დაძაბულობა სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე მეორე დღეა გრძელდება
სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე, უკვე მეორე დღეა, დაძაბული ვითარებაა. ყველაფერი დაიწყო ინციდენტით, რომელიც 12 ივლისს, აზერბაიჯანის თოუზის რაიონსა და სომხეთის ტავუშის პროვინციის საზღვარზე მოხდა.
ორი ქვეყნის თავდაცვის სამინისტროები მთელი ამ დროის განმავლობაში, ურთიერთსაწინააღმდეგო ინფორმაციას ავრცელებენ.
აზერბაიჯანულმა მხარემ ინციდენტი, სომხური ჯარების მხრიდან პოზიციების ხელში ჩაგდების მიზნით განხორციელებულ თავდასხმის მცდელობად შეაფასა.
სომხეთის თავდაცვის სამინისტრომ ინციდენტზე პასუხისმგებლობა აზერბაიჯანის ხელისუფლებას დააკისრა. თავდაპირველად ვრცელდებოდა ინფორმაცია აზერბაიჯანელი სამხედრო მოსამსახურეების მხრიდან სომხეთის საზღვრის დარღვევის შესახებ, შემდეგ სომხურ დასახლებებზე განუწყვეტელი საარტილერიო ცეცხლის შესახებ.
ევროკავშირის სპეციალურმა წარმომადგენელმა სამხრეთ კავკასიისა და საქართველოს კრიზისების საკითხებში, ტოივო კლაარმა ტვიტერის საკუთარ გვერდზე დაწერა:
„უკიდურესად შეშფოთებული ვართ სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე სროლის გამო. ორივე მხარისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია თავშეკავების დემონსტრირება, ყველა სახის პირდაპირი საკომუნიკაციო საშუალებების გამოყენება, მათ შორის, ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარეების შუამავლობით“.
რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრო უკვე გამოვიდა განცხადებით, რომ მზად არის დაეხმაროს მხარეებს სიტუაციის სტაბილიზაციაში.
ყველა დეტალი საზღვარზე ამ დროისთვის არსებული ვითარების შესახებ, სომხეთისა და აზერბაიჯანის სამხედრო უწყებებზე დაყრდნობით.
როგორ ცხოვრობენ სომხურ სოფელში, რომელიც ადრე აზერბაიჯანული იყო
წყალი არ არის, არაფერი არ იზრდება და ხშირად ისვრიან: აზერბაიჯანული სოფლის ისტორია – ვიდეო
კომენტარი: სჯობს, დამაჯერებლად იცრუო
ინფორმაცია ერევნიდან
თავდაცვის სამინისტროს პრესმდივნის განცხადება
12 ივლისს, თავდაცვის სამინისტროს პრეს-მდივანმა, შუშან სტეპანიანმა განაცხადა, რომ შუადღის შემდეგ, აზერბაიჯანელმა სამხედრო მოსამსახურეებმა УАЗ-ის ავტომობილით ტავუშის რაიონში, სომხეთის სახელმწიფო საზღვრის დარღვევა სცადეს:
„სომხური მხარის გაფრთხილების შემდეგ, მოწინააღმდეგის სამხედრო მოსამსახურეებმა დატოვეს УАЗ-ი და საკუთარ პოზიციებს დაუბრუნდნენ. 13:45 საათზე, აზერბაიჯანელმა სამხედრო მოსამსახურეებმა, საარტილერიო ცეცხლის გამოყენებით, ჩვენი საყრდენი პუნქტის ხელში ჩაგდება სცადეს, მაგრამ თავიანთი პოზიციებიდან უკან დაიხიეს, განიცადეს რა ცოცხალი ძალის დანაკარგები. სომხური მხრიდან მსხვერპლი არ არის“.
პრეს-მდივნის განცხადების თანახმად, ერთ საათზე ცოტა მეტი ხნის შემდეგ, აზერბაიჯანულმა მხარემ კვლავ გახსნა საარტილერიო ცეცხლი და სომხური მხარის საყრდენი პუნქტის ხელში ჩაგდება სცადა:
„საპასუხო ცეცხლის შემდეგ, აზერბაიჯანელმა სამხედრო მოსამსახურეებმა უკან დაიხიეს და ცოცხალი ძალა დაკარგეს“.
