ფაშინიანმა ევროსასამართლოში „სომხეთის წინააღმდეგ“ საქმე მოიგო

ჯემნიუსი

ერევანი

ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლომ გადაწყვეტილება მიიღო საქმეზე – „ფაშინიანი სომხეთის წინააღმდეგ“. ევროსასამართლომ აღიარა ნიკოლ ფაშინიანის უფლებების დარღვევა შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების, პირადი ხელშეუხებლობის, შეკრების თავისუფლების, აგრეთვე, სახელმწიფოს მოვალეობაზე, პატივი სცეს მის უფლებებს. საუბარია 2008 წლის მოვლენებზე, როდესაც სომხეთის დღევანდელი პრემიერ-მინისტრი ჯერ კიდევ ოპოზიციონერი იყო, დააკავეს მასობრივი არეულობების ორგანიზების ბრალდებით და 7 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს.

სარჩელები სომხეთის წინააღმდეგ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოში 2010 და 2011 წლებში შევიდა და ეხებოდა მოვლენებს, რომლებიც ერევანში 2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ მოხდა.

ნიკოლ ფაშინიანს მატერიალური ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა ევროსასამართლოში არ შეუტანია.

ოპოზიციონერმა ფაშინიანმა ციხეში თითქმის 2 წელი გაატარა

2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებზე ნიკოლ ფაშინიანი პრეზიდენტობის კანდიდატის, ლევონ ტერ-პეტროსიანის (სომხეთის პირველი პრეზიდენტი, რომელიც თანამდებობიდან 1998 წელს გადადგა) ინტერესებს წარმოადგენდა.

ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ არჩევნებში გამარჯვებულად პრეზიდენტობის კანდიდატი სერჟ სარგსიანი გამოაცხადა. თუმცა, პოლიტიკური ბლოკის მომხრეებმა, რომელსაც ექსპრეზიდენტ ლევონ ტერ-პეტროსიანი ხელმძღვანელობდა, არჩევნების შედეგების გადახედვა მოითხოვეს. ისინი ამტკიცებდნენ, რომ სინამდვილეში სწორედ ტერ-პეტროსიანმა გაიმარჯვა.

არჩევნების შედეგების გამოცხადებიდან 10 დღის განმავლობაში ათასობით ადამიანი არ ტოვებდა ქუჩებს და 24 საათის განმავლობაში დემონსტრაციებში მონაწილეობდა. 2008 წლის 1 მარტს, ხელისუფლებამ დემონსტრაციის დაშლის გადაწყვეტილება მიიღო, გამოიყენეს საბრძოლო იარაღი, დაიღუპა ათობით ადამიანი – რვა სამოქალაქო პირი და პოლიციის ორი თანამშრომელი.

ამის შემდეგ, ერთი წლისა და ოთხი თვის განმავლობაში ნიკოლ ფაშინიანი იატაკქვეშ გადავიდა მასობრივი არეულობების ორგანიზებისთვის წაყენებული ბრალდების გამო.

2010 წლის 1 ივლისს, ფაშინიანი საკუთარი ნებით გამოცხადდა პროკურატურაში, ის დააპატიმრეს და შვიდი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. ერთი წლისა და 11 თვის შემდეგ, მას ამნისტია შეეხო, რომელიც სომხეთის დამოუკიდებლობის გამოცხადების 20 წლისთავს მიეძღვნა. ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები ამტკიცებდნენ, რომ ხელისუფლება იძულებული იყო ამ ნაბიჯზე წასულიყო საერთაშორისო სტრუქტურების ზეწოლის გამო.

უკვე 2018 წლის „ხავერდოვანი“ რევოლუციის შემდეგ, რომლის ლიდერიც ნიკოლ ფაშინიანი იყო, მან „1 მარტის საქმის გახსნის გარდაუვალობის“ შესახებ განაცხადა.

საქმე მართლაც გამოცოცხლდა ხელისუფლებაში ფაშინიანის მთავრობის მოსვლის შემდეგ. კერძოდ, „კონსტიტუციური წესრიგის დამხობისთვის“ ბრალი წარუდგინეს ექსპრეზიდენტ რობერტ კოჩარიანს, რომელიც 1 მარტის მოვლენების დროს მოქმედი პრეზიდენტი იყო, თავდაცვის ყოფილ მინისტრს, სეირან ოგანიანს და გენშტაბის ყოფილ ხელმძღვანელს, იური ხაჩატუროვს.

2021 წლის 6 აპრილს, ერევნის სასამართლომ დანაშაულის შემადგენლობის არარსებობის გამო, „კონსტიტუციური წესრიგის დამხობის“ საქმეზე სისხლის სამართლებრივი დევნა შეწყვიტა ყოფილი პრეზიდენტის, რობერტ კოჩარიანის წინააღმდეგ. სასამართლომ გაითვალისწინა სომხეთის საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელმაც არაკონსტიტუციურად ცნო ის მუხლი, რომლითაც ექსპრეზიდენტი იყო ბრალდებული.