სომხეთში ჯაშუში დააკავეს და საომარი მდგომარეობის კანონები გაამკაცრეს

სომხეთში სკანდალია: საქმეში გარეულები არიან ჯაშუშები, თანამდებობა დაკარგა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსმა. ყველაფერი პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის განცხადებით დაიწყო, რომ ერევანში დააკავეს სტეპანაკერტის მკვიდრი, რომელმაც სომხეთის ხელისუფლება, ტერიტორიების გადაცემის თაობაზე, აზერბაიჯანთან გარიგებაში დაადანაშაულა. ამასთან, ის ყარაბაღის ფრონტზე მყოფ სამხედროებს არწმუნებდა, რომ დაეტოვებინათ პოზიციები, რადგან ქვეყნის ხელისუფლებამ ისინი უკვე გაყიდა.

პრემიერის ამ სიგნალის შემდეგ, სომხეთის სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა გამოძიება დაიწყო, საომარი მდგომარეობის კანონები კი გამკაცრდა. 

სკანდალის ყველა დეტალი და მისი შედეგები – რა ახალი წესების დაცვა იქნება საჭირო საომარი მდგომარეობის პირობებში.

•როგორ ცხოვრობენ ადამიანები მუდმივი ცეცხლის ქვეშ. ისტორია სტეპანაკერტიდან ფოტოსურათებით

•ყარაბაღში მძიმედ დაჭრილი რუსი ჟურნალისტი ერევანში გადაიყვანეს

რაზე ისაუბრა პრემიერმა 

პრემიერ-მინისტრის განცხადება მის Facebook-ის გვერდზე, 8 ოქტომბრის დილას გამოჩნდა. ის წერს, რომ რამდენიმე დღის წინ, სომხეთის წინააღმდეგ მოღალატეობრივი ქმედებების შესახებ შეიტყო. მისი თქმით, გარკვეული ადამიანები ფრონტის ხაზის ერთ-ერთ მონაკვეთზე მივიდნენ და იქ მყოფ ჯარისკაცებს არწმუნებდნენ:

„ნიკოლმა მიწები გაყიდა, სინამდვილეში, ეს შეთანხმებული ომია, მათ აქ მოგიყვანეს და ხორცსაკეპში მოგათავსეს, რათა დაიხოცოთ, რათა დაიმალოს გარიგება, აზრი არ აქვს პოზიციების შენარჩუნებას“.

ფაშინიანი აცხადებს, რომ ზოგიერთი ცნობით, მოლაპარაკებებითა და ბრძანებებითაც კი, ჯარისკაცებს საბრძოლო პოზიციების მიტოვებას და მტრისთვის დატოვებას აიძულებდნენ:

„ჩემი ბრძანებით, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა გამოძიება დაიწყო და ერევანში ვიპოვეთ და დავაკავეთ ერთ-ერთი მთავარი მოქმედი პირი. ის სტეპანაკერტის მკვიდრია. აღძრული სისხლის სამართლის საქმის ფარგლებში, გამოძიება გრძელდება“.

პრემიერმა მოუწოდა ყველას, ვისაც ასეთი ინფორმაცია აქვს, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს მიმართოს.

დეტალები სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურისგან 

პრემიერ-მინისტრის ჯაშუშთან დაკავშირებით განცხადებისთანავე, სომხეთის სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის დირექტორი, არგიშტი კიარამიანი დაკავებული თანამდებობიდან გაათავისუფლეს. თანაც, ის ამ პოსტს სულ რაღაც 4 თვე იკავებდა.

შემდეგ, სპეცსამსახურმა გაავრცელა ინფორმაცია, რომელშიც საზღვარზე განვითარებული მოღალატეობრივი ქმედებების დეტალები იყო მოყვანილი. მთავარ მოქმედ პირებად დაასახელეს – „მეკავშირეთა ოცეულის მეთაურის მოადგილე და ერთ-ერთი საბრძოლო პოზიციის უმცროსი ოფიცერი“, რომლებიც სამხედრო მოსამსახურეებს შორის ცრუ ინფორმაციას ავრცელებდნენ ქვეყნის პოლიტიკური ხელმძღვანელობის მიერ „მიწების გაყიდვის“ შესახებ გარიგების თაობაზე.

