როგორ იქცევიან თვითმკვლელებად. ისტორიები აზერბაიჯანიდან
აიშა
ა
სეთ დღეებზე ამბობენ, სჯობდა საერთოდ არ ავმდგარიყავი ლოგინიდანო. დილა ბევრი პატარა უსიამოვნებით დაიწყო და ასეთივე რეჟიმში გაგრძელდა. აიშა გაჭირვებით დაელოდა გაკვეთილების დასრულებას და გაზაფხულის მშვენიერი დღის ნაწილი ბაქოს ქუჩებში სეირნობაში გაატარა, შემდეგ კი შინისკენ გაეშურა. იმედი ჰქონდა, რომ თავის ოთახში ჩაიკეტებოდა და საღამოს წიგნით ხელში გაატარებდა. 15 წლის მოსწავლისთვის ფიცჯერალდისა და რემარკის გმირების გალერეა არამხოლოდ საუკეთესო, არამედ ერთადერთ ნამდვილ სამეგობრო წრეს ქმნიდა. მაგრამ სახლში შესვლისას მშობლების გაცხარებულ ჩხუბს შეესწრო. ეს ამბავი 90-იანი წლებში მოხდა – იმ პერიოდში, როდესაც საბჭოთა კავშირი ახალი დანგრეული იყო და მრავალი ყოფითი თუ მატერიალური პრობლემა გაჩნდა, რაც უარყოფითად აისახა ოჯახში არსებულ სიტუაციაზე.
რა თქმა უნდა, მშობლებს უყვარდათ იგი და მისი დაჩაგვრა არ სურდათ, მაგრამ ადამიანების გამძლეობას გარკვეული საზღვრები აქვს. ამ შემთხვევაში აიშა უბრალოდ უდანაშაულო მსხვერპლის როლში აღმოჩნდა. ფილოლოგმა დედამ და ფილოსოფოსმა მამამ ხატოვანი ფრაზებით აღნიშნეს, რომ ნორმალური გოგონები ორი საათის მანძილზე არ დაყიალობენ აღმა-დაღმა და განაცხადეს, რომ ის უმადური ქალიშვილი იყო, რომელიც აუცილებლად ჩააფლავებდა მისაღებ გამოცდებს და მეეზოვე გახდებოდა. აიშამ არაფერი უპასუხა, სააბაზანოში შევიდა და კარი გასაღებით ჩაკეტა. ესმოდა, როგორ უყვიროდნენ ერთმანეთს დედა და მამა. მისმა მშობლებმა ერთმანეთთან ჩხუბი გააგრძელეს. გოგონამ „რაპირას“ სახელით ცნობილი საპარსი პირების შეკვრა ამოიღო. მტკიცედ იყო დარწმუნებული, რომ არავის სჭირდებოდა ამქვეყნად. მათ შორის საკუთარ თავსაც.
ძველი ახალი პრობლემა
აზერბაიჯანულ საზოგადოებას ნაკლებად ადარდებდა სუიციდის პრობლემა 2017 წლის დასაწყისამდე, როდესაც ერთდროულად რამდენიმე რეზონანსული თვითმკვლელობა დაფიქსირდა.
ყველაზე ხმაურიანი აღმოჩნდა ფსიქოლოგ დაიანათ რზაევის თვითმკვლელობა. მან საკუთარ ბინაში ჩამოიხრჩო თავი. ყველას ავბედითად ენიშნა ის ფაქტი, რომ თავი ფსიქოლოგმა მოიკლა, და არა „უბრალო მოკვდავმა“.