13 ივლისის დილას ცნობილი გახდა, რომ აზერბაიჯანულმა შეიარაღებულმა ძალებმა სროლა განაგრძეს.
ორ-სამსაათიანი შესვენების შემდეგ, დილით, მოწინააღმდეგემ განაახლა პროვოკაციული ქმედებები, განაგრძო სომხური პოზიციების მიმართულებით სროლა. სომხური შეიარაღებული ძალების დანაყოფების მხრიდან მათ ადეკვატური პასუხი მიიღეს. არ არის გამორიცხული მოწინააღმდეგის მხრიდან მსხვერპლის გაზრდა“, – განაცხადა შუშან სტეპანიანმა.
სომხეთის პრემიერ-მინისტრის კომენტარი
ნიკოლ ფაშინიანმა აზერბაიჯანის ქმედებები სამხედრო პროვოკაციად შეაფასა და დარწმუნებით განაცხადა, რომ სომხური მხარე ამას უპასუხოდ არ დატოვებს:
„აზერბაიჯანის სამხედრო-პოლიტიკური ხელმძღვანელობას ეკისრება პასუხისმგებლობა რეგიონალური დესტაბილიზაციის არაპროგნოზირებადი შედეგების გამო…
უკვე დიდი ხანია, აზერბაიჯანის ხელისუფლება „ანტისომხური კარტის“ გათამაშებას ცდილობს… შეიძლება, ჩვენ საქმე გვაქვს აზერბაიჯანის სამხედრო-პოლიტიკური ხელმძღვანელობის მუშაობის სტილთან, როდესაც ისინი საზღვარზე ვითარების გამწვავების გზით, ცდილობენ, უკან გადაწიონ შიდა პრობლემები. ამ კონტექსტში, თვალში გვხვდება ადამიანის სიცოცხლის აშკარა ზიზღი, მათ შორის, აზერბაიჯანელი სამხედრო მოსამსახურეების. ეს ჩანს იმაში, რომ მათ გზავნიან უპერსპექტივო ქმედებების შესასრულებლად“.
პრემიერმა ასევე ხაზი გაუსვა, რომ აზერბაიჯანმა მაინც არ მოუსმინა გაეროს გენერალური მდივნის მოწოდებას, პანდემიის პერიოდში, გლობალური ზავის გამოცხადების შესახებ.
დეტალები თავდაცვის სამინისტროსგან
სომხეთის თავდაცვის მინისტრმა უკვე განიხილა ვითარება ეუთოს მოქმედი ხელმძღვანელის პირად წარმომადგენელთან, ანჯეი კასპრჟიკთან.
მინისტრმა დავიდ ტონოიანმა განაცხადა, რომ სომხეთის შეიარაღებული ძალები, აუცილებლობის შემთხვევაში, რეაგირებას მოახდენენ აზერბაიჯანის ქმედებებზე ტავუშის მიმართულებით, მათ შორის, ახალი, უკეთესი პოზიციების დაკავების გზით.
მინისტრმა განაცხადა, რომ 13 ივლისს, სროლები ხორციელდება 15-20 წუთის ინტერვალებით. ორსაათიანი შესვენება, მხოლოდ 3:30-დან 5:30 საათამდე იყო.
მინისტრმა კომენტარი გააკეთა УАЗ-თან დაკავშირებულ ისტორიაზე და ვარაუდზე იმის შესახებ, რომ აზერბაიჯანელი ჯარისკაცებს თავდაპირველად გზა აებნათ. მისი თქმით, ეს ვერსია არადამაჯერებელია:
„ასეთ შემთხვევაში, მათ ჩვენთან კავშირზე გამოსვლა შეეძლოთ და შევთანხმდებოდით ცეცხლის გაუხსნელობაზე, რათა მათ უკან დაბრუნება შეძლებოდათ. მაგრამ მათ დაუყოვნებლივ ცეცხლი გახსნეს“.