განცხადებაში ასევე ნათქვამია, რომ ამ ქმედებებმა გავლენა მოახდინა სამხედრო მოსამსახურეების მორალურ-ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე, ზოგიერთმა მათგანმა ეს პროვოკაცია დაიჯერა, დატოვა საკუთარი პოზიცია და უარი განაცხადა მოვალეობის შესრულებაზე.

სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის საგამოძიებო დეპარტამენტში სისხლის სამართლის საქმე აღიძრა.

კომენტარი 

სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ხელმძღვანელის გათავისუფლების თაობაზე, კომენტარი გააკეთა პოლიტიკურმა მიმომხილველმა, აკოფ ბადალიანმა:

„არგიშტი კიარამიანის ნახტომი (კარიერულ კიბეზე აღმასვლა) მკვეთრი იყო, ასეთივე მკვეთრი აღმოჩნდა მისი ვარდნაც. საქმე ისაა, რომ მის ვარდნასთან ერთად, არ შემცირებულა სომხეთის უსაფრთხოებისთვის მნიშვნელოვანი ფაქტორების დონე… ყურადღება მიაქციეთ საინტერესო პარალელს: ეს მკვეთრი ცვლილებები ზურგში იმ ცვლილებების კონტექსტში ხდება, რომელსაც სომხურმა არმიამ ფრონტზე მიაღწია.

ფრონტზე წარმატებები, ზურგში მნიშვნელოვანი ნაბიჯების გადადგმის საშუალებას გვაძლევს. მაგრამ რჩება კითხვა: სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ყოფილ უფროსთან დაკავშირებით ეჭვები გაჩნდა თუ ცხადი გახდა, რომ ის ვერ „ქაჩავს“?

საომარი მდგომარეობის შესახებ კანონის გამკაცრება 

უკვე 8 ოქტომბრის საღამოს ცნობილი გახდა, რომ სომხეთის მთავრობამ გაამკაცრა საომარი მდგომარეობის შესახებ კანონი, რომელიც 27 სექტემბერს გამოცხადდა – ყარაბაღში, საომარი მოქმედებების დაწყების შემდეგ.

ახლა, საომარი მდგომარეობის შესახებ გადაწყვეტილებებში ცვლილებების თანახმად

1. იკრძალება მოქმედება, პუბლიკაციები და სამთავრობო ორგანოების კრიტიკა. 

2. იკრძალება აგიტაცია, რომელიც ძირს უთხრის ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობას. 

საომარი მდგომარეობის რეჟიმის ფარგლებში დაწესებული დარღვევებისთვის გათვალისწინებულია როგორც ადმინისტრაციული, ისე სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა. ახალი წესების შესრულებას პოლიცია გააკონტროლებს.

საკანონმდებლო ცვლილებები 

9 ოქტომბერს, პარლამენტში წარადგინეს ცვლილებები ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა და სისხლის სამართლის კოდექსებში. ცვლილებების თანახმად, მათ, ვინც საომარი მდგომარეობის პირობებში გაავრცელებს ინფორმაციას, რომელიც დააზიანებს სომხეთის უსაფრთხოების, სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა დაეკისრებათ.

კერძოდ, საუბარია შემთხვევებზე, როდესაც 

– განსაკუთრებით სახიფათო ქმედებებმა, წესების დარღვევებმა,  გაუთვალისწინებლობით ადამიანის გარდაცვალება ან სხვა მძიმე შედეგები გამოიწვია;

– ინფორმაციის გამოქვეყნებისა და გავრცელების მოქმედი წესების დარღვევამ ზიანი მიაყენა სახელმწიფო უსაფრთხოების ინტერესებს.

გათვალისწინებულია ასევე ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა შემდეგ დარღვევებზე 

– თავისუფალი გადაადგილების შეზღუდვა,  

– ეკონომიკური საქმიანობა და ტვირთბრუნვა, 

– უარი სამუშაოებში დაუყოვნებლივ ჩართვაზე,

– უარი სატრანსპორტო საშუალებების გადაცემაზე.

ამას გარდა, ადმინისტრაციული სასჯელია გათვალისწინებული გაფიცვების, მიტინგებისა და სხვა მოქმედებების ორგანიზებისა და მონაწილეობისთვის, რომლებიც საწარმოს საქმიანობის შეჩერებას გამოიწვევს.