მოსაზრება: ცხინვალის მოულოდნელად აქტიური დიპლომატია
ლავროვი სამხრეთ ოსეთის დელეგაციას შეხვდა
რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი შეხვდა ე.წ. კოლეგებს აფხაზეთიდან და ცხინვალიდან და მათთან თანამშრომლობისა და უსაფრთხოების საკითხები განიხილა. ეს ერთი შეხედვით რუტინული შეხვედრა სამხრეთ ოსეთისთვის მოულოდნელი აღმოჩნდა და დიდი ინტერესი გამოიწვია, ჟურნალისტი, ბლოგერი და მეწარმე ცხინვალიდან ალან პარასტაევი მსჯელობს იმის შესახებ. თუ რას ნიშნავს ეს მოლაპარაკებები და რა შეიძლება მოჰყვეს.
რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი სერგეი ლავროვი 20 დეკემბერს სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის საგარეო საქმეთა მინისტრებს დიმიტრი მედოევსა და ინალ არძინბას შეხვდა.
რუსეთის საგარეო უწყების ასეთმა ყურადღებამ სამხრეთ ოსეთის სოციალურად და პოლიტიკურად აქტიური საზოგადოება გააკვირვა და გამოაცოცხლა.
- სერგეი ლავროვი: საქართველოს NATO-ში ძალით შეყვანას ცდილობენ
- “ისკანდერები” და კიევის ოკუპაცია. რას ამბობენ უკრაინაში რუსული აგრესიის გეგმებზე
- საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ სტრასბურგის სასამართლოში – საქმე ჯერ არ დასრულებულა
დიდი ხანია, რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ტრიბუნიდან ჩვენს შესახებ განსაკუთრებული არაფერი გვსმენია, გარდა რამდენიმე შემთხვევითი ხსენებისა. ისიც სხვა თემების კონტექსტში.
შემდეგ კი ხდება ლავროვის შეხვედრა კოლეგასთან სამხრეთ ოსეთიდან დმიტრი მედოევთან. და არა მხოლოდ შეხვედრა, არამედ სრულფასოვანი მოლაპარაკებები. ყოველ შემთხვევაში ასე აღწერეს ეს მოვლენა სამხრეთ ოსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესრელიზში.
ჩვენმა დიპლომატიურმა სამსახურმა, ჩვეულებისამებრ, აღწერისას ზოგადი ფრაზები გამოიყენა: მინისტრებმა გაცვალეს მოსაზრებები მეგობრული, ინტეგრაციისა და სტრატეგიული პარტნიორობის პრინციპებზე დაფუძნებული ორმხრივი ურთიერთობების ძირითად საკითხებზე და განიხილეს ორმხრივი საერთაშორისო და რეგიონულ საკითხების ფართო სპექტრი.
„როსიისკაია გაზეტა“ – გამოცემა, რომელშიც რუსეთის ფედერაციის ახლადმიღებული კანონები ქვეყნდება, – იუწყება, რომ მოლაპარაკებები სერგეი ლავროვსა და მედოევსა და მის აფხაზ კოლეგა ინალ არძინბას შორის სოჭში გაიმართა. განსაკუთრებით საინტერესო ის არის, რომ ასეთი სამმხრივი შეხვედრა მოლაპარაკების ფორმატში წინასწარ არ იყო დაგეგმილი.
აფხაზეთთან და სამხრეთ ოსეთთან მოლაპარაკებების საკითხი სერგეი ლავროვის მჭიდრო, დიდი ხნის წინ გაწერილ განრიგში გასული კვირის ბოლოს, ანუ ორი დღით ადრე შეიტანეს – წერს “როსიისკაია გაზეტა” 21 დეკემბრის ნომერში. ეს ცხინვალისა და სოხუმის ინიციატივით მოხდა.
ნებისმიერი მინისტრისთვის და თუნდაც მაღალი თანამდებობის პირისთვის ასეთი ვითარება აშკარად უჩვეულოა. იმის გათვალისწინებით, რომ ინიციატივა ცხინვალიდან და სოხუმიდან მოდიოდა, ყველაფერი კიდევ უფრო იდუმალი ხდება. ომი ხომ აშკარად არც აფხაზეთში და არც სამხრეთ ოსეთში არ არის მოსალოდნელი.
იმის ხსენებით, რომ „რესპუბლიკები აშკარად ცდილობდნენ საახალწლო არდადეგების დაწყებამდე მოსკოვთან სხვადასხვა საკითხების განხილვას“, გაზეთმა საკითხს კიდევ უფრო მეტი ბუნდოვანება შემატა.
