განსასჯელის სკამიდან არჩევნებზე: სომხეთის ექსპრეზიდენტის გეგმები
სომხეთში სასამართლომ გაამართლა ქვეყნის ექსპრეზიდენტი, რობერტ კოჩარიანი, რომელიც კონსტიტუციური წესრიგის დამხობაში იყო ბრალდებული. ეს მოხდა მომავალი ვადამდელი არჩევნების წინ, რომელშიც ყოფილი პრეზიდენტი არა მხოლოდ მონაწილეობას გეგმავს, არამედ – გამარჯვებასაც. ამის შესახებ მან რუსეთის პირველი არხის ეთერში, ვლადიმირ პოზნერისთვის მიცემულ ინტერვიუში განაცხადა.
კოჩარიანმა ასევე ხაზი გაუსვა თავის პრორუსულ ორიენტაციას და ქვეყანაში ანტირუსული განწყობების შესახებაც გააკეთა გაფრთხილება. მან ილაპარაკა საკუთარ დამოკიდებულებაზე მოქმედი ხელისუფლების მიმართ, წარმოადგინა ყარაბაღის კონფლიქტის გადაჭრის საკუთარი ხედვა, ასევე, განაცხადა სომხეთის მიმართ არსებული თურქული საფრთხის შესახებაც. ყოფილმა პრეზიდენტმა ისაუბრა საკუთარ მიღწევებსა და ძლიერ მხარეებზეც, მაგრამ თავი შეიკავა სუსტ მხარეებზე საუბრისგან.
სომეხ პოლიტოლოგებს მიაჩნიათ, რომ კოჩარიანის ინტერვიუს ყველა გზავნილის ადრესატი ოფიციალური მოსკოვია და არა სომხური ელექტორატი.
- სომხეთის ექსპრეზიდენტი პატიმრობიდან გათავისუფლდა
- მოსკოვი თუ ბრიუსელი? რატომ აქვს ფაშინიანს პროდასავლური პოლიტიკოსის იმიჯი?
კოჩარიანი დამნაშავე არ არის, მაგრამ მას ბოდიშს არ მოუხდიან
ერევნის სასამართლოს სომხეთის ყოფილი პრეზიდენტი, რობერტ კოჩარიანი აღარ მიაჩნია დამნაშავედ კონსტიტუციური წესრიგის დამხობაში. მოსამართლე ანნა დანიბეკიანმა გაამართლა ექსპრეზიდენტი კონსტიტუციური წესრიგის დამხობის მუხლში. საქმე ისაა, რომ მანამდე, საკონსტიტუციო სასამართლომ ანტიკონსტიტუციურად ცნო სისხლის სამართლის კოდექსის 300.1 მუხლი, რომლითაც ბრალი ედებოდა კოჩარიანს.
საუბარია 2008 წლის 1 მარტის მოვლენებზე, როდესაც საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგებით უკმაყოფილო დემონსტრანტების დარბევისას, 10 ადამიანი დაიღუპა.
რობერტ კოჩარიანის დაცვის მხარემ ბრალდებისგან საჯაროდ ბოდიშის მოხდა მოითხოვა, თუმცა, სასამართლომ ეს შუამდგომლობა არ დააკმაყოფილა. ასევე, ძალაში რჩება აღკვეთის მეორე ღონისძიება პრეზიდენტის მიმართ – გაუსვლელობის ხელწერილი.
დიდ პოლიტიკაში დაბრუნება
სასამართლოს გადაწყვეტილებამდე ერთი დღით ადრე, რობერტ კოჩარიანმა ვრცელი ინტერვიუ მისცა ვლადიმირ პოზნერს და განაცხადა, რომ ივნისში დაგეგმილ საპარლამენტო არჩევნებში, პარტიების ბლოკს ჩაუდგება სათავეში.
ის დარწმუნებულია საკუთარ გამარჯვებაში და ამაყობს, რომ ბევრმა პარტიამ მოისურვა მასთან წინასაარჩევნო ალიანსში გაერთიანება, მაგრამ კოჩარიანი ჯერჯერობით ორ პოლიტიკურ ძალასთან აწარმოებს მოლაპარაკებას. ამასთან, ექსპრეზიდენტმა არ დააზუსტა, კონკრეტულად, რომელ პარტიებთან ერთად შექმნის ბლოკს არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად.
