«ՀՀ-ին իրապես սատարելու փոխարեն Արևմուտքն անլուրջ առաջարկ է անում»․ կարծիք
ԱՄՆ ՄԶԳ աջակցությունը Հայաստանին
«Հայաստանին սպառնում է Բեռլինի ճգնաժամի մասշտաբի շրջափակում, իսկ [ԱՄՆ պետքարտուղար] Բլինքենն ու [ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության ղեկավար] Փաուերը ցանկանում են ՀՀ-ին տրամադրել 2,5 տոկոսը այն ամենի, ինչ երկիրը կարող է կորցնել: Սա նույն բանն է, ինչ Սուդանում սոված երեխային անանուխի կոնֆետ տալ ու պնդել, որ Միացյալ Նահանգները վճռականորեն պայքարում է սովի դեմ»,- կարծում է American Enterprise Institute-ի ավագ գիտաշխատող Մայքլ Ռուբինը։
Նա խոսում է Ռուսաստանի հետ համագործակցությունից Հայաստանի հրաժարվելու հետևանքների և երկրի տնտեսությանը սպառնացող վտանգների մասին՝ «վրիժառու ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի» կողմից։
“US and European Aid Package to Armenia Is Not Only Cheap, It’s Dangerous” («ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի օգնության փաթեթը Հայաստանին ոչ միայն փոքր է, այլև վտանգավոր») վերնագրված հոդվածում Ռուբինը նշել է, որ Հայաստանին տարեկան 72,5 մլն դոլար առաջարկելը անլուրջ է, և մի շարք հիմնավորումներ բերել՝ տրամադրվելիք աջակցությունը համեմատելով այլ երկրների տրվող օժանդակության հետ։
Ապրիլի 5-ին Բրյուսելում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ հանդիպել էին ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը, Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը և ԵՄ բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելը։ Փաշինյանն առանձին հանդիպում էր ունեցել նաև ԱՄՆ ՄԶԳ ղեկավար Սամանթա Փաուերի հետ։
Բրյուսելյան հանդիպումից հետո պետքարտուղար Բլինքենն ասել էր՝ «ԱՄՆ-ը ՀՀ տնտեսության մեջ կներդնի 65 մլն դոլար, ինչը 50 տոկոսով ավելին է 2 տարի առաջ տրամադրած աջակցությունից»։ Բացի այդ, համատեղ հայտարարություն էր արվել, որում նշվում էր, որ Հայաստան-ԵՄ գործընկերության նոր օրակարգն ամրապնդելու նպատակով ԵՄ-ն հանդես կգա «2024-2027 թվականների համար Հայաստանի դիմակայունության և աճի»՝ 270 միլիոն եվրոյի (շուրջ 290 մլն դոլար) ծրագրով:
Հայաստանի թե իշխանությունները, թե փորձագիտական շրջանակը շատ բարձր են գնահատում ինչպես հանդիպման փաստը, այնպես էլ դրա արդյունքները։ Տրամադրվելիք աջակցության սակավ լինելու շուրջ խոսակցություններ երկրի ներսում չկան։
Ի՞նչ աջակցություն է ստանալու Երևանը՝ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության հրապարակած տեղեկագրի համաձայն, ինչպես նաև արևմտյան փորձագետի կարծիքը
ԱՄՆ ՄԶԳ օգնությունը՝ մանրամասներով
ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալությունն արդեն հրապարակել է Հայաստանին տրամադրվող աջակցության վերաբերյալ տեղեկագիր՝ մանրամասներ ներկայացնելով այդ գումարի մի մասի՝ 33 մլն դոլարի մասին։
Մասնավորապես՝
- ԼՂ-ից տեղահանված անձանց հոգեբանական և սոցիալական աջակցություն ցուցաբերելու, բնակարանային խնդիրների հետ կապված լուծումների համար կհատկացվի 8.5 միլիոն դոլար,
- Հայաստանի էներգետիկ ոլորտի անվտանգության ապահովմանն օժանդակելու նպատակով՝ 8.6 մլն դոլար,
- պարենային անվտանգության մակարդակի բարձրացմանը՝ 6 մլն դոլար,
- մարդու իրավունքների պաշտպանությանը՝ 2,5 միլիոն դոլար,
- տնտեսական կայունության, թվային կառավարման և տարածաշրջանային ինտեգրման խթանմանը՝ 7,4 միլիոն դոլար։
«ԱՄՆ ՄԶԳ-ն կֆինանսավորի նաև տրանսպորտի ոլորտի ռազմավարությունը, որն աջակցում է տարածաշրջանային տրանսպորտային ինտեգրմանը, ինչպիսին է Հայաստանի կառավարության «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը»,- ասված է տեղեկագրում։
