ԱՄՆ պաշտպանության նախարարը Վրաստանում․ Ռուսաստանը պետք է կատարի 2008 թ․ համաձայնագիրը
Պաշտոնական այցով Վրաստանում է ԱՄՆ պաշտպանության նախարար Լլոյդ Օսթինը։ Կայացած ճեպազրույցի ժամանակ նա հայտարարել է, որ Ռուսաստանը պետք է կատարի 2008 թ․ համաձայնագիրը և զորքերը դուրս բերի Աբխազիայից և Հարավային Օսիայից։
Այս մասին Օսթինը հայտարարել է՝ պատասխանելով լրագրողի հարցին՝ «3 + 3 հարթակին» (Ռուսաստան, Թուրքիա, Իրան + Հայաստան, Ադրբեջան, Վրաստան) Վրաստանի հնարավոր մասնակցության և այն մասին, թե արդյոք այն վնաս չի հասցնի Վրաստանի եվրատլանտյան ինտեգրման գործընթացին։
«Ռուսաստանը, որն օկուպացրել է Վրաստանի տարածքի 20%-ը, պետք է պահպանի հրադադարի մասին 2008 թ․ համաձայնագիրը որևէ նոր պլատֆորմի մասին խոսելուց առաջ», — հայտարարել է Օսթինը։
«3 + 3 հարթակն» ու Վրաստանը
3 + 3 ձևաչափի գաղափարն առաջ է քաշել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը 2020 թ․ Արցախյան պատերազմից հետո։
Ձևաչափը նախատեսում է վեց երկրների հարթակի ձևավորում, որին պետք է մասնակցեն Թուրքիայի, Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի, Ռուսաստանի և Իրանի կառավարությունները, ինչպես Էրդողանն է նշում, տարածաշրջանում խաղաղության հաստատման համար։
Մինչ օրս վրացական կողմը հրաժարվում էր մասնակցել 6 երկրների պլատֆորմին։ Սակայն Էրդողանը վերահաստատել է այս նախաձեռնությունը 2021 թ․ հունիսին Ադրբեջան կատարած այցի ժամանակ։ Այնուհետև Թուրքիայի նախագահը հայտարարել է, որ Կովկասում խաղաղության հնարավոր է հասնել տարածաշրջանային համագործակցության միջոցով, և դա օգտակար կլինի ողջ աշխարհի համար։
«Ոչ միայն Ադբեջանը, այլև տարածաշրջանի բոլոր երկրները, այդ թվում՝ Հայաստանը, ինչպես նաև ողջ աշխարհը կշահեն Կովկասում խաղաղության և անդորրի հաստատումից», — հայտարարել է Էրդողանը։
Հոկտեմբերի 9-ին Վրաստանի արտգործնախարար Դավիթ Զալկալիանին Հանրային հեռարձակողի եթերում հայտարարել է, որ Վրաստանը պետք է «ինչ-որ ձևով» մասնակցի 3 + 3 ձևաչափին։
Սակայն նույն օրն ԱԳՆ-ն հերքել է նախարարի հայտարարությունը՝ հայտարարելով, որ Դավիթ Զալկալիանիի հայտարարությունը սխալ է մեկնաբանվել։
Ինչպես նշված էր նախարարության հաղորդագրությունում՝ Վրաստանի Հանրային հեռարձակողին տված հարցազրույցում նախարարը չի ասել, որ Վրաստանը պետք է այդ ձևաչափով ներկայացված լինի։
ԱՄՆ պաշտպանության նախարարի վրաստանյան այցի արդյունքները
Թբիլիսի կատարած այցի ժամանկ Լլոյդ Օսթինը Վրաստանի պաշտպանության նախարար Ջուանշեր Բուրչուլաձեի հետ ստորագրել է Վրաստանի պաշտպանունակության և զսպման մեխանիզմների ուժեղացման նախաձեռնությունը։
ԱՄՆ պաշտպանության նախարարի խոսքով՝ այս նախաձեռնությունը ծառայում է Վրաստանի Զինված ուժերի ամրապնդմանն ու Վրաստանի և ԱՄՆ գործընկերության ամրապնդմանը։
