ხმები დათვლილია. საქართველოს მეხუთე პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი გახდა
საქართველომ აირჩია მეხუთე პრეზიდენტი – იგი სალომე ზურაბიშვილი იქნება.
უკვე დათვლილია ბიულეტენების ასი პროცენტი.
სალომე ზურაბიშვილს – 59.52 %
გრიგოლ ვაშაძეს – 40, 48 %
საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურში ამომრჩეველთა აქტივობამ საქართველოს მასშტაბით 56.23 პროცენტი შეადგინა, რაც ჯამში 1 975 845 ამომრჩეველია. ეს ათი პროცენტით მეტია, ვიდრე პირველ ტურში იყო. პირველ ტურში კენჭისყრაში მონაწილეობა მიიღო ამომრჩეველთა 46,74 პროცენტმა ანუ 1 637 956 ამომრჩეველმა. თბილისში ამომრჩეველთა აქტივობა 55,9 პროცენტი იყო.
_____________
კენჭისყრის დასრულებისთანავე “რუსთავი 2”-მა და “იმედმა” ეგზიტპოლების შედეგები გამოაქვეყნეს. რუსთავი 2-ის დაკვეთით ეგზიტპოლი კომპანია Edison Research-მა ჩაატარა. შედეგი ასეთი იყო – ზურაბიშვილი: 55 %, ვაშაძე – 45 %.
• საქართველო მეხუთე პრეზიდენტს აირჩევს. ყველაფერი, რაც უნდა ვიცოდეთ არჩევნების შესახებ
• რას ნიშნავს ვალების განულება და ვის შეეხება? ყველაზე მთავარი “ქართული ოცნების” ინიციატივაზე
• რატომ ლაპარაკობს საქართველოს ხელისუფლება სამოქალაქო ომზე?
“იმედზე” კომპანია Gellap-ის მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგები გამოაქვეყნეს: ზურაბიშვილი – 58 %, ვაშაძე – 42 პროცენტი.
პირველი რეაქციები
დაიხურა თუ არა საარჩევნო უბნები და გახდა თუ არა ცნობილი ეგზიტპოლების შედეგები, ორივე კანდიდატის საარჩევნო შტაბში პირველი კომენტარები გაკეთდა.
“ნაციონალური მოძრაობის” ლიდერმა გრიგოლ ვაშაძემ სპეციალურ ბრიფინგზე მადლობა გადაუხადა მხარდამჭერებს. მან თქვა, რომ რუსთავი 2-ის ეგზიტპოლებს ენდობა, თუმცა საბოლოო შეფასებას ცესკოს შედეგების გამოქვეყნების შემდეგ გააკეთებს.
„ასეთი არჩევნები საქართველოში ჯერ არ ჩატარებულა. ვისი მობილიზებაც ხელისუფლებას შეეძლო, ყველას მობილიზება მოახდინა. ყველა მოისყიდა. ყველა კრიმინალი, კორუფციონერი, ნარკომანი – ყველა საქმეში იყო ჩართული, მაგრამ მიუხედავად ამისა, დღეს 17 საათისათვის 756 ათასი ხმა აიღო გაერთიანებულმა ოპოზიციამ“, – განაცხადა გრიგოლ ვაშაძემ.
გაცილებით უფრო რადიკალური იყო “ნაციონალური მოძრაობის” დამფუძნებელი, საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი,, რომელიც ამჟამად ჰოლანდიაშია, თუმცა მთელი საარჩევნო პერიოდის განმავლობაში აქტიურად იყო ჩართული პოლიტიკურ პროცესებში.
მრავალრიცხოვანი დარღვევების გამო სააკაშვილმა ეჭვქვეშ დააყენა არჩევნების ლეგიტიმურობა და საქართველოს მოსახლეობას დაუმორჩილებლობისკენ და ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების მოთხოვნით ქუჩაში გამოსვლისკენ მოუწოდა.