ხალხმა სუიციდის თემა ოდნავ უფრო დაწვრილებით შეისწავლა და აღმოაჩინა, რომ 2017 წლის პირველ თვეებში თვითმკვლელობის კიდევ რამდენიმე ათეული შემთხვევა აღირიცხა. „სუიციდების ეპდემიის“ რეალური მასშტაბები ცნობილი გახდება წლის ბოლოს, როდესაც მიმდინარე წლის მონაცემებისა და გასული წლებიც მაჩვენებლების შედარება იქნება შესაძლებელი, მანამდე კი ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ აზერბაიჯანულმა საზოგადოებამ ეს პრობლემა პირველად შეამჩნია და მისი განხილვა დაიწყო. ბევრი ადამიანი მიიჩნევს, რომ სუიციდის შემთხვევების რაოდენობის ზრდა ფინანსური კრიზისითა და საშუალოსტატისტიკური აზერბაიჯანელის ცხოვრების დონის ვარდნითაა გამოწვეული. ბოლო წელიწად-ნახევრის მანძილზე დევალვაციის სამი ტალღა დაფიქსირდა, რაც ბევრისთვის მეტისმეტად დიდი დარტყმა აღმოჩნდა.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, ყოველწლიურად დაახლოებით 80 ათასი ადამიანი იკლავს თავს. ეს რიცხვი ნამდვილად არ არის ზუსტი, იმიტომ რომ თითოეული ქვეყანა ასეთი შემთხვევების აღრიცხვას განსხვავებული მეთოდებით აწარმოებს. ამას გარდა, ზოგჯერ თვითმკვლელობისა და უბედური შემთხვევის ერთმანეთისგან გარჩევა ძალიან რთულია.
მიუხედავად ამისა, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია პერიოდულად აქვეყნებს მსოფლიო რეიტინგს, რომელიც თვითმკვლელობების შემთხვევების რიცხვს ასახავს. 2015 წელს ამ სამწუხარო „ჰიტაღლუმის“ ლიდერად შრი-ლანკა გვევლინებოდა. აზერბაიჯანი კი სიის ერთ-ერთ ყველაზე დაბალ პოზიციას იაკავებდა. გასულ 2016 წელს აზერბაიჯანში თვითმკვლელობის 327 შემთხვევა დაფიქსირდა, რაც თითქმის ერთი მესამედით ნაკლებია 2015 წლის მონაცემებზე.
სხვათა შორის, აღმოჩნდა, რომ ყველაზე „არათვითმკვლელი“ ხალხი ცხოვრობს ერთ კუნძულოვან სახელმწიფოში, რომელსაც ანტიგუა და ბარბუდა ეწოდება. ეს ქვეყანა კარიბის ზღვაში მდებარეობს. ახლა უკვე გეცოდინებათ, თუ სად ცხოვრობენ ყველაზე ბედნიერი ადამიანები.
«გიჟი კი არ ვარ!»
ფსიქიკური ჯანმრთელობის ცენტრი ბაქოში 2012 წელს გაიხსნა და მას შემდეგ ადამიანებს უფასოდ უწევს სხვადასხვა ტიპის ფსიქოლოგიურ და ფსიქიატრიულ დახმარებას.
ამ დაწესებულების დერეფნებში ხალხმრავლობა შეინიშნება, რაც, გადაუდებელი ფსიქოლოგიური დახმარების განყოფილების გამგის, ქიამალი თალიბოვას აზრით, ძალიან კარგია.
“ბოლო დროს ჩვენს ცენტრში საგრძნობლად გაიზარდა ვიზიტორების რაოდენობა. ბოლო დროს თუმცა, რატომღაც, ჟურნალისტების აზრით, ეს ნიშნავს იმას, რომ პოტენციური თვითმკვლელების რიცხვი გაიზარდა. მაგრამ არა! ეს მხოლოდ იმას ნიშნავს, რომ ბოლო დროს საგრძნობლად გაიზარდა იმ ადამიანების რიცხვი, რომლებიც ფსიქოლოგს მიმართავენ. და სინამდვილეში, ეს შესანიშნავი მაჩვენებელია, იმიტომ რომ არც ისე დიდი ხნის წინ ბევრი ადამიანი „კითხულობდა“, რატომ წავიდე ფსიქოლოგთან, გიჟი ხომ არ ვარო”.
ცენტრის იმ პაციენტებს შორის, რომლებიც თვითმკვლელობას აპირებდნენ, ან უკვე აქვთ სუიციდის მცდელობის გამოცდილება, ორივე სქესის და 20-45 წლის ასაკის ადამიანები ჭარბობენ. თუმცა, როგორც ირკვევა, ქალებსა და მამაკაცებს სიკვდილთანაც რადიკალურად განსხვავებული დამოკიდებულება აქვთ.
