მოსაზრება: აფხაზეთის მომავალი პრეზიდენტი იგივე დილემის წინაშე დადგება - როგორ დააკავშიროს სუვერენიტეტი და მეგობრობა რუსეთთან
აფხაზეთი და რუსეთი, რა არის გამოსავალი?
“აფხაზეთს აქვს პოლიტიკური ტრადიცია, რომელიც არაერთხელ იქნა გამოცდილი. თუ მოქალაქეთა უკმაყოფილო მასები პრეზიდენტის კაბინეტს იღებენ, სახელმწიფოს მეთაური გადაყენებულად ითვლება.
დღევანდელი ვითარება, როდესაც სამთავრობო შენობების კომპლექსი ოპოზიციის ხელში აღმოჩნდა, კარგად ჯდება ამ წლების განმავლობაში შემუშავებულ სცენარში“, – ამბობს ინალ ხაშიგი, გამოცემა ჩეგემსკაია პრავდას და JAMnews-ის რედაქტორი აფხაზეთში.
-
რა და რატომ ხდება აფხაზეთში
მრავალათასიანი საპროტესტო აქცია აფხაზეთში 15 ნოემბერს დილით დაიწყო პარლამენტიდან რუსული ინვესტიციების შესახებ შეთანხმების გაყვანის მოთხოვნით, რომელსაც ოპოზიცია და საზოგადოების უმრავლესობა აფხაზეთის მონებად მიიჩნევს და ირონიულად „ოლიგარქების სარგებელს“ უწოდებს. შედეგი იყო აქციის მონაწილეების მიერ პრეზიდენტის ადმინისტრაციის წართმევა და პრეზიდენტის ასლან ბჟანიას გადადგომის მოთხოვნა, რაზეც ის იმ დროს არ დათანხმდა.
შეთანხმება ითვალისწინებს, რომ (1) რუსი ინვესტორები გათავისუფლდებიან სამშენებლო მასალებისა და აღჭურვილობის იმპორტის საბაჟო გადასახადისგან, ასევე კორპორატიული ქონების გადასახადისა და საშემოსავლო გადასახადისგან 8 წლის ვადით; (2) ინვესტორისათვის დამატებული ღირებულების გადასახადი იქნება მხოლოდ ხუთი პროცენტი – ჩვეულებრივი განაკვეთის ნახევარი; (3) აფხაზეთის მთავრობა ვალდებულია უზრუნველყოს ამ ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ და ცალკე რეესტრში შეყვანილ ინვესტორებს ენერგეტიკული სიმძლავრე და კომუნალურ ქსელებთან და კომუნიკაციებთან დაკავშირების უპირატესი უფლება; (4) და ბოლოს, ინვესტორს უფლება აქვს ბანკში შეიტანოს აფხაზეთის მთავრობის მიერ უზრუნველყოფილი მიწა. შესაბამისად, თუ ინვესტორს რამე „დაემართება“, ბანკს შეუძლია ჩამოართვას ეს „სახელმწიფო“ მიწა.
შეთანხმების მოწინააღმდეგეები თვლიან, რომ ეს სასიკვდილო დარტყმას მიაყენებს ადგილობრივ ბიზნესს, რომელიც ასეთ პირობებში უბრალოდ ვერ გაუწევს კონკურენციას რუსულ ბიზნესს. უფრო მეტიც, მათი აზრით, ეს შეთანხმება საფრთხეს უქმნის აფხაზეთის უსაფრთხოებას.
ასლან ბჟანია დე იურე კვლავ პრეზიდენტია. 14 ნოემბრის საღამოს ის თითქოს მზად იყო გადამდგარიყო და ეს ვარიანტი ოპოზიციასთანაც კი განიხილა შუამავლების მეშვეობით, მაგრამ მერე გადაიფიქრა.
ფორმალურად მხარეები არ შეთანხმებულან დროებითი ძალაუფლების კონფიგურაციაზე. ბჟანიამ პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებლად ოპოზიციას შესთავაზა ვიცე-პრეზიდენტ ბადრი გუმბას კანდიდატურა, ხოლო პრემიერმინისტრის პოსტზე ოპოზიციის დელეგირებული პირის კანდიდატურა.