“ხვალინდელი დღიდან, მიუხედავად იმისა, რა შედეგები დადგება და იმედია შედეგი იქნება, ჩვენ გადავდივართ მასობრივ დაუმორჩილებლობაზე. მე მოვუწოდებ საქართველოს პოლიციას, ჯარს, გაემიჯნოს კრიმინალურ მაფიოზურ ბანდას,” – განაცხადა სააკაშვილმა.
თუმცა, მის ამ განცხადებას დიდი ენთუზიაზმით არ შეხვდნენ არც მისივე პარტიაში და არც გაერთიანებული ოპოზიციის შიგნით.
„გაერთიანებულ ოპოზიციას ყავს თავისი საბჭო. საბჭო დაჯდება და მიიღებს გადაწყვეტილებას სამოქმედო საკითხებთან დაკავშირებით“, – ასე გამოეხმაურა სააკაშვილის განცხადებას გრიგოლ ვაშაძის შტაბის ხელმძღვანელი გიორგი ვაშაძე. მისი თქმით, ამ ეტაპზე, შტაბი თითოეული ხმის დაცვაზეა გადართული.
რაც შეეხება გამარჯვებული სალომე ზურაბიშვილის შტაბს, აქ პირველი განცხადება არა თავად ზურაბიშვილმა, არამედ ბიძინა ივანიშვილმა გააკეთა. ეგზიტპოლების შედეგების შემდეგ სწორედ ივანიშვილი გამოვიდა ჟურნალისტებთან და მადლობა გადაუხადა მხარდამჭერებს. ივანიშვილმა ზურაბიშვილის ეს გამარჯვება საკუთარ თავს ჩაუთვალა და შემდგომი პასუხისმგებლობაც საკუთარ თავზე აიღო:
“დიდი მადლობა მინდა გადავუხადო საზოგადოებას ასეთი რეაქციისთვის, დანარჩენი ალბათ ჩემზეა. მეც რასაც დაგპირდით, ყველაფერს გავაკეთებ, მაქსიმუმს შევეცდები”, –თქვა ივანიშვილმა.
ზურაბიშვილმა განცხადება მოგვიანებით გააკეთა. მან თქვა, რომ ამომრჩევლებმა უარი თქვეს წარსულზე და ყოფილი ხელისუფლების მობრუნებაზე. ამავე დროს ზურაბიშვილმა პირობა დადო, რომ იმ ადამიანების პრეზიდენტიც იქნება, ვინც მას ხმა არ მისცა:
„დღეს ჩემს ქვეყანაში გაკეთდა პრინციპული არჩევანი… ჩვენ ერთად ვთქვით საბოლოო და მტკიცე უარი წარსულზე, იმაზე, რაც ყველაზე მეტად შეაფერხებდა ჩვენი საზოგადოების წინსვლას… ჩემი არჩევანი საზოგადოების იმ ნაწილთან დიალოგია, ვინც დღეს ხმა არ მომცა და ვინც ჩემი თანამოაზრე არ არის, მაგრამ ჩვენ ყველანი, ერთი პატარა ქვეყნის მოქალაქეები ვართ. “, – განაცხადა ზურაბიშვილმა.
მთავარი დარღვევები
არჩევნების დღეს არასამთავრობო ორგანიზაციები და ჟურნალისტები არაერთ დარღვევაზე ამახვილებდნენ ყურადღებას.
