ასლან ბჟანიამ პარლამენტზე სრული კონტროლი მიიღო
აფხაზეთის პარლამენტი
საპარლამენტო არჩევნების ორი ტურის შედეგებით, აფხაზეთში მთავრობამ “ლოიალური” პარლამენტი მიიღო. საკანონმდებლო ორგანოს ასეთი აშკარა კონტროლი პრეზიდენტისთვის შეიძლება დიდ პრობლემადაც იქცეს.
აფხაზეთში არჩევნები მაჟორიტარული სისტემით იმართება. დამკვიდრებული ტრადიციის მიხედვით, მონაწილეთა უმეტესობა თავდაპირველად დამოუკიდებელ კანდიდატად პოზიციონირებს.
მიუხედავად ამისა, ინფორმაცია იმის შესახებ, ვის უკან ვინ დგას და ვინ ვის წარმოადგენს, საიდუმლო არავისთვისაა.
- რუსეთი და აფხაზეთი: მცოცავი “ჰარმონიზაცია”
- აფხაზეთის ახალი პრეზიდენტის გამოწვევები
- „მოსახლეობა აქ ხუთ წელიწადში ერთხელ ჭამს“ – რა შედეგით დამთავრდა საპარლამენტო არჩევნები აფხაზეთში
სახალხო კრების ახალ შემადგენლობაში არჩეული 33 დეპუტატიდან (პარლამენტში 35 მანდატია, ორ ოლქში არჩევნები ხელახლა უნდა ჩატარდეს), ამ დროისთვის მხოლოდ 6-7 დეპუტატი შეიძლება ჩაითვალოს ხელისუფლებასთან არადაახლოებულად.
ეს რიცხვი ძალიან მცირეა. იმდენად, რომ ყველა დეპუტატიც რომ შევკრიბოთ, ვინც შეიძლება საპარლამენტო უმცირესობას მივაკუთვნოთ, ისინი მაინც ვერ შეძლებენ, მაგალითად, რაიმე საკითხის დაბლოკვას.
ეს მაშინ, როცა ხელისუფლების მხარდამჭერებს, ყოველგვარი ზედმეტი ძალისხმევის გარეშე შეუძლიათ მიიღონ ნებისმიერი კანონი. მათ შორის, საკონსტიტუციო ცვლილებებიც, რომლის მისაღებად 24 ხმაა საჭირო.
აფხაზეთის პარლამენტი, პირველი პრეზიდენტის ვლადისლავ არძინბასგან მოყოლებული, ასე დაკომპლექტებული არასდროს ყოფილა.
ამჟამინდელი აფხაზეთისთვის, რომელიც რთულ პოლიტიკურ და სოციალურ-ეკონომიკურ კრიზისს განიცდის, აღმასრულებელი და საკანონმდებლო შტოების ასეთი თანხვედრა, მხოლოდ ერთ შემთხვევაშია მიზანშეწონილი, თუ პრეზიდენტი ასლან ბჟანია სისტემური რეფორმების გატარებაზე აიღებს პასუხისმგებლობას.
გარდაქმნებს, მარცხნივ თუ მარჯვნივ, ყველა ელოდება. ბოლო ათი წელია, ყველა საარჩევნო კამპანიის დროს ამაზეა საუბარი. აფხაზეთის ბოლო ორი პრეზიდენტი – წინა რაულ ხაჯიმბა და მოქმედი ასლან ბჟანიაც – ხელისუფლებაში რეფორმისტული ლოზუნგებით მოვიდნენ.
თუმცა, ყველაფერი ჯერ ისევ ისეა.
აქამდე უმოქმედობის ერთ-ერთ მიზეზად ხელისუფლებასა და პარლამენტს შორის მუდმივი დაპირისპირება სახელდებოდა. ახლა ეს ანტაგონიზმი გაქრა.
ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ რეფორმატორებს უკვე აქვთ “დროშა ხელში” და “წითელი ხალიჩა ფეხქვეშ”?
ძალიან საეჭვოა, რომ ხელისუფლებამ სრულიად ლოიალური პარლამენტი იმიტომ შეკრიბა, რომ აფხაზეთი განვითარების მაღალ დონეზე აიყვანოს
ჰიპოთეტურად, რა თქმა უნდა შესაძლებელია რეფორმების საფარქვეშ, მაგალითად მოიხსნას ნავთობის მოპოვებაზე არსებული მორატორიუმი. მაგრამ თუ ამ წამოწყებიდან მთელი მოგება ცალკეული პირების ოფშორულ ანგარიშებზე წავა და მხოლოდ კაპიკები მოხვდება ბიუჯეტში, მაშინ ბრმაც კი მიხვდება, რომ რეფორმა კი არა, ეროვნული რესურსების ძარცვა იქნება.
ასეთ პროექტებს მე “ხაჭაპურივით პროექტებს” ვეძახი.
მინდა, რომ ვცდებოდე, მაგრამ წინათგრძნობა მკარნახობს, რომ დღევანდელი პარლამენტი, უპირველეს ყოვლისა, ასეთი “ხაჭაპურივით” საქმეების მოსაგვარებლად დაკომპლექტდა.
სახალხო კრების ასეთი მდგომარეობა ახალი არ არის. “საკუთარი პრობლემების” მოგვარება პარლამენტის კედლებში, დიდი ხანია ჩვეულებრივ მოვლენად იქცა. მაგრამ ფაქტია, რომ აქამდე ამას სისტემური ხასიათი არ ჰქონია.
მცირე სპეკულაციები და გარიგებები აქამდე ეროვნულ უსაფრთხოებას არ ემუქრებოდა. წინა მოწვევის პარლამენტში, პოლიტიკური მრავალფეროვნება, გადაულახავ დაბრკოლებად იყო ქცეული ისეთ საკითხებში, რაც შეიძლება საფრთხედ ქცეულიყო ეროვნული სუვერენიტეტისთვის.
მაგალითად, აფხაზურ საზოგადოებაში არის მტკიცე რწმენა, რომ მოსკოვის მიერ მრავალი წლის განმავლობაში ლობირებული რიგი საკითხები, ეროვნულ უსაფრთხოებას საფრთხეს უქმნის. კერძოდ, ეს არის უცხოელების მიერ აფხაზეთში უძრავი ქონების შეძენის აკრძალვის გაუქმება.
პარლამენტი ასეთ საკითხებში ყოველთვის საზოგადოებრივი აზრით ხელმძღვანელობდა და წითელ ხაზებს არ კვეთდა.
ამ კუთხით აფხაზეთის ხელმძღვანელობისთვის დეპუტატების ასეთი პრინციპულობა ძალიან კომფორტული იყო. ეს აადვილებდა კრემლის ჩინოვნიკებისთვის დასაბუთებას, რომ მოსკოვისთვის საინტერესო საკითხები დეპუტატების კრიტიკული და პრინციპული პოზიციის გამო ვერ გავიდა.
ახლა, როცა პარლამენტი, ფიგურალურად რომ ვთქვათ, აღმასრულებელი ხელისუფლების ქვედანაყოფად იქცა, მას ასეთი არგუმენტი – შეუპოვარი პარლამენტის სახით, აღარ ექნება.
და ეს იქნება პრობლემა არა მხოლოდ თავად ხელისუფლებისთვის, არამედ აფხაზეთის სახელმწიფოებრიობისთვისაც.
აფხაზეთის პარლამენტი