Նշվում է, որ այդ ռազմավարության շրջանակում կգնահատվի, թե ինչպես կարելի է Հայաստանն ինտեգրել համաշխարհային առևտրին և Հարավային Կովկասի տրանսպորտային ուղիներին՝ այդ կերպ նպաստելով ՀՀ և նրա հարևանների միջև առևտրի աշխուժացմանը, ողջ տարածաշրջանում նոր աշխատատեղերի ստեղծմանը և արդյունքում՝ տարածաշրջանային տնտեսական շահույթի ավելացմանը։
Մեկնաբանություն
American Enterprise Institute-ի ավագ գիտաշխատող Մայքլ Ռուբինը հիշեցնում է ՝ Եվրամիությունը խոստացավ չորս տարվա ընթացքում Հայաստանին 290 մլն դոլար հատկացնել:
«Հայաստանին տարեկան 72,5 մլն դոլար առաջարկելը անլուրջ է: Դա Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետությանը տրամադրված գումարի մեկ երրորդն է։ […] Եվ ընդամենը մի փոքր ավելին է, քան օգնությունը Մոլդովային՝ մոտավորապես նույն բնակչություն ունեցող նախկին խորհրդային պետությանը»,- գրել է նա։
Փորձագետի գնահատմամբ՝ դեպի Արևմուտք շրջադարձ կատարող ՀՀ-ին իրապես սատարելու փոխարեն Պետդեպարտամենտը և ԱՄՆ ՄԶԳ-ն «փոքրիկ ներարկում» են անում՝ այն մեկնարկային գծին հասցնելու համար:
Ասում է՝ սրան զուգահեռ փորձում են «խաղաղեցնել Ադրբեջանին», այդ թվում՝ օգնություն տրամադրելով։ Ռուբինի փոխանցմամբ՝ Պետդեպարտամենտը և ԱՄՆ ՄԶԳ-ն 2021 թվականից ի վեր ավելի քան 1,100 տոկոսով ավելացրել են արտաքին օգնությունն Ադրբեջանին․
«Ադրբեջանը շարունակում է մեծ ծավալի առաջադեմ սպառազինություն ներկրել ինչպես Իսրայելից, այնպես էլ Պակիստանից: Զենքի նման կուտակումը տեղի է ունենում ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի բնիկ հայ բնակչությանը արմատախիլ անելուց և արտաքսելուց հետո, այլև այն ժամանակ, երբ Ադրբեջանը շարունակում է հարձակվել Հայաստանի վրա և օկուպացնել հայկական հողերը»։
Օրինակ է բերել Ներքին Խնձորեսկի մոտակայքում կառուցվող հայկական և ադրբեջանական դիրքերն ու նշել՝ «Հայաստանը սահմանային կետ էր կառուցել, իսկ Ադրբեջանը՝ պատերազմը շարունակելու հենակետ», այդ թվում՝ ժամանակակից ռադարներով, ուղղաթիռների վայրէջքի տարածքով, լցակայանով, հրթիռային կայաններով և գնդացիրների բներով:
Շեշտում է՝ ԱՄՆ հայերը պետք է Հայաստանին տրամադրվելիք աջակցությունը համեմատեն այլ երկրների տրվածի հետ․
- Եգիպտոսը տարեկան ստանում է մոտ 1,3 մլրդ դոլար՝ ի լրումն Քեմփ Դեյվիդի համաձայնագրին: Իսրայելը ստանում է էլ ավելի շատ:
- Երբ Հյուսիսային Կորեան ստորագրեց 1994 թ․-ի Շրջանակային համաձայնագիրը, Վաշինգտոնը նրան տրամադրեց ավելի քան 400 մլն դոլարի էներգետիկ աջակցություն։
«Բլինքենն ու Փաուերը իրենց օգնության փաթեթի համար ոչ թե գովասանք պետք է ակնկալեն, այլ պարսավանք, քանի որ նրանք ապացուցեցին, թե որքան անլուրջ են»,— կարծում է Ռուբինը։
American Enterprise Institute-ի ավագ գիտաշխատողի դիտարկմամբ՝ Կովկասում փոթորիկ է հասունանում, Հայաստանն առերեսվում է գոյութենական սպառնալիքի՝ Ադրբեջանի և Թուրքիայի իրեդենտիստական, ցեղասպան գաղափարախոսության պատճառով, ինչպես նաև տնտեսական վտանգների՝ Ռուսաստանի կողմից։
Հիշեցնում է՝ ՀՀ ստացած 5,7 մլրդ դոլարի տրանսֆերտների 70 տոկոսը գալիս է Ռուսաստանից: Բացի այդ, ՌԴ-ն է ապահովում նաև Հայաստանի արտահանման շուկայի 40 տոկոսը, երկրի էներգիայի հիմնական աղբյուրն է: Եվ այդ պայմաններում Երևանին առաջարկվում է, ըստ Մայքլ Ռուբինի, շատ չնչին օգնություն այն ամենի դիմաց, ինչ երկիրը կարող է կորցնել:
«Երբ Ռուսաստանը դավաճանեց Լեռնային Ղարաբաղին և բացահայտորեն ջանաց բռնի միջամտել Հայաստանի քաղաքականությանը, հայերը պետք է արժանանային իրական ժողովրդավարության, անվտանգության և գործընկերության»,- նկատել է փորձագետը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ԱՄՆ ՄԶԳ աջակցությունը Հայաստանին
