პოლიტიკოსები კორონავირუსის შესახებ. რატომ აღმოჩნდა სომხეთი რეგიონული ლიდერი ინფიცირებულთა რიცხვით?
სომხეთი კარანტინიდან გამოდის იმ პირობებში, როდესაც ქვეყანაში სულ უფრო და უფრო მეტია COVID-19-ით ინფიცირებული ახალი პაციენტი. მათი რაოდენობა სწრაფად უახლოვდება 4 ათასს. ეს კი ნიშნავს, რომ ჯანდაცვის სისტემამ, შესაძლოა, მალე უარი თქვას ყველა ინფიცირებულის ჰოსპიტალიზაციაზე. საავადმყოფოებში მხოლოდ იმათ გადაიყვანენ, ვისაც გართულებები ექნებათ.
რატომ აღმოჩნდა სომხეთი, შედარებით მცირე მოსახლეობითა და ჩაკეტილი საზღვრებით, რეგიონული ლიდერი ინფიცირებულთა რაოდენობით?
ვინ არის დამნაშავე?
სომხეთში, კორონავირუსით ინფიცირების პირველი შემთხვევა 1 მარტს გამოვლინდა. მაისის შუა რიცხვებისთვის, უკვე 3 500-ზე მეტი ინფიცირებულია. მათი თითქმის 30% უკვე გამოჯანმრთელდა და საავადმყოფოდან გაეწერა, 47 ადამიანი – გარდაიცვალა.
ეს, რეგიონის სამ ქვეყანას შორის, ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია. შედარებისთვის, საქართველოში, COVID-19-ით დაავადდა, თითქმის, 6-ჯერ ნაკლები ადამიანი, ვიდრე სომხეთში. აზერბაიჯანშიც ნაკლები ინფიცირებულია – დაახლოებით, 1 000 კაცით.
სომხეთმა ჯერ კიდევ მარტის დასაწყისში გამოაცხადა საგანგებო მდგომარეობა. დაიკეტა კაფეები და რესტორნები, თითქმის ყველა საწარმო, საპარიკმახერო და მაღაზია – სასურსათოების გარდა. ქუჩაში გამოსვლა მხოლოდ უკიდურესი აუცილებლობის შემთხვევაში სპეციალური ანკეტით შეიძლებოდა, სადაც სახლში დაბრუნების სავარაუდო დრო იქნებოდა მითითებული.
ქვეყანამ ჩაკეტა საზღვრები ირანსა და საქართველოსთან. ზოგიერთ ექსპერტს მიაჩნია, რომ საკმაოდ ოპერატიულად, სხვები კი დარწმუნებული არიან, რომ ამ გადაწყვეტილებამ დაიგვიანა, უფრო მეტიც, საწყის ეტაპზე, ქვეყნის ხელმძღვანელობას არ ჰქონდა სათანადო დამოკიდებულება ვითარებისადმი. ამის შესახებ საუბრობს პარლამენტის დეპუტატი ოპოზიციური ფრაქცია „გაბრწყინებული სომხეთიდან“, გევორგ გორგისიანი.
„ხელისუფლება თავიდან არასერიოზულად იყო განწყობილი ვირუსისა და მისი გავრცელების საფრთხის მიმართ. სანამ ოპოზიცია ირანთან საზღვრის ჩაკეტვის, სხვა ქვეყნებთან ავიამიმოსვლის შეჩერებისა და ყველა ჩამოსულის კარანტინში მოთავსების შესახებ საუბრობდა, ხელისუფლება სააგიტაციო კამპანიას ეწეოდა და ვირუსთან დაკავშირებით არასერიოზულ განცხადებებს აკეთებდა. დღეს სახეზეა ასეთი ქცევის შედეგი“.
