რუსეთმა და საუდის არაბეთმა ნავთობის ბაზარზე ფასების ომი დაიწყეს
9 მარტს, მსოფლიოს ნავთობისა და ფინანსურ ბაზრებზე უპრეცედენტო კოლაფსი დაფიქსირდა, რისი მიზეზიც გახდა რუსეთის უარი ნავთობის ექსპორტიორი ქვეყნების ორგანიზაცია „ოპეკ+“-სა და მის ლიდერთან, საუდის არაბეთთან თანამშრომლობაზე.
კორონავირუსის აფეთქების გამო, მსოფლიო ეკონომიკა უკვე კოლოსალურ ზარალს ნახულობს: წინასწარი პროგნოზით, 2020 წელს დანაკარგები 2.7 ტრილიონი დოლარი იქნება. შესაბამისად, ნავთობზე მოთხოვნა შემცირდება, წერს BBC.
ამ სიტუაციაში, ოპეკმა ნავთობის ექსპორტიორ ყველა ქვეყანას მოპოვების შემცირება შესთავაზა, რათა შეეჩერებინათ ნავთობის ფასის ძლიერი ვარდნა, რამაც, თავის მხრივ, შესაძლოა, სერიოზული საერთაშორისო ფინანსური კრიზისი გამოიწვიოს.
თუმცა, 7 მარტს გამართულ შეხვედრაზე, რუსეთმა და ყაზახეთმა უარი თქვეს ოპეკთან ნავთობის მოპოვების შეზღუდვის შესახებ არსებული შეთანხმების გაგრძელებაზე.
საპასუხოდ, საუდის არაბეთმა, მსოფლიოში ნავთობის უმსხვილესმა მომპოვებელმა, განაცხადა, რომ გაზრდის მოპოვებას და, ამავდროულად, მკვეთრად შეამცირებს ფასს საკუთარ ნავთობზე.
ამას მსოფლიო ეკონომიკის მომენტალური რეაქცია მოჰყვა.
მსოფლიო ფასები ნავთობზე 20%-ზე მეტით შემცირდა. 9 მარტს, დილით, ერთი ბარელი Brent-ის მარკის ნავთობის ფასი, რომელიც ეტალონად მიიჩნევა, 35.98 დოლარი გახდა.
მაშინვე მოხდა რუსული რუბლის კურსის ძლიერი გაუფასურება, რასაც სპეციალისტები შოკს უწოდებენ: 9 მარტის დილას, 1 ევროს ფასი 83 რუბლია, 1 დოლარის კი – 73 რუბლი.
მსოფლიო საფონდო ბირჟებზე განაცხადეს, რომ ფინანსურ სამყაროში 2008 წლის ფინანსური კრიზისის შემდეგ, ყველაზე ცუდი ვითარება შეიქმნა. აქციების ფასის ვარდნის გამო, წამყვანმა კომპანიებმა მილიარდობით ზარალი ნახეს.
• „აი, რატომ არიან რუსი დაქირავებული მებრძოლები სირიაში
• აშშ ევროპას რუსეთისგან ენერგოდამოუკიდებლობისთვის მილიარდ დოლარს მისცემს
• საქართველო და რუსული ნავთობპროდუქტები
როგორ შედეგებს უნდა ველოდოთ რუსეთსა და საუდის არაბეთს შორის „ნავთობის ომიდან“
ნავთობის მოპოვების შეზღუდვის შესახებ შეთანხმება „ოპეკ+“, რომელსაც ხელი 2016 წელს მოეწერა, მოქმედებას 2020 წლის 1 აპრილს შეწყვეტს.
საუდის არაბეთმა ფასების ახალი ომი დაიწყო – ის უპრეცედენტო – 6-8-დოლარიან ფასდაკლებას სთავაზობს მისი ნავთობის მომხმარებელს.
ყველაზე დიდი ფასდაკლება ევროპას შესთავაზეს – ტრადიციულად რუსული ნავთობის მთავარ ბაზარს.