ამ დროისთვის, სომხურ მხარეს დანაკარგები არ არის. პოსტზე მყოფი ორი პოლიციელი ცეცხლის ქვეშ მოყვა და მსუბუქი დაზიანება მიიღო.
ომბუდსმენის რეაქცია
ტავუშის რაიონში სროლების შესახებ, Facebook-ის საკუთარ გვერდზე, კომენტარი გააკეთა სომხეთის ომბუდსმენმა, არმან ტატოიანმა:
„ჩვენ ვგმობთ დაბომბვას, რომელიც ხორციელდება უშუალოდ მშვიდობიანი დასახლებების მახლობლად და წარმოადგენს რეალურ საფრთხეს მშვიდობიანი მოსახლეობისთვის – მათი ჯანმრთელობისა და ასევე, ქონებისთვის“.
ტატოიანმა ამ საკითხთან დაკავშირებით უკვე მიმართა საერთაშორისო ორგანიზაციებს.
კოლექტიური უსაფრთხოების შეთანხმების ორგანიზაციის საგანგებო სხდომა
სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, ზოგრაბ მნაცაკანიანმა საზღვარზე მომხდარი ინციდენტი კოლექტიური უსაფრთხოების შეთანხმების ორგანიზაციის გენერალურ მდივანთან განიხილა, რომლის წევრიც სომხეთია.
კოლექტიური უსაფრთხოების შეთანხმების ორგანიზაცია 1992 წელს შეიქმნა, სსრკ-ის დაშლისთანავე. ორგანიზაცია რუსეთის ლიდერობით ფუნქციონირებს, მისი წევრები ასევე არიან – ბელარუსი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი და ტაჯიკეთი.
სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ხაზი გაუსვა ორგანიზაციის წევრის მიმართ სამხედრო პროვოცირების მიუღებლობას. მოგვიანებით, კოლექტიური უსაფრთხოების შეთანხმების ორგანიზაციის პრეს-სამსახურიდან განაცხადეს, რომ სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე გამწვავებულ სიტუაციასთან დაკავშირებით, მუდმივმოქმედი საბჭოს საგანგებო სხდომა მიმდინარეობს.
რეაქცია მთიანი ყარაბაღიდან
მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის თავდაცვის ჯარებიდან იტყობინებიან, რომ სიტუაცია ყარაბაღ-აზერბაიჯანის დაპირისპირების ხაზზე, უკანასკნელი ორი დღის განმავლობაში, მშვიდია.
ინფორმაცია ბაქოდან
თავდაცვის სამინისტროს განცხადება
აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტრომ 13 ივლისის დილას განაცხადა, რომ სომხეთის შეიარაღებული ძალები „სიტუაციის გამწვავების მიზნით“, 24 საათის განმავლობაში ბომბავდნენ აზერბაიჯანულ პოზიციებს, რისთვისაც იყენებდნენ „მსხვილკალიბრიან ტყვიამფრქვევებს, ყუმბარმტყორცნებს, სნაიპერულ შაშხანებს, 60, 82 და 120-მილიმეტრიან ნაღმტყორცნებსა და სხვა საარტილერიო დანადგარებს“.
ასევე, სამინისტრო იტყობინება:
„ღამის ბრძოლების დროს, ჩვენმა დანაყოფებმა, საარტილერიო დანადგარების, ასევე ნაღმტყორცნებისა და ტანკების გამოყენებით, ზუსტი ცეცხლით გაანადგურეს მოწინააღმდეგის სამხედრო ნაწილის ტერიტორიაზე საყრდენი პუნქტი, საარტილერიო დანადგარები, საავტომობილო ტექნიკა და ცოცხალი ძალა… ამ დროისთვის, ოპერატიულ ვითარებას ჩვენი ჯარები აკონტროლებენ. მტრის წინააღმდეგ, სადამსჯელო ზომები გამოიყენება. მოწინააღმდეგე დანაკარგების შესახებ ინფორმაციას მალავს“.