როგორ მოვუყვეთ მსოფლიოს საკუთარ თავზე – ლავროვის რჩევა
მართალია, თავად ლავროვი მაინც ცდილობდა ეთქვა რამე რუსეთსა და მის მიერ აღიარებულ რესპუბლიკებს შორის არსებული ურთიერთობების შესახებ, მაგრამ ყველა მისი ნათქვამი მთლად შთამბეჭდავად არ ჟღერდა. მაგალითად, მინისტრმა განაცხადა, რომ რუსეთსა და სამხრეთ ოსეთს შორის სავაჭრო ბრუნვა მიმდინარე წლის პირველ ნახევარში 70 პროცენტით გაიზარდა.
რაში გამოიხატება ეს ბრუნვა, არც ისე ნათელია. რა თქმა უნდა, საქონლის შემოტანა რუსეთიდან კარგად ჩანს, თუმცა არ ჩანს, რა გადის ექსპორტზე სამხრეთ ოსეთიდან.
სერგეი ლავროვმა ასევე ურჩია აფხაზეთს და სამხრეთ ოსეთს “უფრო აქტიურად მოუყვნენ მსოფლიოს საკუთარი თავის შესახებ”. ეს ფრაზა “როსიისკაია გაზეტას” სტატიის სათაურშიც კი მოხვდა. და მე ვიფიქრე, რომ საბოლოოდ მოსკოვმა გასცა ნებართვა, ჟურნალისტების, პოლიტოლოგების და სხვა ექსპერტების საქმიანობის გააქტიურებაზე ევროკავშირის, ეუთოს, გაეროს განვითარების პროგრამისა და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციების პროექტებში მონაწილეობის მისაღებად.
ეს პროექტები, როგორც წესი, სამშვიდობო ხასიათს ატარებს და ნდობის აღდგენის მიზანს ემსახურება, რაც არ უნდა იყოს, ისინი წარმოადგენს ნამდვილ პლატფორმას იმისთვის, რომ „მსოფლიოს საკუთარი თავის შესახებ მოვუყვეთ“ და ჩვენი პოლიტიკური პოზიციაც დავიცვათ. სამხრეთ ოსეთის სამოქალაქო აქტივისტები ამ მხრივ აქტიურობდნენ როგორც 2008 წლამდე, ასევე გარკვეული პერიოდი მას შემდეგ, რამაც შედეგი გამოიღო.
მაგრამ ის, რაც რუსმა მინისტრმა გვითხრა, გარკვეულწილად განსხვავებული აღმოჩნდა და არა პოლიტიკურ, არამედ სავაჭრო და ეკონომიკური ხასიათის შინაარსის აღმოჩნდა.
ერთი მხრივ, სასიამოვნო იყო, რომ ბატონმა ლავროვმა რჩევები მოგვცა კონკრეტული მაგალითებით – მოვაწყოთ გასტრონომიული და ტურისტული გამოფენები საზღვარგარეთ, ვისაუბროთ სარგებელს აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში დასვენების უპირატესობებზე და სასურველია ეს უპირატესობებიც გაფართოვდეს.
მაგრამ საგარეო საქმეთა სამინისტრო მაინც საგარეო პოლიტიკური ორგანოა და არა საგარეო ეკონომიკური. ზოგადად, სერგეი ლავროვის რჩევის შემდეგ მომეჩვენა, რომ რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრო ჯერჯერობით ვერ ელევა დოგმატს იმის შესახებ, რომ სამხრეთ ოსეთის დასავლურ პოლიტიკურ სცენაზე გასასვლელად ერთადერთ პლატფორმად ჟენევის დისკუსიების უნდა დარჩეს.
ფაქტია, რომ ათ წელზე მეტია, რაც ჟენევის მოლაპარაკებები მიმდინარეობს, სამხრეთ ოსეთის პოლიტიკური ხელმძღვანელობა და რუსი დიპლომატები რეგულარულად აცხადებენ, რომ ეს არის ერთადერთი პლატფორმა დიალოგისთვის აფხაზეთის, სამხრეთ ოსეთისა და საქართველოს წარმომადგენლებს შორის.
ნატო, რუსეთი და სამხრეთ ოსეთი
როგორც მოსალოდნელი იყო, ყველაზე მკაფიოდ იყო ნათქვამი რუსეთ-სამხრეთ ოსეთის ურთიერთობების სამხედრო ასპექტზე რუსეთსა და ნატო-ს წევრ ქვეყნებს შორის ბოლოდროინდელი დაძაბულობის კონტექსტში.