ჩვეულებრივ, მამაკაცები უფრო რთულად იტანენ კრიზისულ მდგომარეობას და უფრო ხშირად მიმართავენ თვითმკვლელობას. ქალები ორჯერ უფრო ხშირად ცდილობენ თავის მოკვლას, მაგრამ საქმე ტრაგიკულ დასასრულამდე იშვიათად მიჰყავთ. მოგვიანებით ბევრი მათგანი აღიარებს ხოლმე, რომ უბრალოდ “წარმოდგენა” დადგა, რომლის მიზანიც ახლობელი ადამიანის (მაგალითად, მეუღლის) დაშინება იყო. ზოგჯერ ასეთი ამბავი შავი კომედიის სახეს იღებს (მაშინაც კი, როდესაც სუიციდის მცდელობა სრულიად სერიოზულ ხასიათს ატარებს) და ყალიბდება ისტორიად, რომელსაც ქალი სიცილით უამბობს ხოლმე თავის დაქალებს. ასეთი ამბავი გადახდა 36 წლის საიდა მუსტაფაევას.
ეპილაციის დადებითი მხარეების შესახებ
ეს ამბავი ქმართან დაწყებული მორიგი, 364-ე ჩხუბის შემდეგ მოხდა. მეუღლემ კარი გაიჯახუნა და წავიდა საიდამ კი გაიფიქრა, რომ ასე გაგრძელება აღარ შეიძლებოდა და გადაწყვიტა, ვენები გადაეჭრა. გადაწყვიტა და საპარსის ძებნას შეუდგა.
– საქმე ისაა, რომ ჩვეულებრივი საპარსები საერთოდ არ მაქვს სახლში. მე თვითონ ლაზერულ ეპილაციას ვიკეთებ, ჩემი მეუღლე კი ელექტროსაპარსს იყენებს. ყველა კარადა გადავაქოთე და ბოლოს დიდი გაჭირვებით ვიპოვე ერთჯერადი „ჯილეტი“, რომელსაც ნახევარი საათის მანძილზე ვეჯაჯგურებოდი – ვცდილობდი, საპარსის პირი ამომეღო. საბოლოოდ კი წვრილ ფრაგმენტებად დავამსხვრიე.
ამ ყველაფერმა ოდნავ დააცხრო საიდას „სუიციდალური გზნება“, თუმცა, საპარსის პირის ყველაზე დიდი ნატეხი მაინც აიღო, სამზარეულოს მაგიდას მიუჯდა და თავისი გეგმის შესრულებას შეუდგა.
ფილმებში ჰორიზონტალურად იჭრიან ვენებს. ვიცოდი, რომ ეგ მეთოდი არ არის ეფექტიანი და ვერტიკალურად უნდა გამეჭრა. ამიტომ რამდენიმეჯერ შევეცად, მკლავი სიგრძეზე გამეკვეთა, მაგრამ საბოლოოდ უბრალოდ ხელები დავიკაწრე. ტკივილი ვიგრძენი! და უცებ გამოვფხიზლდი. ერთია სწრაფად ლამაზად სიკვდილი, რომლის გამოც ის უღირსი ადამიანი მთელი ცხოვრების მანძილზე დაიტანჯება, მაგრამ სულ სხვა საქმეა ხელის დაგლეჯა და ფიზიკური ტკივილის განცდა, რომელსაც რაიმე შედეგი არ მოჰყვება. როგორც ჩანს, მეტისმეტად სუსტი ვარ იმისთვის, რომ თავი მოვიკლა. ჰოდა, მადლობა ღმერთს, რომ ასეა.
საიდამ დასერილი ხელი საგულდაგულოდ დაიმუშავა და პლასტირით შეიხვია, შემდეგ კი ჯინი და კოლა დალია და ქმრის დაბრუნებას დაელოდა – სურდა, ახალი ძალებით შეეტია მეუღლისთვის და ენახებინა, თუ ვინ იყო ოჯახის უფროსი.
თვითმკვლელობა, როგორც ფინანსური ჩიხიდან გამოსვლის საშუალება
თუკი ფსიქიკური დარღვევების შემთხვევებში ჩადენილ თვითმკვლელობებს არ მივიღებთ მხედველობაში, შეიძლება ითქვას, რომ სუიციდს ყოველთვის ის ადამიანები მიმართავენ, რომლებმაც რაიმე სახის კრიზისი გადაიტანეს. საუბარია ეგზისტენციალური, ოჯახური, სასიყვარულო, გარდატეხის ასაკისა და, რა თქმა უნდა ფინანსური პრობლემებით მიღებულ შოკზე.
თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ფსიქიკური ჯანმრთელობის ცენტრს მეტწილად პირადი პრობლემების მქონე ადამიანები მიმართავენ, მატერიალური სირთულეების წინაშე მდგარი პირები კი ამ დაწესებულებას იშვიათად სტუმრობენ. შესაძლოა, ფინანსური პრობლემების მქონე ადამიანები უბრალოდ ვერ იჯერებენ, რომ ფსიქოლოგებს მათთვის დახმარების გაწევა შეუძლიათ. თუმცა, ერთხელ აქ მოვიდა მამაკაცი, რომელმაც მისი ვალის გადახდა ითხოვა. ქიამალია თალიბოვა ამტკიცებს, რომ მათ ცენტრში ასეთი ადამიანების დახმარებაც შეუძლიათ.
43 წლის აგშინ სამედოვი დიდხანს ფიქრობდა საკუთარი საქმის დაწყებაზე. ამ ნაბიჯისკენ იმანაც უბიძგა, რომ დიდი ხნის ნანატრი შვილი შეეძინა. აგშინმა ყველაფერი აწონ-დაწონა, საბანკო კრედიტი აიღო, თავისი სახლის გვერდით მდებარე კომერციული ფართი იქირავა და ავტომანქანის სათადარიგო ნაწილების მაღაზია გახსნა. ამასთან, ისევე, როგორც ადამიანების უმრავლესობა, მანაც ზერელედ გადაიკითხა ხელშეკრულება და ყურადღება არ მიაქცია იმას, რომ კრედიტის თანხის გადახდა დოლარის მიმდინარე კურსით მოუწევდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ იმ პერიოდში ვალუტის კურსი, ფაქტობრივად, არავის აღელვებდა.
მაგრამ რამდენიმე თვის შემდეგ დევალვაციის პირველი ტალღა აგორდა და დოლარი თითქმის ასი პროცენტით გაძვირდა, მანათის ფასი კი, შესაბამისად, მკვეთრად შემცირდა. მაღაზია ნორმალურ მოგებას აღარ იძლეოდა და კრედიტის დაფარვისათვის საჭირო თანხების მიღება გაჭირდა. გადასახდელი ფულის მოცულობა კი თანდათან იზრდებოდა.
დაახლოებით ნახევარი წლის მანძილზე აგშინი მძიმე დეპრესიაში იყო. ყოველთვის მოღუშული და ჩაფიქრებული დადიოდა. ერთხელ, სამუშაო დღის შუწელს, მან მაღაზია თავის ძმიშვილს ჩააბარა, თავად კი ეზოს ბოლოში მდგარი ტუალეტისკენ გაემართა. თავიდან ვერ მიხვდნენ, რას აპირებდა აგშინი, ხოლო როდესაც მოისაზრეს, სამედოვს უკვე ყულფში ჰქონდა თავი გაყოფილი და მისი სხეული უსიცოცხლოდ ეკიდა. აგშინის ცოლი დაქვრივდა და მარტო დარჩა სამი წლის შვილთან ერთად. ამ ტრაგედიის გარდა ქალს მეუღლის ნათესავების მიერ მოწყობილი სკანდალის გადატანაც მოუწია. დედამთილმა და მულებმა რძალს ბრალდება წაუყენეს. ისინი აცხადებდნენ, რომ სწორედ ცოლმა მიიყვანა აგშინი ასეთ მდგომარეობამდე.
თანდათან ვნებებიც ჩაცხრა და აგშინიც დაკრძალეს. მის ვაჟს დიდი დრო დასჭირდა იმისთვის, რათა მიმხვდარიყო, რომ ეს ყველაფერი ხუმრობა არ იყო, და მამამისი აღარასდროს დაბრუნდებოდა, თვითმკვლელის ცოლისძმა კი (რომელიც სიძეს თადებად დაუდგა) დღემდე იხდის იმ ავბედით კრედიტს, რომლის გამოც საკუთარი მიწინ ნაკვეთის ნაწილის გაყიდვა მოუწია.
