ენის სახელმწიფო კომიტეტი სომხეთში მშობლიური ენის ფლობის დონით უკმაყოფილოა

სომხეთში 21 თებერვალს მშობლიური ენის დღე აღინიშნება. დღესასწაულის წინა დღეს ენის სახელმწიფო კომიტეტის თავმჯდომარე დავიდ გურჯინიანი დაწვრილებითი ანალიზით გამოვიდა იმის თაობაზე, თუ რამდენად კარგად ფლობენ ქვეყნის მაცხოვრებლები მშობლიურ ენას, რა შეცდომებია ყველაზე მეტად გავრცელებული, და ვინ უფრო ხშირად არღვევს ენობრივ ნორმებს.

• სომხური ენა საქართველოში: მისთვის სახელმწიფო ენის სტატუსის მინიჭების  მომხრეები და მოწინააღმდეგეები

• რუსეთი სომხეთს ისევ სთავაზობს, რომ რუსულ ენას სახელმწიფო ენის სტატუსი მიენიჭოს

სად არის ყველაზე დიდი პრობლემები

ექსპერტის აზრით, მშობლიურ ენაზე ყველაზე ცუდად სომხური სერიალების გმირები მეტყველებენ. ანუ სცენარისტები მსახიობებს დაუშვებელი გამონათქვამებით შედგენილ დიალოგებს უწერენ.

 „გასაგებია, რომ პერსონაჟები წარმოადგენენ საზოგადოების სხვადასხვა ფენას, რომლებსაც თავიანთი დამახასიათებელი სლენგი აქვთ, მაგრამ ვულგარულობასა და ქუჩურ ჟარგონზე გადასვლა არ შეიძლება, ენა გამართული, ბუნებრივი და ცოცხალი უნდა იყოს“, – განაცხადა გიურჯინიანმა.

თუმცა, საპნის ოპერები ერთადერთ პრობლემას არ წარმოადგენს. ენის სახელმწიფო კომიტეტის თქმით, სანუგეშო სურათი არც სატელევიზიო ტოკ-შოუებში გვხვდება. თანაც, როგორც გიურჯინიანი ამბობს, სომხურად გადაცემის სტუმრებზე ცუდად თავად წამყვანები ლაპარაკობენ.

ტელეარხები და სხვა მედიასაშუალებები კომიტეტის განსაკუთრებულ სამიზნედ იქცა.

 „ჩვენ ტელეწამყვანებს ლამის თავზე ვადგავართ, მათი მეტყველების გამართულობას ვაკვირდებით, ჩვენს რეკომენდაციებს ვთავაზობთ, ასევე ვცდილობთ, სალიტერატურო მეტყველების გამოყენება წავახალისოთ“, – იუწყება გიურჯინიანი.

 „მეოთხე ხელისუფლების“ ცოდნის გასაუმჯობესებლად კომიტეტი მედიარესურსებს უგზავნის საკუთარ რეკომენდაციებს, რომლებშიც განმარტავს, თუ როგორ უნდა დაიწეროს ან წარმოითქვას სწორად ესა თუ ის სიტყვა.

არც პრემიერი დავიწყებიათ

ექსპერტის თქმით, სალიტერატურო ენის ნორმები ზოგჯერ სომხეთის პრემიერ-მინისტრსაც ავიწყდება. გიურჯინიანის აზრით, მის გამოსვლებში ხშირად გაისმის უცხოური სიტყვები – იმ დროს, როდესაც ამ სიტყვებს მშობლიურ, სომხურ ენაზე შესატყვისები გააჩნია.

 „პრემიერის მეტყველება მთლიანობაში სწორი და გამართულია, თუმცა განსაკუთრებულ ემოციურ მომენტებში ის კონტროლს კარგავს, და შესაძლოა, არცთუ კლასიკური სომხური ენით ალაპარაკდეს“, – მიაჩნია ენის სახელმწიფო კომიტეტის თავმჯდომარეს.

როგორც აღმოჩნდა ეს სტრუქტურა ამჟამად ყველა ოფიციალური პირის მიერ მშობლიური ენის ცოდნას აკვირდება. გიურჯინიანის თქმით, კომიტეტში არის საგანგებო თანამშრომელი, რომელიც დეპუტატების გამოსვლას თვალ-ყურს ადევნებს და   მათ რეკომენდაციებს სთავაზობს, თუ როგორ დაალაგონ სწორად საკუთარი სიტყვა.

თუმცა, დეპუტატების შემთხვევაში, გიურჯინიანი მათ ასაკობრივ შეღავათს აძლევს:

 „დეპუტატები ჯერ კიდევ ახალგაზრდები არიან, და ენობრივ შეცდომებს ყურადღება უნდა მიაქციონ. ჯერჯერობით ჩვენ მათ საერთო შენიშვნებს ვაძლევთ, თუმცა თუკი ისინი რეაგირებას არ მოახდენენ, იძულებული გავხდებით, „დამრღვევები“ პირადად დავასახელოთ“.

ენისადმი ყურადღება – მთავრობის პრიორიტეტებს შორისაა

ახლახან მიღებულ სამთავრობო პროგრამაში შეტანილია მუხლები სომხური ენის შესახებ. „სკოლამდელი ასაკიდან სალიტერატურო სომხური ენის გავრცელებას, ცოდნის გამყარებასა და განვითარებას, ასევე სალიტერატურო სომხური ენის ცოდნას“ მთავრობა თავის უახლოესი ხუთი წლის მიზნად მიიჩნევს.

ამისთვის სთავაზობენ საგანმანათლებლო და შემეცნებითი ტელეგადაცემების, მულტფილმებისა და ფილმების შექმნას. სამთავრობო პროგრამაში ყურადღება   მთელი ტელეეთერის დაბალხარისხოვანი ენობრივი პროდუქციისგან „გაწმენდაზე“ განსაკუთრებით მახვილდება.