Tramp Fələstin-İsrail münaqişəsində “iki xalq üçün iki dövlət” prinsipindən imtina edib

ABŞ prezidenti Donald Tramp Fələstin-İsrail münaqişəsində Vaşinqtonun “iki xalq üçün iki dövlət” qurulmasını nəzərdə tutan mövqeyindən imtina edib. Bu haqda o, Vaşinqtonda İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu ilə görüşdən sonra bildirib.

“İki xalq üçün iki dövlət” prinsipi uzun illərdir ətrafında danışıqların getdiyi Yaxın Şərq münaqişəsinin nizamlanmasının əsasını təşkil edir. Bu prinsipi İsrail (müəyyən şərtlərlə), Fələstin, BŞ, həmçinin BMT, Ərəb Ölkələri Liqası, Avropa İttifaqı və Rusiya dəstəkləyirdi.

Bu yanaşmanın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, sülh prosesinin yekununda 1967-ci il atəşkəs xəttinin sərhədləri daxilində, Qərb sahilində, Qəza sektorunda  və Şərqi Qüdsdə müstəqil Fələstin Respublikası yaranmalı və bu dövlət İsraillə sülh şəraitində yaşamalıdır.

Amma uzun illər ərzində terror aktlarının, hücumların baş verməsi və İsrailin bunlarla bağlı Fələstin administrasiyasını günahlandırması üzündən, həmçinin İsrailin keçmiş Fələstin ərazilərində yeni inşaat işləri aparması səbəbindən sülh danışıqları durmadan pozulur.

BBC-nin xəbərinə görə, Tramp Netanyahu ilə görüşdə bildirib ki, iki yox, vahid dövlət ideyası onun daha çox xoşuna gəlir.

“Mən hətta bir müddət düşünürdüm ki, iki dövlət ən asan çıxış yoludur. Amma düzünə qalsa, əgər Bibi [Benyamin Netanyahu] və fələstinlilər, əgər İsrail və fələstinlilər məmnun olacaqlarsa, mən də onların daha çox bəyəndiyi dövlətdən məmnun qalacam”, – Tramp bildirib və qeyd edib ki, sonucda sülh razılaşmasının əldə edilməsi iki münaqişə tərəfinin işidir.

Tramp söz verib ki, “möhtəşəm” sülh sazişinin əldə edilməsinə nail olacaq, amma onu da vurğulayıb ki, bunun üçün hər iki münaqişə tərəfi güzəştə getməlidir. ABŞ prezidenti həmçinin Netanyahudan xahiş edib ki, yeni yaşayış məntəqələrinin inşasinı “bir az yavaşlatsın”.

İsrailin yeni yaşayış məntəqələri inşa etməsinə Obama administrasiyasının münasibəti çox kəskin idi. Trampın inauqurasiyasından sonra isə İsrail Qərb sahilində minlərlə evin inşasını dəstəkləyib.

“İki dövlət” prinsipi ilə bağlı sualın cavabında Benyamin Netanyahu bildirib ki, adlara deyil, mahiyyətə köklənmək istəyir. “Sülh üçün iki zəmin olmalıdır. –  deyə baş nazir bildirib. – Birincisi, fələstinlilər İsrail dövlətini tanımalıdır. İkincisi, istənilən sülh sazişində İsrail İordan çayının bütün qərb sahili boyu ərazilərdə təhlükəsizliyə nəzarəti öz əlində saxlamalıdır”.

Tramp 2016-cı il seçkilərində qələbə qazanandan sonra bu, ABŞ prezidenti və İsrailin baş nazirinin ilk şəxsi görüşüdür.

Donald Trampın Ağ Evin həm respublikaçıların, həm demokratların sadiq qaldığı çoxillik siyasətindən imtina etməsi fələstinlilərin dərin narahatlığına səbəb olub və onlar yeni administrasiyanı müstəqil Fələstin dövlətinin yaradılması məqsədindən imtina etməməyə çağırıblar.

“Əgər Tramp administrasiyası bu siyasətdən imtina edərsə, bu, sülhlə bağlı bütün şansları puç edəcək, Amerikanın maraqlarını, mövqelərini və xarici etibarını zədələyəcək. İsraildəki və Ağ Evdəki ən kənar və məsuliyyətsiz elementlərə üz vermək məsuliyyətli xarici siyasətlə uyuşmur”, – Fələstin Azadlıq Təşkilatının nümayəndəsi Xanan Aşrauli bəyan edib.