მისი ოპონენტები დაჟინებით მოითხოვდნენ, რომ არა მხოლოდ თავად ბჟანია, არამედ ვიცე-პრეზიდენტი გუმბა და პრემიერ-მინისტრი ალექსანდრ ანქვაბიც გადამდგარიყვნენ. შემდეგ წოდებების ცხრილის მიხედვით მოქმედი, პრეზიდენტი პარლამენტის ამჟამინდელი თავმჯდომარე, ლაშა აშუბა გახდებოდა.
არის განცდა, რომ ასლან ბჟანიას სჭირდებოდა მთელი ეს მოლაპარაკება დროის მოსაგებად. მას გონს მოსვლა, მოსკოვთან საუბარი და უსაფრთხოების ძალების დარწმუნება სჭირდებოდა.
ბჟანიას აშკარად არ სურდა წასვლა და უკვე ღამით, მან ეს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის შენობის კიბეებიდან უშიშროების ძალებთან მიმართვისას განაცხადა.
ზოგადად, ასლან ბჟანიამ დარჩენა გადაწყვიტა. თუმცა, მისი მოკლე გამოსვლის შემდეგ, უშიშროების ძალები, რომლებიც თეორიულად უნდა წასულიყვნენ და პრეზიდენტის სასახლიდან ოპოზიცია განედევნა, ადგილზე დარჩნენ.
მოსკოვმა, რომელზეც ბჟანიამ გათვალა, მიანიშნა, რომ არ ჩაერევა შიდა აფხაზეთის კონფლიქტებში.
ასლან ბჟანიას მაინც მოუწია ღამის გათევა დე იურე საგვარეულო სოფელ ტამიშში.
მაგრამ დე ფაქტო ძალაუფლება ეკუთვნის ოპოზიციას, რომელიც უკვე ფუძნდება სამთავრობო შენობების კომპლექსში.
როგორც არ უნდა დამთავრდეს ეს ამბავი, ნებისმიერ შემთხვევაში, აფხაზეთს ახალი საპრეზიდენტო არჩევნები ელის. ჯერ კიდევ კრიზისამდე არჩევნები დაგეგმილი იყო 2025 წლის თებერვლის შუა რიცხვებში. თუმცა, ერთი თვით ადრე იქნება თუ ერთი თვით გვიან, ამას გადამწყვეტი მნიშვნელობა არ აქვს.
ვინაიდან ნებისმიერ შემთხვევაში, ქვეყნის შემდეგი პრეზიდენტი ნამდვილად არ იქნება ასლან ბჟანია.
სხვა საკითხია, რომ აფხაზეთის ახალი ლიდერი მიიღებს პრობლემების ძველ ტვირთს, მათ შორის გადაწყვეტილების მიღებას სწორედ რუსულ-აფხაზურ საინვესტიციო შეთანხმებაზე, რომლის ტვირთი ბჟანიას დააწვა.
მოსკოვთან ურთიერთობის ახალი ალგორითმის მოძიება მომავალი მთავრობის ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტი იქნება. მისი ფორმულა ძალიან მარტივია: შეინარჩუნეთ მეგობრობა რუსეთთან თქვენი სუვერენიტეტის ხელყოფის გარეშე.
თუმცა, სანამ თქვენი ქვეყნის ბიუჯეტი ნახევრად სუბსიდირებულია მოსკოვის მიერ, სასურველი ბალანსის მიღწევა უკიდურესად რთული იქნება.
ზოგადად, აფხაზეთში, ხელისუფლების მორიგი ცვლილების მიუხედავად, მოქალაქეთა პრობლემები უცვლელი რჩება.
ეს ნიშნავს, რომ მომავალ პრეზიდენტზეც ჩამოკიდებულია დამოკლეს მახვილი ვადამდელი გადაყენების შესახებ.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
