერგეი მარკოვი, სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატი, პოლიტოლოგი: “აფხაზების აჯანყება არა რუსეთის წინააღმდეგ, არამედ რუსი ოლიგარქების წინააღმდეგაა. უფრო ზუსტად კი, სოჭის დეველოპერების წინააღმდეგ.
ხალხი შიშობს, რომ ახალი კანონი რუს ოლიგარქებს მთელი სანაპირო ზოლის ყიდვის საშუალებას მისცემს და ხალხს არაფერი დარჩება. ბოლო რაც აქვთ – ყველასათვის საერთო მიწა – წაართმევენ.
ასეთი აფხაზური აჯანყება ოლიგარქების, კორუმპირებული ჩინოვნიკების და მტაცებელი დეველოპერების წინააღმდეგ რუსეთის ნებისმიერ რეგიონში იქნება მხარდაჭერილი. მაგრამ რუსეთში ესმით, რომ ბუნტი მათთვის ყოველთვის ცუდია, თუნდაც ამის მიზეზი არსებობდეს.”
-
რამ გამოიწვია პროტესტი შეთანხმებაში
1. ხელშეკრულება ადგენს, რომ რუსი ინვესტორები რვა წლით თავისუფლდებიან საბაჟო გადასახადისგან სამშენებლო მასალებისა და აღჭურვილობის იმპორტისთვის, ასევე კორპორატიული ქონების გადასახადისა და მოგების გადასახადისგან.
2. ინვესტორისთვის დამატებული ღირებულების გადასახადი იქნება მხოლოდ ხუთი პროცენტი, ჩვეულებრივის ნახევარი.
3. აფხაზეთის მთავრობა ვალდებულია ამ ხელშეკრულებით დაქვემდებარებული და ცალკე რეესტრში შეყვანილი ინვესტორები უზრუნველყოს ენერგო სიმძლავრის უზრუნველყოფისა და კომუნალურ ქსელებსა და კავშირგაბმულობასთან დაკავშირებული უპირატესი უფლებით.
4. ინვესტორს უფლება აქვს ბანკში გირაოს სახით დადოს აფხაზეთის მთავრობის მიერ მიცემული მიწა. შესაბამისად, თუ ინვესტორს რამე დაემართება, ბანკს შეუძლია ეს მიწა წაართვას.
შეთანხმების მოწინააღმდეგეები თვლიან, რომ ეს სასიკვდილო დარტყმას მიაყენებს ადგილობრივ ბიზნესს, რომელიც ასეთ პირობებში უბრალოდ ვერ გაუწევს კონკურენციას რუსულ ბიზნესს. უფრო მეტიც, მათი აზრით, ეს შეთანხმება საფრთხეს უქმნის აფხაზეთის უსაფრთხოებას.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