რას ამბობენ ჩინოვნიკები
აზერბაიჯანელი ოფიციალური პირები ასეთი სულისკვეთების განცხადებებს აკეთებენ: საზღვარზე ვითარების გამწვავება – სომხეთის პროვოკაციის შედეგია.
თავდაცვის სამინისტროს პრეს-სამსახურის ხელმძღვანელმა, პოლკოვნიკმა ვაგიფ დარგიახლიმ განაცხადა:
„მტერი პროვოკაციების განხორციელებას ცდილობს არა მხოლოდ ფრონტის ხაზზე, არამედ სოციალური ქსელების მეშვეობითაც. თითქოს, მათ ჩვენი სამხედრო ტექნიკა ჩამოაგდეს, რომელიც ეკუთვნოდა ჩვენ საავიაციო ძალებს, თითქოს, ბევრი დაჭრილი გვყავს და მათთვის სისხლი არ გვყოფნის. მთელი ეს ინფორმაცია – სიცრუეა.
ჩვენი არმიის კუთვნილებაში მყოფი არც ერთი საჰაერო ტექნიკა არ ჩამოუგდიათ და დაჭრილებიც ცოტა გვყავს. მოვუწოდებ ჩვენ მოქალაქეებს, არ დაუჯერონ მტრის პროვოკაციებს“.
ილჰამ ალიევის განცხადება
13 ივლისს, აზერბაიჯანის უშიშროების საბჭოს სხდომა გაიმართა, რომელსაც პრეზიდენტი ილჰამ ალიევი ხელმძღვანელობდა. მან საზღვარზე მიმდინარე სროლებს, კვლავ პროვოკაცია უწოდა.
„გუშინ და დღეს საღამოს, მტერს ადეკვატური პასუხი გავეცით. შური ვიძიეთ ჩვენი სამხედრო მოსამსახურეების გამო, შურისძიება კიდევ იქნება… როგორც კი ოპერატიული ვითარება შესაძლებლობას მოგვცემს, მოვიწვევთ უცხო ქვეყნების სამხედრო წარმომადგენლებს ამ ტერიტორიაზე, რათა მათ საკუთარი თვალით ნახონ სიტუაცია.
რათა მათ ნახონ, ვინ მოახდინა ეს სამხედრო პროვოკაცია… როგორც თქვენთვის ცნობილია, სომხეთში შიდაპოლიტიკურმა სიტუაციამ კრიზისულ ნიშნულ მიაღწია. შიდა გარჩევებმა ფართო მასშტაბები შეიძინა. ამავდროულად, მათ ძალიან აღელვებთ, ჩვენი ქვეყნის მიერ მიღწეული ბოლოდროინდელი საერთაშორისო წარმატებები“.
თურქეთის მხარდაჭერა
თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, მევლუთ ჩავუშოღლუმ TRT Haber-თან ინტერვიუში, შექმნილი სიტუაციის კომენტირებისას, განაცხადა:
„სომხეთი გონს უნდა მოეგოს! ჩვენ ყველა შესაძლებლობას გამოვიყენებთ, რომ აზერბაიჯანის გვერდით ვიყოთ“.
საზოგადოების რეაქცია
საზღვარზე სიტუაციის გამწვავების საპასუხოდ, აზერბაიჯანულ საზოგადოებაში, რომელიც აქამდე კორონავირუსით იყო დაკავებული, დღის წესრიგი შეიცვალა – ყარაბაღის კონფლიქტი წინა პლანზე წამოვიდა.
13 ივლისის ღამეს, ლოკბატანის დასახლებაში, ბაქოს გარეუბანში, დაახლოებით, 100 ადამიანი გამოვიდა ქუჩაში ომის დაწყების მოთხოვნით. ისინი ფრონტზე გაგზავნას მოითხოვდნენ. მიტინგი პოლიციელებმა სწრაფად დაშალეს, თუმცა, სოციალურ ქსელებში უკმაყოფილებას გამოხატავდნენ და მოითხოვდნენ, რომ პოლიცია მომიტინგეებს შეერთებოდა და ისინი ერთად წასულიყვნენ ფრონტზე.