“ყველაზე საწყენი ისაა, რომ, მისი დავალიანება ბანკის მიმართ სულ რაღაც ექვსი ათასი დოლარით განისაზღვრებოდა, – ამბობს აგშინის ერთ-ერთი ნათესავი, – რა თქმა უნდა, მცირე თანხა არ არის, მაგრამ ამ ფულის გამო ნამდვილად არ ღირდა თავის ჩამოხრჩობა. ნათესავებისთვის რომ მოემართა და დახმარება ეთხოვა, რაიმეს მოვიფიქრებდით და იმ წყეულ ფულს შევუგროვებდით. მაგრამ ის ყველაფერს გულში იმარხავდა, არავის უზიარებდა გასაჭირს და აი, რა შედეგი გამოიღო ასეთმა ქცევამ!”
გამოსავალი
კრიზისი ერთგვარი ეფემერული, ან რეალური ჩიხია, რომლიდანაც ადამიანი გამოსავალს ვერ ხედავს და ასეთ სიტუაციაში ერთადერთ „სწორ ქმედებად“ „რადიკალური ნაბიჯების“ გადადგმა ესახება. თუმცა სინამდვილეში გამოსავალი ყოველთვის არსებობს. ჩიხურ მდგომარეობაშიც კი. მაგრამ ასეთ დროს საჭიროა ადამიანი, რომელიც კრიზისში მყოფს ამ გამოსავალს დაანახებს. ამიტომ თვითმკვლელობის პრევენციაზე საუბრისას ფსიქოლოგები პირველ რიგში მოგვიწოდებენ, უფრო მეტი ყურადღება გამოვიჩინოთ ერთმანეთის მიმართ – იმისათვის, რათა არ გამოგვეპაროს მეგობრებისა და ახლობლების მიერ გამოგზავნილი სიგნალი „SOS”. ეს სიგნალი კი ყოველთვის გადმოიცემა, იმიტომ რომ ის ადამიანიც კი, რომელსაც მტკიცედ აქვს გადაწყვეტილი თვითმკვლელობა, მაინც იმედოვნებს, რომ გადარჩება და, ამდენად, მისი შეჩერება მაინც შეიძლება.
არსებობს ე.წ. რისკის ჯგუფი, რომლებშიც ყველაზე მეტად დაუცველი და, შესაბამისად, თვითმკვლელობისკენ უფრო მიდრეკილი ადამიანები (მაგალითად, მოზარდები, LGBT თემის წარმომადგენლები და სიღარიბის ზღვარს მიღმა მცხოვრები პირები) მოიაზრებიან.
რისკის ჯგუფში მოიაზრებოდა კიდევ ერთი ცნობილი აზერბაიჯანელი თვითმკვლელი ისა შაჰმარლი – ახალგაზრდა, რომელიც ხელმძღვანელობდა საზოგადოებრივ ორგანიზაციას „თავისუფალი LGBT”. 2014 წელს მან თავი ჩამოიხრჩო და ამ ფაქტს დიდი რეზონანსი მოჰყვა. ისას თვითმკვლელობა პროტესტის თავისებურ გამოხატულებად აღიქვეს.
გარდაცვლილის დაკრძალვის ცერემონია ბაქოს ერთ-ერთ დასახლებაში გაიმართა. ზოგიერთი ადგილობრივი მცხოვრები პროცესიის მონაწილეებს ქვებს უშენდა და ამ გზით ისას ადგილობრივ სასაფლაოზე დაკრძალვის მცდელობის აღკვეთას ცდილობდა. დასახლებაში მცხოვრები ადამიანების ეს ნაწილი გარდაცვლილი ახალგაზრდის დაკრძალვას მკრეხელობად მიიჩნევდნენ. არა, თვითმკვლელების საწინააღმდეგო არაფერი ჰქონდათ; აი, ჰომოსექსუალებს კი ცალსახად უპირისპირდებოდნენ.
თვითმკვლელობა და ისლამი
უნდა აღინიშნოს, რომ ისევე, როგორც ყველა სხვა აბრაამისეული რელიგია, ისლამიც კრძალავს თვითმკვლელობას და ერთ-ერთ უმძიმეს ცოდვად მიიჩნევს. ყურანის მიხედვით, ადამიანს სიცოცხლე ალაჰმა უბოძა და მხოლოდ ალაჰს აქვს მისი ხელყოფის უფლება. თუმცა, ეს აკრძალვა დაკრძალვის ცერემონიაზე საერთოდ არ აისახება.
