საქართველოს ერთპარტიული პარლამენტი: შეძლებს თუ არა იგი სრულფასოვნად მუშაობას
საქართველოში საპარლამენტო არჩევნების ორივე ტური დასრულდა. პროპორციული სისტემით მმართველმა პარტიამ ამომრჩეველთა ხმების 48 პროცენტი მიიღო და ასევე ორივე ტურის შედეგად ჯამში 30-ვე მაჟორიტარულ ოლქში გაიმარჯვა.
შედეგად, “ქართულმა ოცნებამ” 150 მანდატიან პარლამენტში 90 მანდატი მოიპოვა. დანარჩენი ადგილები რვა ოპოზიციურ პარტიაზე გადანაწილდა. თუმცა, პარლამენტში გასული რვავე ოპოზიციური პარტია, საპარლამენტო მანდატებზე უარს ამბობს, რადგან არჩევნებს გაყალბებულად მიიჩნევს. ოპოზიციის არც ერთი წარმომადგენელი არ აპირებს პარლამენტში შესვლას.
შედეგად, ქვეყანამ შეიძლება მიიღოს ისტორიული პარლამენტი, რომელიც ერთპარტიული იქნება.
რა ბედი ელის მეათე მოწვევის პარლამენტს. არის თუ არა ის ლეგიტიმური და შეძლებს თუ არა სრულფასოვნად მუშაობას “ქართული ოცნების” 90-თი დეპუტატით.
● IRI ქართულ არჩევნებს აფასებს და მნიშვნელოვან დარღვევებზე საუბრობს
● “ქართული ოცნება” და ოპოზიცია სალაპარაკოდ დასხდნენ. რა პერსპექტივა აქვს ამ დიალოგს
როდის შეიკრიბება ახალი პარლამენტი?
კანონის თანახმად, არაუგვიანეს 19 დეკემბრისა, ცესკომ ყველა საჩივარი უნდა განიხილოს და არჩევნების საბოლოო შედეგები უნდა გამოაცხადოს.
ახალი პარლამენტი არჩევნების შედეგების ოფიციალურად გამოცხადებიდან არაუგვიანეს ათ დღეში უნდა შეიკრიბოს.
პირველ სხდომას საქართველოს პრეზიდენტი გახსნის.
რა შეუძლია ოცნების 90 დეპუტატს?
დეპუტატების ეს რაოდენობა საკმარისია იმისთვის, რომ ქვეყანას ჰყავდეს პარლამენტი, ანუ პარლამენტმა დაიწყოს მუშაობა – მიიღოს კანონები, გაანაწილოს დეპუტატები საპარლამენტო თანამდებობებზე, დანიშნოს მთავრობა.
რა არ შეუძლია ოცნების 90 დეპუტატს?
ვინაიდან 90 დეპუტატი ეს არის უბრალო უმრავლესობა და არა 2/3 ანუ საკონსტიტუციო უმრავლესობა, “ქართულ ოცნების” საპარლამენტო საქმიანობაში გარკვეული შეზღუდვები იქნება.
მაგალითად:
● ის ვერ შეცვლის კონსტიტუციას;
● ვერ გამოაცხადებს პრეზიდენტის იმპიჩმენტს;
● ვერ მიიღებს ისეთ კონსტიტუციურ კანონს, რომელიც ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას უკავშირდება;
● 100 დეპუტატი მაინც სჭირდება სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწასთან დაკავშირებული ორგანული კანონის დამტკიცებას, ამიტომ “ოცნება” ვერც ამას ვერ გააკეთებს;
● ვერ შეძლებს ისეთი საერთაშორისო ხელშეკრულებების რატიფიცირებას ან გაუქმებას, რომლებიც სახელმწიფოს ტერიტორიულ მთლიანობას ან სახელმწიფო საზღვრის შეცვლას ეხება;
● ასევე, 90 კაციანი “ოცნებისთვის” რთული იქნება დროებითი საპარლამენტო საგამოძიებო კომისიის შექმნაც, რადგან კომისიებთან დაკავშირებით მიღებულ ახალ რეგლამენტში წერია, რომ კომისიის წევრთა მინიმუმ ნახევარი ოპოზიცია უნდა იყოს.
● განახლებული რეგლამენტის თანახმად, „ქართული ოცნება“ პარლამენტში ერთ ფრაქციაზე მეტს ვერ შექმნის, რადგან „ერთი პოლიტიკური პარტიის წარდგენით არჩეულ პარლამენტის წევრებს უფლება არა აქვთ, შექმნან ერთზე მეტი ფრაქცია“.
“ძალით შევიყვანთ” – რას ამბობს “ქართული ოცნება”
მმართველი გუნდი მომავალი პარლამენტის პარალიზებისა და შეფერხების საფრთხეს ვერ ხედავს ოპოზიციის იქ არშესვლის შემთხვევაშიც კი.