კორონავირუსმა სომხურ პოლიტიკურ ისტებლიშმენტს საკონსტიტუციო ცვლილებების აქტიური სააგიტაციო კამპანიის პერიოდში მოუსწრო. მასობრივი შეკრებები ბევრ ქალაქში, ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის, ნიკოლ ფაშინიანის მონაწილეობით იმართებოდა, რომელიც, საბოლოოდ, იძულებული გახდა, ორჯერ ჩაეტარებინა ვირუსზე ტესტი. მაშინ, მინისტრთა კაბინეტის თავმჯდომარემ განაცხადა, რომ ისინი სწრაფად გაუმკლავდებოდნენ დაავადებას, ჯანდაცვის მინისტრმა არსენ ტოროსიანმა კი აღნიშნა, რომ COVID-19 არასერიოზული დაავადება იყო.
საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადება და კომენდატურის მიერ გადადგმული ნაბიჯები დროული იყო, ინფიცირებულთა დიდი რაოდენობა კი არანაირად არ არის განპირობებული ხელისუფლების არასწორი ქმედებებით, მიაჩნია დეპუტატს მმართველი ფრაქცია „ჩემი ნაბიჯიდან“, ერიკნაზ ტიგრანიანს:
„ჩვენთან, პირველი შემთხვევა 1 მარტს დარეგისტრირდა. ამას მოჰყვა ხელისუფლების ნაბიჯები. 16 მარტს, საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა. საწყის ეტაპზე, ამდენი რამ არ იყო ვირუსის შესახებ ცნობილი და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციასაც კი არ აქვს ერთიანი ხედვა გარკვეული საკითხებისადმი. თუმცა, კომენდატურამ ყველა აუცილებელი ნაბიჯი გადადგა“.
დეპუტატი ვარაუდობს, რომ სხვა ქვეყნების სტატისტიკა რეალურ სიტუაციას არ ასახავს, რადგან არც საქართველოსა და არც აზერბაიჯანში არ ჩატარებულა იმდენი ტესტი, რამდენიც სომხეთში.
„საქართველოში არსებობს ე.წ. დაკვირვების ქვეშ მყოფი ადამიანების კატეგორია და ჯერ კიდევ გაურკვეველია, ეს რას ნიშნავს. ჩვენთან კი ტესტირება უტარდება ყველას, ვისზეც ვირუსის ეჭვი არსებობს. ბევრი ქვეყანა არ აკეთებს იმას, რასაც ჩვენ და მკურნალობენ მხოლოდ იმათ, ვისაც გართულება აქვს“.
ამავდროულად, კომენდატურამ და სომხეთის ჯანდაცვის სამინისტრომ არაერთხელ განაცხადეს – რომ არა მიღებული ზომები, კორონავირუსით, შესაძლოა, ასობით ათასი მოქალაქე დაინფიცირებულიყო. შეზღუდვებმა ქვეყანას ვირუსის გავრცელების გაკონტროლების საშუალება მისცა. თუმცა, კარანტინს ყველა ადამიანი ნამდვილად არ იცავდა.
რატომ არ იმუშავა კარანტინმა?
იმას, რომ კარანტინის რეჟიმს რესპუბლიკის ყველა მცხოვრები არ იცავდა, ყველა აღიარებს. სავარაუდოდ, სწორედ ეს გახდა დაავადების სწრაფი გავრცელების მთავარი მიზეზი.
ოპოზიციონერი დეპუტატი გევორგ გორგისიანი ვარაუდობს, რომ ევროპულ ქვეყნებში კონტროლის უფრო ეფექტიანი სისტემა იყო შემოღებული. სომხეთში, შევსებისთვის აუცილებელი სპეციალური ანკეტები, დიდწილად, ფორმალურ ხასიათს ატარებდა.
„მოქალაქეს შეუძლია ფურცელზე ნებისმიერი რამე დაწეროს და სახლიდან გავიდეს. ადამიანებმა სერიოზულად არ აღიქვეს ეს ნაბიჯი. კომენდატურის გადაწყვეტილებები არ იყო იმდენად დასაბუთებული და ლოგიკური, რომ შესაძლებელი ყოფილიყო მათი შესრულების უზრუნველყოფა“.