დამკვირვებლებმა დააფიქსირეს ხელმეორედ ხმის მიცემის პროცედურები;
იყო ამომრჩეველზე ზეწოლა – საარჩევნო უბნებთან იდგნენ კოორდინატორები და ასევე ადგილობრივი ავტორიტეტები, რომელთა იქ ყოფნა ამომრჩეველზე არასასიკეთოდ მოქმედებდა;
იყო მარკირების პროცესის დარღვევის არაერთი შემთხვევა;
• არასამთავრობო ორგანიზაციები: შესაძლოა, არჩევნების მეორე ტურის ლეგიტიმურობა ეჭვქვეშ დადგეს
• ხუთი ნაცემი ოპოზიციონერი შვიდ დღეში – ჯავახეთი წინასაარჩევნოდ ცხელ წერტილად იქცა
• არჩევნებამდე თვეზე ნაკლები რჩება – ივანიშვილი ამომრჩეველს კიდევ ერთ შანსს სთხოვს
წარმოებდა აგიტაცია საარჩევნო დღეს – მაგალითად, დილიდან საქართველოს მოქალაქეების ნაწილმა მიიღო ზარი ნომრიდან “48” (სალომე ზურაბიშვილის საარჩევნო ნომერი). ამ ზარის პასუხის შემთხვევაში, ავტომოპასუხე ბიძინა ივანიშვილის ხმით ამომრჩეველს არჩევნებში მისვლისა და “ნათელი მომავლისთვის” ხმის მიცემისკენ მოუწოდებდა.
თუმცა, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი დარღვევები არასამთავრობო ორგანიზაციებმა წინასაარჩევნო პერიოდში დააფიქსირეს.
“საერთაშორისო გამჭვირვალობა -საქართველოს” ხელმძღვანელი ეკა გიგაური ამბობს, რომ ყველაზე უპრეცედენტო დარღვევა წინასაარჩევნოდ 600 ათასი ამომრჩევლისთვის ვალის ჩამოწერა იყო. ამ ფაქტს არასამთავრობო ორგანიზაციები ამომრჩევლის მოსყიდვად აფასებენ.
ასევე გიგაურის თქმით, ხელისუფლებამ წინასაარჩევნოდ სოციალურად დაუცველი ადამიანების პრობლემებსა და გასაჭირზე ითამაშა და წინასაარჩევნოდ მათ დახმარებების გაზრდას და ახალ პროგრამებს დაპირდა, რაც ასევე აკრძალული იყო კანონით და ამომრჩევლის მოსყიდვად შეფასდა.
ვინ არის სალომე ზურაბიშვილი?
სალომე ზურაბიშვილი ოფიციალურად დამოუკიდებელი კანდიდატია, მაგრამ, რეალურად, ის ხელისუფლების რჩეულია, რომელსაც მმართველი პარტია უჭერს მხარს მთელი საკუთარი რესურსით, მათ შორის – ადმინისტრაციულით.
ზურაბიშვილი დაიბადა პარიზში. ის 1921 წელს საქართველოდან გაქცეული პოლიტიკური ემიგრანტების შვილიშვილია.
2004 წელს, „ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ, მიხეილ სააკაშვილმა მას საკუთარ მთავრობაში, საგარეო საქმეთა სამინისტრო ჩააბარა.
• სალომე ზურაბიშვილი – ბიძინა ივანიშვილის პირველი სერიოზული “ჩავარდნა”
მიხეილ სააკაშვილის გუნდში, სალომე ზურაბიშვილმა 2005 წლის ოქტომბრამდე იმუშავა. ამის შემდეგ, ის ოპოზიციაში გადავიდა, თუმცა, მისგან ოპოზიციის ლიდერი არ გამოვიდა. მალევე, მან პოლიტიკა და საქართველო დატოვა და მხოლოდ 2012 წელს, პოლიტიკაში მილიარდერ ბიძინა ივანიშვილის მოსვლის შემდეგ დაბრუნდა. მთელი ეს წლები, ის ღიად უჭერდა მხარს ივანიშვილს, თუმცა მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების“ წევრი არ გამხდარა.
დღეს, სალომე ზურაბიშვილი საქართველოს პარლამენტის დეპუტატია. ის საკანონმდებლო ორგანოში, ფორმალურად, დამოუკიდებელი კანდიდატის სტატუსით შევიდა, თუმცა, რეალურად, მას სერიოზული მხარდაჭერა აღმოუჩინა „ქართულმა ოცნებამ“.