«Սա նշանավորում է մեր երկրների միջև պաշտպանւթյան ոլորտում երկկողմանի համագործակցության նոր գրավիչ փուլը։ Մենք հստակ օգտագործելու ենք պաշտպանունակության վրացական ծրագիրը որպես հիմք, նպաստելու ենք ՆԱՏՕ-ի հետ Վրաստանի փոխգործակցությանը, Վրաստանի պաշտպանության նախարարության և զինված ուժերի արդիականացմանն ու զարգացմանը։ Այս նախաձեռնությունը զարգացնելու է անվտանգության մեր ընդհանուր շահերն ու էլ ավելի է ամրապնդելու մեր գործընկերությունն ապագայում», — հայտարարել է Լլոյդ Օսթինը։
Օսթինի խոսքով՝ փոխըմբռնման մասին հուշագիրն ընդգծում է ԱՄՆ ՊՆ քաղաքականությունը Վրաստանին օգնություն ցուցաբերելու, ագրեսիան զսպելու և եվրատլանտյան ինտեգրման ճանապարհով շարժվելու հարցում։
«Վրաստանի կառավարությունը պետք է իր ներդրումն ունենա՝ ԱՄՆ աջակցությունն օգտագործելու և Վրաստանում ժողովրդավարությունն ամրապնդելու համար, որպեսզի կարողանա Արևմուտքի հետ իր մերձեցման համար անհրաժեշտ բարեփոխումներն իրականացնել»։
ԱՄՆ պաշտպանութան նախարարը Twitter-ում գրել է նաև ստորագրված նախաձեռնության մասին՝ նշելով, որ այս նախաձեռնությունն ընդգծում է Վրաստանի ուժեղացման ուղղությամբ ԱՄՆ ջանքերը։
Մամուլի ասուլիսին ելույթ ունենալիս Օսթինը խոսել է նաև Կովկասյան տարածաշրջանի մասին՝ հայտարարելով, որ այն կարևոր տարածաշրջան է, որտեղ Միացյալ Նահանգներն ու Վրաստանն ընդհանուր շահեր ունեն։
«Մենք ունենք ընդհանուր արժեքներ, մենք մի շարք հնարավորություններ ենք տեսնում անվտանգության ոլորտում համագործակցության շարունակման համար։ Եվ կրկին, ես այստեղ եմ, որպեսզի նշեմ այն մեծ նշանակության մասին, որը մենք տալիս ենք մեր գործընկերությանը։
Ինչ վերաբերում է և՛ Իրաքում, և՛ Աֆղանստանում Վրաստանի ավանդին, ես ևս մեկ անգամ ընդգծում եմ այն կարևոր դերը, որը Վրաստանը խաղացել է մեզ հետ կողք-կողքի լինելով։ Ես ծառայել եմ և՛ Իրաքում, և՛ Աֆղանստանում։ Ես կարող եմ սեփական փորձից ասել, որ Վրաստանը հիանալի բանակ ունի։ Ինչպես գիտեք, այդ երկու պատերազմները չեն սպառում մեր հարաբերությունները։ Մենք ընդհանուր շահեր ունենք, որոնց վրա շարունակելու ենք աշխատել։ Եվս մեկ անգամ ուզում եմ Վրաստանին և ողջ աշխարհին վստահեցնել, որ մեր երկրների միջև հրաշալի հարաբերություններ են ձևավորվել», — հայտարարել է ԱՄՆ պաշտպանության նախարարը։
ԱՄՆ պաշտպանության նախարարը Վրաստան է ժամանել այսօր։ Նա հանդիպումներ է անցկացնում Վրաստանում, Ռումինիայում և Ուկրաինայում, ՆԱՏՕ-ի անդամ պետությունների նախարարների հանդիպմանն ընդառաջ, որը կայանալու է հոկտեմբերի 21-22-ին։
Թբիլիսյան հանդիպումների հիմնական նպատակը պաշտպանության ոլորտում համագործակցությանը նպաստելն է, քանի որ այս տարի լրանում է բանակի վերապատրաստման ԱՄՆ եռամյա ծրագիրը։
Այսօր հայտնի է դարձել, որ Մոսկվան փակում է ՆԱՏՕ-ում իր ներկայացուցչությունը։ Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի խոսքով՝ պատվիրակությունը կդադարեցնի իր աշխատանքը նոյեմբերի 1-ից։ Նոյեմբերի 1-ից կդադարեցվի նաև Մոսկվայում ՆԱՏՕ-ի ներկայացուցչության աշխատանքը։
Ըստ Լավրովի՝ Մոսկվայի հետ կապի համար դաշինքը կարող է կապվել Բելգիայում Ռուսաստանի դեսպանատան հետ։
«Ռուսաստանն այլևս չի հավակնում մոտ ապագայում ՆԱՏՕ-ի հետ հարաբերությունների փոփոխման», — ասել է Լավրովը։