პოლიტიკოსი აღნიშნავს, რომ დიდმა ჯარიმებმაც კი არ შეცვალა სიტუაცია, რადგან ბევრი დარწმუნებული იყო იმაში, რომ საბოლოოდ, ხელისუფლება მათ ანულირებას მოახდენს.
მოქალაქეთა ნაწილმა, მართლაც არ მიიღო სერიოზულად სიტუაცია, აღნიშნავს მმართველი ბლოკის, „ჩემი ნაბიჯის“ დეპუტატი, ნარეკ ზეინალიანი, თუმცა, ამაში კომენდატურას ბრალი არ მიუძღვის:
„აქ ბევრმა ფაქტორმა იმუშავა. მაგალითად, ეროვნულმა თავისებურებებმა, ერთმანეთთან სტუმრად სიარულის ჩვევამ. და ეს გახდა კიდეც ვირუსის გავრცელების ერთ-ერთი მიზეზი. კომენდატურამ ის ნაბიჯები გადადგა, რომელიც მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში გადაიდგა“.
ოპოზიციონერი დეპუტატი გევორგ გორგისიანი ამტკიცებს, რომ ეს აუცილებელი ზომები ძალიან გვიან მიიღეს:
„იმ ქვეყნებში, რომლებმაც ადრე დაიწყეს შეზღუდვების შემოღება: ახალმა ზელანდიამ, იმავე საქართველომ – ამ ქვეყნებში გაცილებით უკეთესი ვითარებაა, ვიდრე სომხეთში“.
კიდევ გაიზრდება თუ არა რიცხვი?
სომხეთში, ყოველდღიურად, ინფიცირების ასზე მეტი ახალი შემთხვევა ფიქსირდება და უკანასკნელი 10 დღის განმავლობაში, დინამიკა არ მცირდება. კომენდატურა აღიარებს, რომ უკვე ვერ აკონტროლებს ინფექციის გავრცელების ყველა კერას და ისინი სტიქიურად იქმნება ქვეყანაში.
ოპოზიციონერი გევორგ გორგისიანი დარწმუნებულია, რომ ამინდის გაუმჯობესების მიუხედავად, უახლოეს პერიოდში, არ ღირს ინფიცირების ტემპის შენელების ლოდინი:
„ვირუსი მთელ მსოფლიოში ვრცელდება. პრემიერმაც კი განაცხადა, რომ შემოდგომაზე, შესაძლოა, მეორე ტალღა იყოს. ზოგიერთი პროგნოზის თანახმად, ეს სიტუაცია შეიძლება ერთი წელი გაგრძელდეს“.
უახლოეს პერიოდში არ დგას საზღვრის გახსნის საკითხი, აღნიშნავს ერიკნაზ ტიგრანიანი. მაგრამ ყველა სახელმწიფო იძულებულია, შეზღუდვები მოხსნას, რადგან საჭიროა ეკონომიკის აღდგენა. ასობით საწარმო უკვე დაუბრუნდა მუშაობის ჩვეულ რეჟიმს. სხვა გზა არ არსებობს, დარწმუნებულია მმართველი პარტიის დეპუტატი და ადამიანები უნდა მიეჩვიონ ახალ პირობებში ცხოვრებასა და მუშაობას.
მმართველი ბლოკის დეპუტატი, ნარეკ ზეინალიანი, ასევე, საუბრობს ქვეყნის მოსახლეობის მხრიდან უსაფრთხოების დაცვის აუცილებლობაზე, თითოეული პიროვნების პირად პასუხისმგებლობაზე:
„შეზღუდვები მოიხსნა, თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ არ უნდა გამოვიყენოთ ნიღბები, ხელთათმანები და ანტისეპტიკური საშუალებები“.