სალომე ზურაბიშვილის კანდიდატურა „ქართულ ოცნებაში“ ყველას არ მოსწონდა, თუმცა, ის პირადად ბიძინა ივანიშვილის არჩევანი იყო, რომელთან კამათსაც მმართველ პარტიაში ბევრი ვერ ბედავს.
ზურაბიშვილის წინააღმდეგ სოციალურ ქსელებში მასიური კამპანია მიმდინარეობდა. მისმა კანდიდატურამ უთანხმოება და აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია მმართველი პარტიის მხარდამჭერთა რიგებშიც. ამის მიზეზი, მის მიერ 2008 წლის აგვისტოს ომთან დაკავშირებით გაკეთებული განცხადებები გახდა. მან თქვა, რომ საქართველომ პირველმა დაიწყო „საბრძოლო ოპერაციის ეს ნაწილი“, რაშიც ის აგვისტოს ომს გულისხმობდა.
ოპოზიციის, ასევე არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და საზოგადოების წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ სალომე ზურაბიშვილის განცხადებები ანტისახელმწიფოებრივია და იმეორებს კრემლის რიტორიკას.
რა უფლებამოსილებები აქვს მომავალ პრეზიდენტს?
28 ნოემბერს საქართველოს მოსახლეობამ პრეზიდენტი 6 წლის ვადით აირჩია. მანამდე პრეზიდენტს 5 წლით ირჩევდნენ.
ეს იყო ბოლო საყოველთაო საპრეზიდენტო არჩევნები, როდესაც საქართველოს მოსახლეობამ პირდაპირი წესით აირჩია პრეზიდენტი.
უკვე 2024 წლიდან პრეზიდენტს საარჩევნო კოლეგია აირჩევს. კოლეგიაში 300 ხმოსანი იქნება: პარლამენტის 150 წევრი, 13-13 წევრი აფხაზეთის და აჭარის უმაღლესი საბჭოებიდან და თვითმმართველობის ორგანოთა 124 წარმომადგენელი.
ახალი კონსტიტუციით, პრეზიდენტს მნიშვნელოვნად შეკვეცილი აქვს უფლებები, თუმცა მას მაინც დარჩა რამდენიმე მნიშვნელოვანი უფლებამოსილება:
√ ის შეიწყალებს მსჯავრდებულებს;
√ უფლება ექნება მიანიჭოს საქართველოს მოქალაქეობა;
√ წარმოადგენს საქართველოს საგარეო ურთიერთობებში, თუმცა ყველა მისი ნაბიჯი შეთანხმებული იქნება მთავრობასთან;
√ ფორმალურად ხელს მოაწერს პრემიერ-მინისტრის და იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრების დანიშვნას;
√ კანონით განსაზღვრულ ვადებში დანიშნავს ადგილობრივი თვითმმართველობის, საპარლამენტო და ვადამდელ არჩევნებს;
√ მიანიჭებს და დაარიგებს ჯილდოებს;
√ პრეზიდენტი ხელშეუხებელია. მას ვერ დააპატიმრებენ და ვერ მისცემენ სისხლის სამართლის პასუხისგებაში;
√ პრეზიდენტის იმპიჩმენტი შეუძლია პარლამენტის სრული შემადგენლობის არანაკლებ ერთ მესამედს
საქართველო საპარლამენტო რესპუბლიკაა, შესაბამისად, სწორედ საპარლამენტო არჩევნები გადაწყვეტს, თუ ვინ იქნება საქართველოს ხელისუფლებაში ორი წლის შემდეგ.
საპრეზიდენტო არჩევნები დიდწილად საპარლამენტო არჩევნების გენერალური რეპეტიცია იყო. ამ არჩევნებმა აჩვენა პოლიტიკური ძალებს საკუთარი შესაძლებლობები მოახლოებული საპარლამენტო არჩევნების წინ.