საერთაშორისო ექსპერტები გვახსენებენ, რომ საუდის არაბეთთან წინა მსგავსი შეტაკება, 30 წლის წინ, საბჭოთა ეკონომიკის კრახით დასრულდა.
თავად რუსეთისთვის, ნავთობის ფასის ვარდნის შედეგები ძალიან საშიშია. მისი ბიუჯეტი 60 პროცენტით დამოკიდებულია ნავთობისა და გაზის ექსპორტზე და აგებულია პირობაზე, რომ ნავთობის ფასი, სულ მცირე, 42,4 დოლარი მაინც იქნება, მხოლოდ ამ შემთხვევაში იქნება ბიუჯეტი არადეფიციტური.
საფონდო ბირჟაზე დანაკარგებს ნახულობს საუდის არაბეთიც, რომლის ბიუჯეტიც ასევე ნავთობის მოპოვებაზეა დამოკიდებული. უკვე საგრძნობლად შემცირდა მისი მთავარი ნავთობმწარმოებელი კომპანიის, Saudi Armaco-ს აქციების ფასი.
ამასთან, მთელი ეს დანაკარგები არ არის ზარალის ლიმიტი. ნავთობის ბაზარზე ფასების ომმა შეიძლება სრულ ანარქიამდე მიგვიყვანოს, როდესაც ნავთობის მომპოვებელი ყველა ქვეყანა საკუთარი პროდუქციის ნებისმიერი რაოდენობის ბაზარზე გატანასა და მომხმარებლისთვის ბრძოლას დაიწყებს ისედაც შემცირებული ფასების კიდევ უფრო დაგდებით.
ამან, საერთაშორისო ექსპერტების შეფასებით, ბარელი ნავთობის ფასი, შესაძლოა, 30 და 20 დოლარამდეც კი დაწიოს.
ექსპერტები ამბობენ, რომ მიმდინარე მოვლენების ფონზე, მოგებული, ყველასთვის მოულოდნელად, ჯერჯერობით, აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპია.
აშშ-ში სწრაფად ვითარდება ნავთობის მოპოვება ფიქლის ქანებიდან, და ამ სისტემამ დაამტკიცა თავისი კომერციული ეფექტიანობა და მოქნილობა. ამერიკულ ეკონომიკას, მოკლევადიან პერიოდში, ხელს აძლევს ნავთობზე დაბალი ფასები. და თუ ისინი 2020 წლის ნოემბრამდე გაძლებენ, როდესაც აშშ-ში საპრეზიდენტო არჩევნების გამართვაა დაგეგმილი – პრეზიდენტ ტრამპის ხელმეორედ არჩევის შანსები მნიშვნელოვნად გაიზრდება.
რატომ არის საფონდო ბირჟების ვარდნა და ნავთობის ფასის შემცირება ყველასთვის სახიფათო?
ბევრი ადამიანის საწყისი რეაქცია საფონდო ბირჟებზე არსებული კრიზისის თაობაზე ნეიტრალურია. ბევრი ადამიანი ხომ არ დებს ფულს აქციებში და არ არის დაკავებული ბირჟაზე ვაჭრობით.
თუმცა, მაგალითად, მილიონობით ადამიანს შეაქვს თანხა საპენსიო ფონდებში. ამ დანაზოგების ინვესტირება ხდება, რათა ფონდის ზრდის სტიმულირება მოხდეს. შემომტანები, ჩვეულებრივ, არ ერევიან ხოლმე იმის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებაში, თუ სად უნდა მოხდეს ამ ფულის ინვესტირება, რათა მის გაზრდას შეეწყოს ხელი.
ამ სიტუაციაში ბევრი კომპანიის აქციის ფასის ვარდნა, ცუდი ინფორმაციაა, როგორც მინიმუმ, ყველა პენსიონერისთვის.
ამას გარდა, საფონდო ბირჟებზე ცვლილებები პირდაპირ ახდენს გავლენას ეროვნული ვალუტის კურსებზე.
