Շքեղության գինը․ Հայաստանում բարձրացվել է գույքահարկը
Հայաստանում որոշել են փոխել գույքահարկի գանձման համակարգը։ Խորհրդարանն արդեն ընդունել է Հարկային օրենսգրքում համապատասխան փոփոխությունները երկրորդ և վերջնական ընթերցմամբ։
Դրանք աստիճանաբար ուժի մեջ կմտնեն 2021 թ–ից։ Վեց տարում հարկը կաճի 5-6 անգամ, իսկ թանկարժեք բնակարանների և առանձնատների գույքահարկը՝ տասնյակ անգամ։
Այս թեման այժմ ամենից շատ է քննարկվում սոցցանցերում։ Փոփոխությունների հակառակորդներն անգամ ֆլեշմոբ են կազմակերպել Ֆեյսբուքում։ Իշխող դաշինքի պատգամավորները ոչ միայն պատասխանել են դրա մասնակիցներին սոցցանցերում, այլ նաև մտադիր են հանդիպել նրանց հետ խորհրդարանում և տալ բոլոր պարզաբանումները։
Բոլոր մանրամասները․ ո՞վ և որքա՞ն է վճարելու այժմ և 2026 թ–ին։
Փոփոխությունների մասին
Այժմ Հայաստանում գույքահարկը բավականին ցածր է, այն հաշվարկվում է գույքի կադաստրային արժեքի հիման վրա։ Ըստ ընդունված նախագծի՝ գույքահարկի հաշվարկը նոր ձևով է իրականացվելու՝ ելնելով շուկայական գներից։
Ֆինանսների փոխնախարար Արման Պողոսյանը հայտարարել է, որ Հայաստանում գույքահարկը 5-7 անգամ թերագնահատված է։ Խնդիրն, ըստ նրա, այն է, որ կադաստային արժեքով հաշվարկվող գույքահարկը մի քանի անգամ տարբերվում է իրական շուկայական գնից։ Ինչ վերաբերում է վճարումներին, ապա դրանք «վերադարձվելու են քաղաքացիներին որակյալ ծառայությունների տեսքով», քանի որ հարկային հավաքագրումներն, ինչպես վստահեցնում է փոխնախարարը, ուղղվելու են համայնքների բյուջե։
Իշխանությունները հայտարարում են, որ նոր համակարգի ներդրման արդեն չորրորդ տարում գույքահարկի տեսքով հավաքագրված գումարներն ավելանալու են հինգ անգամ։ Այժմ դրանք կազմում են 9 մլրդ դրամ։
Փոփոխություններն աստիճանաբար են տեղի ունենալու՝ վեց տարվա ընթացքում։ 2021 թ–ին բնակչությունը վճարելու է հարկի 25%–ը, 2022 թ–ին՝ 30%–ը, 2023–ին՝ 35%–ը, 2024 թ–ին՝ 50%–ը, 2025–ին՝ 75%–ը և միայն 2026 թ–ին են քաղաքացիները վճարելու հարկի ողջ գումարը։
Ընդունված փոփոխությունները մեկնաբանել է նաև «Իմ քայլն» իշխող դաշինքի անդամ Արման Եղոյանը․
«Գույքահարկի նոր սանդղակում որպես հաշվարկի հիմք վերցվելու է գույքի շուկայական գնի մոտ 80 տոկոսը։ Այսինքն եթե բնակարանի շուկայական գինը 50 միլիոն դրամ է, պետք է վճարեք 40 միլիոն արժողությամբ գույքի համար սահմանված գույքահարկ»։
Քանի որ ընդունված փոփոխությունները մեծ արձագանք են առաջացրել հասարակությունում և դարձել սոցցանցերի ամենաքննարկող թեման, ապա պատգամավորը սանդղակ է ներկայացրել, որով ոչ միայն կարելի է պարզել, թե որքան գումար է պետք վճարել առկա գույքի համար, այլ նաև իմանալ, թե երկրում քանի բնակարան կա և ինչ գնով։