ფილოსოფოს-თეოლოგი ილგარ იბრაჰომოღლუ
მიუხედავად იმისა, რომ თვითმკვლელმა ცოდვა ჩაიდინა, იგი ყველა მიღებული წესის მიხედვით უნდა დაიკრძალოს და ჭირისუფლებმა ალაჰს მისთვის ამ ცოდვის შენდობა უნდა სთხოვონ. მთლიანობაში, ჭეშმარიტი, გააზრებული რწმენასა და უფლის რისხვის მიმართ შიშს შეუძლია ადამიანი ასეთი საბედისწერო ნაბიჯის გადადგმის საფრთხისგან დაიცვას. სტატისტიკური მონაცემების მიხედვით, მტკიცე რელიგიური ტრადიციების მქონე ქვეყნებში თვითმკვლელობების შემთხვევების რაოდენობა გაცილებით უფრო ნაკლებია. ჩემი აზრით, თანამედროვე სამყაროში სუიციდის შემთხვევების მატება, ყველაფერთან ერთად, გამოწვეულია იმითაც, რომ მოდერნიზმისა და პოსტმოდერნიზმის ეპოქაში ბევრმა ადამიანმა უბრალოდ რწმენა დაკარგა და აღარ ფიქრობს თავის სულზე და იმაზე, თუ რა ელის სიკვდილის შემდეგ.
მოზარდები: თვითმკვლელობა ოფლაინ რეჟიმში
ინტერნეტის აზერბაიჯანულ სეგმენტში რუსული „ლურჯი ვეშაპის“ მსგავსი თინეიჯერულ-სუიციდური ჯგუფები არ ფიქსირდება. აქაური მოზარდები ინდივიდუალურად მიდიან სუიციდამდე – ძველებურად, დამოუკიდებლად იღებენ გადაწყვეტილებას და მათი ქცევა ინტერნეტში „გაჟღერებული“ „კოლექტიური სურვილით“ არ არის განპირობებული. მათი მოტივებიც სამყაროსავით ძველია – მარტოობა, ურთიერთგაგების დეფიციტი, ზეწოლა უახლოესი ნათესავების მხრიდან, სასტიკი დამოკიდებულება ოჯახში და უიღბლო პირველი სიყვარული.
პრობლემა რთულდება იმით, რომ აზერბაიჯანული ოჯახების უმრავლესობა კონსერვატიულობითა და პატრიარქალურობით გამოირჩევა. ასეთ ოჯახებში გოგონა ვერ მივა დედასთან და ვერ დაიწყებს წუწუნს იმ პრობლემებზე, რომელიც თავის ბოიფრენდთან აქვს, ვაჟი კი გარდატეხის ასაკის პრობლემების მამასთან გარჩევას არ დაიწყებს. ასეთ ოჯახებში ბევრ თემას უბრალოდ ტაბუ ადევს. პროვინციებში ხშირად მიმართავენ სუიციდს ის გოგონები, რომლებსაც ძალით ათხოვებენ,
თუმცა, ბოლო დროს მდგომარეობა საგრძნობლად გგამოსწორდა. მშობლები უფრო მეტი გულისხმიერებით ეპყრობიან საკუთარ შვილებს და პრობლემების წარმოშობის შემთხვევაში ბავშვებს აღარ სცემენ და ფსიქოლოგთან მიჰყავთ. ყოველ შემთხვევაში, დედაქალაქში მაინც. ასე მოიქცა სოლმაზი, როდესაც მისი 12 წლის ვაჟი გარდატეხის ასაკთან დაკავშირებული ფსიქოლოგიური პრობლემების წინაშე დადგა (მოზარდს აუხსნელი შიშისა და პანიკის შეტევები დაეწყო) სოლმაზი და მისი ქმარი პატარა ქალაქში გაიზარდნენ. მათ უმაღლესი განათლება არ მიუღიათ და მთლიანობაში საკმაოდ ტრადიციული ოჯახი აქვთ. მაგრამ ეს გარემოება დაბრკოლებად არ ქცეულა მათთვის. ცოლ-ქმარი სწრაფად გაერკვა სიტუაციაში და დახმარების ძებნას შეუდგა. ამ მოვლენების შემდეგ ერთი წელია გასული და ამჟამად ბიჭი სრულიად ჯანმრთელია. პირველი შეყვარებულიც გაიჩინა.