როგორც ოფიციალურ განცხადებაშია აღნიშნული, განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო „ამიერკავკასიაში უსაფრთხოების საკითხებს, რომელთა განხილვის მნიშვნელობა დიდწილად განპირობებულია რეგიონში შექმნილი რთული სიტუაციით, კერძოდ, საქართველოში აშშ-ისა და ნატოს სამხედრო აქტივობის გაძლიერებასთან დაკავშირებით.”
ამგვარად, “როსიისკაია გაზეტა” წერს, რომ რუსული მხარე რეკომენდაციას აძლევს ცხინვალსა და სოხუმს ეს საკითხები ამიერკავკასიაში უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის შესახებ ჟენევის დისკუსიების ფარგლებში განიხილონ. მართალია, ამავე გაზეთის თანახმად, ლავროვის თქმით, სოჭის მოლაპარაკებების დროს „საქართველოს ნატოში შეყვანის მცდელობა არ განიხილებოდა“, თუმცა მან ასევე დასძინა, რომ საქართველო ე.წ. „წითელ ხაზებს“ მიეკუთვნება, რომლებიც ნახსენებია რუსეთის წინადადებებში აშშ-ს მიმართ.
„რუსეთი გულწრფელად აპირებს თავიდან აიცილოს მოვლენების ნეგატიური განვითარება იმ სცენარების მიხედვით, რომლებსაც ნატოს სტრატეგები ქმნიან“, – ხაზგასმით აღნიშნა ლავროვმა.
ოსურმა მხარემ ხაზი გაუსვა რუსეთის გადამწყვეტ როლს სამხრეთ ოსეთში მშვიდობის შენარჩუნებაში და იმ ფაქტს, რომ შეხვედრა ურთიერთქმედების შემდგომ გაძლიერებას ემსახურება უსაფრთხოების, მშვიდობისა და სტაბილურობის უზრუნველყოფის საერთო ინტერესებიდან გამომდინარე, როგორც ახალი ომის თავიდან აცილების გარანტია.
ხოლო ლავროვმა რუსეთის ფედერაციის სახელით აღნიშნა: „ჩვენ უზრუნველვყოფთ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის უსაფრთხოებას. […] ჩვენი სამხედრო ბაზები საიმედოდ ფარავს ჩვენი მოკავშირეების საჭიროებებს მათი საზღვრების უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად. ”
თუ გავითვალისწნებთ იმას, რომ ეს შეხვედრა დაუგეგმავი და მოულოდნელი იყო, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ახალი წლის მოახლოების გარდა, მისი აუცილებლობა ნაკარნახევი იყო რუსეთ-დასავლეთის ურთიერთობებში არსებული ვითარებით უკრაინის კონტექსტში, უფრო სწორად, რუსეთის ლიდერის ვლადიმერ პუტინის მოთხოვნებით.
მათში ორი ძირითადი თემაა: აღმოსავლეთის მიმართულებით ნატოს ყოველგვარი შემდგომი წინსვლის და რუსეთისთვის საფრთხის შემცველი იარაღის განლაგების გამორიცხვა მეზობელ ქვეყნებში, პირველ რიგში უკრაინაში.
და იგივე, რა თქმა უნდა, ეხება საქართველოსაც.
ამ ფორმატის შეხვედრები რუსულ და ოსურ მხარეებს შორის ბოლო დროს იშვიათად იმართება. და ამჯერად აშკარად არსებობდა მიზეზები, რომლებიც სცილდება სავაჭრო ბრუნვის და უსაფრთხოების უზრუნველყოფაში დახმარების შესახებ პროტოკოლურ განცხადებებს. რა შეიძლება იყოს ეს მიზეზები, სამხრეთ ოსეთში ზუსტად არ იციან.
მაგრამ უკრაინის გარშემო არსებულ ვითარებაში და რუსეთსა და დასავლეთს შორის დაპირისპირების გათვალისიწინებით, ოსურ მხარეს სურდა კიდევ ერთხელ მიეღო მხარდაჭერისა და უსაფრთხოების გარანტიები მისი მთავარი მოკავშირისგან. და მან ისინი მიიღო. ასევე მოსკოვმა მიიღო მხარდაჭერის გარანტიები მოკავშირისგან და ამავდროულად შეახსენა მსოფლიოს სამხრეთ ოსეთის შესახებ.