კოჩარიანის განცხადებით, ხელისუფლებისკენ იმის გამო მიისწრაფვის, რომ ვერ ხედავს ვერავის, ვინც შეძლებდა სომხეთში შექმნილი ვითარების გამოსწორებას, თავად კი მოახერხებს. ამის დასამტკიცებლად მან თქვა, რომ ადრე, ორჯერ მოახერხა ქვეყნის კრიტიკული სიტუაციიდან გამოყვანა.
პირველად ეს მოხდა მთიან ყარაბაღში, როდესაც ომის მიმდინარეობისას, ტერიტორიების 50% დაკარგული იყო.
„მას შემდეგ, რაც პირველი პირი გავხდი, არა მხოლოდ დავიბრუნეთ ეს ტერიტორიები, არამედ შევქმენით უსაფრთხოების სარტყელი ტერიტორიით, რომელიც ორჯერ აღემატებოდა მთიანი ყარაბაღის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიას“.
კოჩარიანის თქმით, მეორედ, სომხეთში შექმნილ ეკონომიკურ და შიდაპოლიტიკურ კრიზისს 1998 წელს გაუმკლავდა. მან ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლები მოიყვანა: მისი მმართველობის 10 წლის განმავლობაში, სომხეთის მშპ 6-ჯერ გაიზარდა, ბიუჯეტი კი – 8-ჯერ.
„შთამბეჭდავია?“, – ამ ყველაფრის ჩამოთვლის შემდეგ ჰკითხა კოჩარიანმა პოზნერს.
არჩევნებზე – პრორუსული ორიენტაციით
„მე არასოდეს ვმალავდი რუსეთისადმი დამოკიდებულებას. ჩემი პრეზიდენტობის პერიოდში, ბევრი რამ გაკეთდა ამ კავშირების გამყარებისთვის. არასოდეს ვცდილობდი ყველა ფერებში და ყველა ფრონტზე ბრძოლას“, – განაცხადა კოჩარიანმა ინტერვიუს დროს.
მან თქვა, რომ მოსკოვში ამ ვიზიტისას პუტინს არ შეხვედრია, მაგრამ გარკვეული საკითხები განიხილა.
კოჩარიანმა ისაუბრა ყარაბაღის ომში დამარცხების შემდეგ, სომხეთში არსებულ ანტირუსულ განწყობებზე:
„ე.წ. სოროსის კოჰორტა, არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც საკუთარ თავს გლობალისტებად მიიჩნევენ, ძალიან აქტიურად მუშაობენ სომხეთში. არყევენ ჩვენი იდენტობის საფუძვლებს. ცდილობენ დაგვარწმუნონ, რომ უნდა შევიცვალოთ ვექტორი და ორიენტაცია“.
თუმცა, ექსპრეზიდენტს მიაჩნია, რომ რუსეთმა ამ ომის პროვოცირება კი არ მოახდინა, არამედ შესაძლებლობების მაქსიმუმი გააკეთა, რათა ის შეეჩერებინა. რომ არ ყოფილიყო რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტის აქტიური ჩარევა, კოჩარიანის თქმით, მთელი ყარაბაღი, შეიძლება, აზერბაიჯანის კონტროლქვეშ გადასულიყო.
ყარაბაღის დაბრუნება შეიძლება, მაგრამ რევანშის გარეშე
„ყველაფერი დაკარგული არ არის, არის ტერიტორიების დაბრუნების განხილვის შესაძლებლობა, რომელიც მთიანი ყარაბაღის ავტონომიურ ოლქში შედის. რაც შეეხება სტატუსის განხილვას, ეს ძალიან რთული იქნება, მაგრამ აქაც არსებობს პერსპექტივები“, – განაცხადა კოჩარიანმა.
ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ, ის რევანშზე არ იფიქრებს. მისი აზრით, სომხური არმია ახლა ისეთ მდგომარეობაშია, რომ ნებისმიერ საღად მოაზროვნე ადამიანს, თავში არ მოუვა რევანშზე ფიქრი:
„მაგრამ სამყარო არ შეიძლება მუდმივად ძალიან უსამართლო იყოს. თუკი კონფლიქტისთვის წერტილის დასმა გვინდა, უნდა მოვძებნოთ გადაწყვეტა, რომელიც მიღებული იქნება სამართლიანობის თვალსაზრისით“.
თურქული საფრთხე სომხეთისთვის
კოჩარიანის თქმით, სომხეთისთვის ყველაზე დიდი საფრთხე თურქეთიდან მოდის. და ეს საფრთხე ეგზისტენციალურია, ისტორიულია:
„თურქები სომხებს აღიქვამენ, როგორც საფრთხეს და ჩვენც თურქებს საფრთხედ აღვიქვამთ. ამით აიხსნება საზღვრის დაკეტვა, დიპლომატიური ურთიერთობების არარსებობა. საზღვრის გახსნის შემთხვევაში, თურქეთი შეეცდება სომხეთში იმავეს გაკეთებას, რაც აჭარაში გააკეთა – ბიზნესსა და ეკონომიკაში ჩართულობის თვალსაზრისით.
მათ შორის, ამასთან არის დაკავშირებული სომხეთის ისტორიული ორიენტირება რუსეთზე, რაც ანერვიულებს არა მხოლოდ თურქეთს, არამედ – ამერიკასაც“.
მთელი ბრალი – მოქმედ ხელისუფლებაზეა
კოჩარიანის აზრით, ყარაბაღის ომსა და მარცხზე პერსონალური პასუხისმგებლობა ეკისრება სომხეთის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანს:
- ის გაუგებარ მოთხოვნებს აყენებდა და გაანულა მოლაპარაკებები, რომლებიც 1992 წლიდან მიმდინარეობდა,
- მოლაპარაკებების პროცესში ყარაბაღის მონაწილეობას ითხოვდა,
- განაცხადა, რომ „არცახი – სომხეთია და წერტილი“.
როგორც კოჩარიანი ამბობს, ამით შეიქმნა შთაბეჭდილება, რომ სომხური მხარე თავს არიდებს საგნობრივ მოლაპარაკებებს. ფაშინიანს არ ესმოდა, რომ ამგვარად მოწინააღმდეგის პროვოცირებას ახდენდა.
საკუთარი თავის შესახებ
გადაცემის ბოლოს, პოზნერის ტრადიციულ კითხვაზე, კოჩარიანის პიროვნების შესახებ, ექსპრეზიდენტმა უპასუხა, რომ თავის მთავარ მიღწევად საკუთარ კარიერას მიიჩნევს. განაცხადა, რომ უფრთხილდება მეგობრობას, არასოდეს პატიობს ღალატს და უფრთხილდება ერთგულებას, მისი მთავარი ძალა კი – გადამწყვეტუნარიანობაა.
სისუსტეების შესახებ დასმულ კითხვაზე პასუხის გაცემაზე კოჩარიანმა უარი განაცხადა, რათა „მტრები არ გაეხარებინა“.
ექსპერტები რობერტ კოჩარიანის ინტერვიუს შესახებ
პოლიტოლოგი არმენ ვარდანიანი :
„ვფიქრობ, რობერტ კოჩარიანმა კიდევ ერთხელ ისარგებლა შემთხვევით, რომ არჩევნების წინ, საკუთარი ლოიალურობა ეჩვენებინა რუსეთისთვის და კრემლის მხარდაჭერა დაემსახურებინა.
ინტერვიუს დროს, ის რამდენჯერმე დაჰპირდა პუტინს, რომ თუკი ხელისუფლებაში მოვა, მისი ერთგული იქნება და სომხეთი არ წავა დასავლეთისკენ. ვფიქრობ, მისი გზავნილების მთავარი ადრესატი ოფიციალური მოსკოვი იყო და არანაირად, სომხური ელექტორატი“.