Արման Եղոյանը մարդկանց ուշադրությունը հրավիրել է այն բանի վրա, որ երկրում այնքան շատ չեն թանկարժեք բնակարանները, որոնց համար մեծ հարկեր է պետք վճարել․
«Երեկ շատ էին խոսում միայնակ թոշակառուներին պատկանող ինչ-որ աստղաբաշխական գներով բնակարանների մասին։ Ի՞նչ եք կարծում, այս 10 000 բնակարաններից [խոսում է 60 մլն դրամ և ավելի գնահատված գույքի մասին – JAMnews] քանիսի՞ սեփականատերերն են միայնակ թոշակառուները, իսկ քանիսինը՝ վարձու աշխատողներ կամ գործարարներ, որոնց եկամտահարկն ու շահութահարկը այս տարվանից իջեցվել է համապատասխանաբար 5 և 1 տոկոսով (ու ևս մեկական տոկոսով իջեցվելու է հաջորդ և այն մյուս տարի)»։
Ի՞նչ է ասում ընդդիմությունը
Ընդունված փոփոխությունները խիստ քննադատել է նաև խորհրդարանական ընդդիմությունը։ Ըստ ընդդիմադիրների՝ այդ առաջարկը, հատկապես կորոնավիրուսի համավարակի պայմաններում, միայն վատթարացնելու է քաղաքացիների սոցիալական վիճակը։
«Առաջարկված փոփոխությունների արդյունքում գույքահարկն ավելանալու է միջինում 3-4 անգամ, և չի լինելու գույք, որի վրա այն չտարածվի աճելու իմաստով։ Բացի այդ, օրենքում հաշվի առնված չեն սոցիալական բաղադրիչները», — կարծում է «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Մանե Թանդիլյանը։
Ֆլեշմոբ՝ ընդդեմ հարկերի բարձրացման
Հունիսի 26–ից Ֆեյսբուքի հայ օգտատերերն ընդունված փոփոխությունների դեմ ֆլեշմոբ են իրականացնում։
Դրան են միացել հայտնի լրագրողներ, դերասաններ, հանրային գործիչներ։
Ֆլեշմոբի մասնակիցներն իրենց էջերում անձնակական լուսանկարներ են տեղադրում և միևնույն տեքստը գրում․
«Սիրելի բնիկ երևանցիներ, եթե հիմա չբարձրաձայնեք ձեր իրավունքները, վաղը ստիպված կլինեք զրկվել ձեր բնակարաններից և տներից։ Սա մեզ ժառանգություն հասած անշարժ գույքի օտարման կամ էկսպրոպրիացիայի նոր «ձև» է։ Մտածեք ձեր երեխաների ապագայի մասին։ Միացեք այդ ֆլեշմոբին՝ տեղադրելով ձեր լուսանկարն ու այս գրությունը ձեր անձնական անունից ՖԲ անձնական էջում։ Գույքահարկի նոր օրենքը ունեզրկելու է Երևանի բնիկներին։ Ես բնիկ երևանցի եմ, և սա իմ քաղաքն է»։
Ֆլեշմոբն աննկատ չի մնացել։ «Իմ քայլն» իշխող խմբակցության պատգամավոր Բաբկեն Թունյանը միանգամից է արձագանքել դրան և մասնակիցներին հրավիրել խորհրդարան։
Ֆեյսբուքյան իր էջում նա փոփոխությունների հակառակորդներին առաջարկել է 5-7 մարդուց բաղկացած խումբ ձևավորել, որոնք ընդհանուր տեսակետ կներկայացնեն։ Ընդ որում, պատգամավորը նախազգուշացրել է, որ քննարկումը լինելու է հանրային և ազնիվ․
«Ես ինքս չեմ տարանջատում՝ բնիկ կամ ոչ բնիկ. օրենքը բոլորի համար նույնն է։ Հրավերս ուղղված է այն մարդկանց, որոնք իրենց համարում են բնիկ երևանցի և կարծում են, որ բնիկ լինելու հանգամանքը պետք է որևէ դեր խաղա այս հարցում»։