თუმცა, “ოცნების” ლიდერმა ირაკლი კობახიძემ რუსთავი 2-თან ინტერვიუში თქვა, რომ იმედი აქვს, საბოლოოდ ოპოზიცია მაინც პარლამენტში შევა, თუ არადა, მისი თქმით, არსებობს მექანიზმი, რომელიც ოპოზიციას კანონის ძალით აიძულებს პარლამენტში შესვლას:
„ეს არის კონსტიტუციაში ჩადებული მექანიზმი შანტაჟის წინააღმდეგ,” – აღნიშნა კობახიძემ.
მისი თქმით, პროცედურები ასეთია: პარლამენტის პირველივე სხდომაზე მოხდება 150-ვე დეპუტატის უფლებამოსილების დადასტურება, რადგან კანონით, 150-ვე დეპუტატი ითვლება დეპუტატად მას შემდეგ, რაც პირველ სხდომაზე 76 დეპუტატი დაადასტურებს მათ უფლებამოსილებას.
“ამის შემდეგ, თითოეულ დეპუტატს, რა თქმა უნდა, შეუძლია დაწეროს განცხადება პარლამენტიდან გასვლაზე, თუმცა, პარლამენტის გადასაწყვეტია – დაატოვებინებს თუ არა მათ პარლამენტს… პარლამენტს შეუძლია კენჭი არ უყაროს მათ გასვლას პარლამენტიდან“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ რამდენიმე დღის წინ „რუსთავი 2“-ის ეთერში.
● სახელმწიფო დეპარტამენტი: მოვუწოდებთ ოპოზიციას, შევიდნენ პარლამენტში
ოპოზიცია მართლა არ აპირებს პარლამენტში შესვლას?
როგორც ჩანს, არა. ამ ეტაპზე ვერც აშშ-ის ელჩის კელი დეგნანის და ვერც სხვა საერთაშორისო მოდერატორების ჩარევამაც ვერ განმუხტა საქართველოში პოლიტიკური კრიზისი და ვერ გადაათქმევინა ოპოზიციას პარლამენტის ბოიკოტი.
“კრიზისს განმუხტავს მხოლოდ გაზაფხულზე ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები,” – თქვა “ევროპული საქართველოს” ლიდერმა დავით ბაქრაძემ 25 ნოემბერს აშშ-ის ელჩთან შეხვედრის შემდეგ.
“ბოიკოტი არ არის ოპოზიციის არჩევანი. ეს იძულებითი ნაბიჯია, რადგან არჩევნები გაყალბდა,” – აღნიშნა ამავე შეხვედრის შემდეგ “ლელოს” ლიდერმა ბადრი ჯაფარიძე.
რაც კობახიძის ნათქვამს, იძულებით დეპუტატობასთან დაკავშირებით, მათი თქმით, მსგავსს არაფერს ცნობს საქართველოს კონსტიტუცია.
“კობახიძე რასაც ლაპარაკობს, სამართლებრივი აბსურდია. წარმოგიდგენიათ, რა ტოტალიტარულ დასკვნებს აკეთებს?! გვეუბნება, ჩემს ხელში ხართ და იმის უფლებასაც არ გაძლევთ, საკუთარ მანდატზე უარი თქვათო. ასეთი განმარტება სადმე თუ ვინმეს წარმოუდგენია და ნორმალურად თვლის, არ ვიცი”, – ამბობს “რესპუბლიკელი” თამარ კორძაია.
კორძაიას შეფასებას სამართლებრივ აბსურდულობასთან დაკავშირებით ექსპერტები და კონსტიტუციონალისტებიც ეთანხმებიან.
● საზოგადოების სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლებმა “შეურიგებლობის მანიფესტს” მოაწერეს ხელი
● ევროკავშირის წარმომადგენლობა: მოვუწოდებთ პარლამენტის წევრებს გამოიყენონ მინიჭებული მანდატები
და რა პრობლემაა ერთპარტიული პარლამენტი?
პირველ რიგში, ერთპარტიული პარლამენტი არის დიდი დარტყმა ქვეყნის იმიჯზე და მის დემოკრატიულ ინსტიტუტებზე.
არც ერთ დემოკრატიულ ქვეყანას არ ჰყავს პარლამენტი, სადაც მხოლოდ ერთი პარტია.
„ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ერთპარტიულმა პარლამენტმა დიდხანს გაძლოს ამჟამინდელ რეალობაში,“ – უთხრა “რადიო თავისუფლებას” პარტია „ლელოს“ წარმომადგენელმა, კონსტიტუციონალისტმა ვახტანგ ხმალაძემ.
ვახტანგ ხმალაძის თქმით, ერთპარტიული პარლამენტი, ანუ „ერთი რეჟისორის თეატრი“ საქართველოს ტვირთი გახდება საერთაშორისო თანამეგობრობის თვალშიც და ქვეყანაში არსებული ეკონომიკური, სოციალური თუ ეპიდემიოლოგიური პრობლემების ფონზე, ყოველთვის იქნება პოლიტიკური კრიზისის წარმოქმნის ალბათობა –
„პრობლემების ფონზე, ოპოზიციური პარტიები ასე მშვიდად ხომ ვერ გაჩერდებიან პარლამენტის გარეთ“.
