Freedom House: საქართველოში დემოკრატია გაუარესდა. რა ხდება მეზობელ ქვეყნებში?

ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციის, Freedom House-ის ყოველწლიურ ანგარიშში ნათქვამია, რომ 2005 წლიდან მოყოლებული, 13 წლის განმავლობაში, მსოფლიოში უფლებებისა და თავისუფლებების მდგომარეობა უფრო და უფრო უარესდება.

2018 წელს უფლებებისა და თავისუფლებების მდგომარეობა 68 ქვეყანაში გაუარესდა, გაუმჯობესდა – 50-ში.

ამის მთავარ მიზეზად Freedom House აშშ-ში დემოკრატიის კრიზისს ასახელებს.

• 10 მილიონი ევრო უნდა გადაუხადოს რუსეთმა საქართველოს

• საქართველოში უმცირესობებს პროტესტის უფლება არ აქვთ – ასე ფიქრობს გამოკითხულთა 43 პროცენტი

• პრეზიდენტ პუტინის მთავარი მტერი?

• ადამიანის უფლებები აფხაზეთში: დღევანდელი სიტუაცია

ქვეყნების რეიტინგი 100-ბალიანი სისტემით ფასდება (0 – ყველაზე დაბალი მაჩვენებელია), ისინი სამ კატეგორიადაა გაყოფილი – თავისუფლები, ნახევრად თავისუფლები და არათავისუფლები.

როგორ გამოიყურება საერთო ფონზე სამხრეთი კავკასია?

საქართველო – 63 ქულა 100 შესაძლებლიდან

საქართველოს რეიტინგი ისევ საუკეთესოა სამხრეთ კავკასიის სამ ქვეყანას შორის, მისი საშუალო ქულა არის 63 და ის ნახევრად თავისუფლების კატეგორიაში მოხვდა.

თუმცა, ორი ძირითადი კატეგორიის, „პოლიტიკური უფლებებისა“ და „სამოქალაქო თავისუფლებების“ მიმართულებით, საქართველო ერთი პუნქტით ჩამოქვეითდა. კერძოდ, „პოლიტიკური უფლებების“ კატეგორიაში, ქვეყანამ შვიდბალიან სისტემაში 3 ქულა მიიღო. აქ ერთი – კარგ სიტუაციას ნიშნავს.

ანგარიშის ავტორები სერიოზულ ნეგატიურ მოვლენებსა და ტენდენციებს აღნიშნავენ:

• პოლიტიკურ ცხოვრებაზე ოლიგარქის ჭარბი ზემოქმედება. პირველ რიგში საუბარია მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარეზე, მილიარდერ ბიძინა ივანიშვილზე.

• პოლიციისა და სასამართლოს უკანონო ქმედებები, რამაც თბილისში მასობრივი საპროტესტო აქციები და მათი ორგანიზატორებისა და ლიდერების დაპატიმრება გამოიწვია.

• ამომრჩევლის მოსყიდვისა და დაშინების არაერთი შემთხვევა, ასევე, ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების ფაქტები საპრეზიდენტო არჩევნების დროს.

• არასაკმარისი გამჭვირვალობა სასამართლოებში საარჩევნო კომისიების ქმედებების გასაჩივრებისას.

• აკრძალვა წინასაარჩევნო ბლოკების შექმნაზე, რაც პატარა პარტიებს წარმომადგენლობის ყოლის შესაძლებლობას ართმევს.

• კორუფციასთან ბრძოლა უმაღლეს ეშელონებში არ მიმდინარეობს. საჯარო სამსახურებში თანამდებობებზე დანიშვნისას მთავარ როლს ნათესაური და მეგობრული კავშირები თამაშობს.

• მედია სახელმწიფოს ზეწოლის ქვეშ იმყოფება. მაგალითებია – ტელეარხ რუსთავი 2-ის მფლობელის ვინაობის სკანდალური გარკვევა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის საკადრო პოლიტიკა.

• რელიგიური უმცირესობები დისკრიმინაციაზე საუბრობენ, მაშინ როდესაც, ქართული მართლმადიდებელი ეკლესია პრივილეგირებულ მდგომარეობაშია.

სომხეთი – 51 ქულა 100 შესაძლებლიდან

სომხეთი 51 ქულით ნახევრად თავისუფალი ქვეყნების კატეგორიაში მოხვდა.

ყველაზე დიდი ზრდა გასულ წელთან შედარებით – პოლიტიკური უფლებების კატეგორიაში აქვს. აქ სომხეთი 5 პუნქტით დაწინაურდა და 4 ქულა მიიღო ერთიდან შვიდამდე შკალაზე, სადაც ერთი – კარგ სიტუაციას ნიშნავს.

ქვეყნის მაჩვენებლების გაუმჯობესებას ანგარიშის ავტორები შემდეგი მიზეზებით ხსნიან:

• პრეზიდენტისა და შემდეგ მცირე დროით პრემიერ-მინისტრის, სერჟ სარგსიანის გადადგომამ თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების ჩატარების საშუალება გააჩინა – როგორც საპარლამენტო, ისე მუნიციპალურის (ერევნის მერის).

• საარჩევნო კომისიის წევრებმა რიგგარეშე საპარლამენტო არჩევნებისას უფრო პასუხისმგებლიანი მიდგომა გამოიჩინეს.

• შემსუბუქდა პოლიტიკურ პარტიებსა და საზოგადოებრივ გაერთიანებებში ხელისუფლების ჩარევა, მათ შორის, წინასაარჩევნო პერიოდში.

• გამოჩნდა, რომ ოპოზიციას არჩევნების გზით შეუძლია ხელისუფლებაში მოსვლა, როგორც ცენტრალურ, ისე მუნიციპალურ დონეზე.

• ტოლერანტობის დონე საზოგადოებაში ეტაპობრივად უმჯობესდება. მაგალითად, ერთ-ერთი ქალაქის მერად პირველად აირჩიეს ქალი.

აზერბაიჯანი – 11 ქულა 100 შესაძლებლიდან

აზერბაიჯანი რეიტინგში 11 ქულით არათავისუფალი ქვეყნების კატეგორიას განეკუთვნება.

ამ ქვეყანაში უფლებებისა და თავისუფლებების შესახებ ანგარიში ჯერჯერობით მზადების პროცესშია, მაგრამ საერთო მაჩვენებლები სანუგეშო ნამდვილად არ არის.

• მოქალაქეების პოლიტიკური უფლებები ნულის დონეზეა: შვიდი ქულით შვიდბალიან შკალაზე, სადაც ერთი – კარგი სიტუაციის მაჩვენებელია.

• სამოქალაქო თავისუფლებები ნულთანაა ახლოს: 6 ქულა იმავე შკალაზე.

აფხაზეთი, მთიანი ყარაბაღი, სამხრეთი ოსეთი

აფხაზეთი, მთიანი ყარაბაღი და სამხრეთი ოსეთი Freedom House-ის ანგარიშში „ტერიტორიებადაა“ მოხსენიებული. სამივე მათგანში არსებული მდგომარეობის შესახებ დეტალური ანგარიში არ არსებობს. მათი რეიტინგი ასე გამოიყურება:

• აფხაზეთი – ნახევრად თავისუფალი ტერიტორია, 41 ქულა 100 შესაძლებლიდან.

• მთიანი ყარაბაღი – ნახევრად თავისუფალი ტერიტორია, 31 ქულა 100 შესაძლებლიდან.

• სამხრეთი ოსეთი – არათავისუფალი ტერიტორია, 10 ქულა 100 შესაძლებლიდან.