მოულოდნელი თვითმკვლელობა
ალბათ, სუიციდების მხოლოდ ერთი კატეგორია არსებობს, რომლის დროსაც დახმარების შანსი მინიმუმამდე ეცემა. ესაა თვითმკვლელობები, რომლებიც აფექტის მდგომარეობაში, ძლიერი შიშისა და პანიკის შეტევის დროს ხდება. თუკი ამ მომენტში შეძლებთ ადამიანის გაჩერებას, ის მალე მოვა გონზე და აღარასდროს შეეცდება, თავი მოიკლას. მაგრამ შეიძლება ითქვას, რომ აფექტის პროგნოზირება ისევე შეუძლებელია, როგორც – მიწისძვრის. მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეძლებთ სიტუაციის შეცვლას, თუკი შემთხვევით მოქმედი პირის გვერდით აღმოჩნდებით. ხშირად ამ გზით იხოცებიან აბსოლუტურად სრულფასოვანი ადამიანები, რომლებსაც არათუ რაიმე ფსიქიკური დარღვევა, არამედ სერიოზული ფსიქოლოგიური პრობლემებიც კი არ აწუხებთ.
გიულნარა ხანუმი 55 წლის იყო. როგორც თითქმის ყველა ადამიანს, მასაც არაერთი რთული პერიოდი ჰქონდა გავლილი, მაგრამ იმ კონკრეტულ მომენტში მის ცხოვრებაში ყველაფერი კარგად ვითარდებოდა. მან სტაბილური და მაღალანაზღაურებადი სამსახური იშოვა, ახალი ინტერესები გაუჩნდა, მისი ერთადერთი ქალიშვილი კი იღბლიანად გათხოვდა.
თუმცა, გარკვეულწილად, მის ცხოვრებას მოხუცებული დეიდის მოვლის აუცილებლობა ამძიმებდა. ასაკოვან ქალბატონს მისი ხნოვანების შესაბამისი მრავალი დაავადება აწუხებდათ – მ.შ. გონებასუსტობაც. მოხუცი ყოველდღე რაღაც პრობლემებს ქმნიდა და, მიუხედავად იმისა, რომ გიულნარა ხანუმს ძალიან უყვარდა დეიდა, პერიოდულად მაინც კარგავდა მოთმინებას და ბრაზდებოდა.
იმ საღამოს დეიდა ვახშმის გათბობას შეეცადა, მაგრამ საჭმელი დაწვა. ხანგრძლივი დღის შემდეგ დაღლილმა გიულნარა ხანუმმა დეიდას დაუყვირა. დეიდა შეეცადა, გამოესწორებინა ჩადენილი „დანაშაული“, მაგრამ დისშვილმა ხელი კრა და ეს ბიძგი იმდენად ძლიერი აღმოჩნდა, რომ ქალი დავარდა, თავი დაარტყა და უმოძრაოდ დარჩა ერთ ადგილზე. გიულნარა ხანუმი დარწმუნებული იყო, რომ დეიდა მოკლა. მან დაწერა წერილი, სადაც დაწვრილებით აღწერა მომხდარი და ძმრის ესენცია დალია. აღმოჩნდა, რომ დეიდამ უბრალოდ გონება დაკარგა. მოგვიანებით ის საავადმყოფოში გადაიყვანეს. მალე მოხუცი ქალი უგონო მდგომარეობიდან გამოვიდა.
გიულნარა ხანუმის ცხედარი მისმა ქალიშვილმა იპოვა. ცოტა ადრე რომ დაბრუნებულიყო, შესაძლოა, სრულიად სხვაგვარად განვითარებულიყო მოვლენები. შემთხვევის ადგილზე მოსულმა პოლიციამ მაშინვე გოგონაზე მიიტანა ეჭვი და ამიტომ გარკვეული პერიოდის მანძილზე გიულნარა ხანუმუს ქალიშვილს დაკითხვებზე უწევდა სიარული. საბედნიეროდ, დედამისის სიკვდილის მომენტისათვის მას ალიბი აღმოაჩნდა – იგი მაღაზიაში იმყოფებოდა, სადაც ის ძალიან ბევრმა ადამიანმა ნახა. მოგვიანებით დეიდა თავის სახლში გადაიყვანა და, ისევე ზრუნავდა მასზე, როგორც თავის დროზე – დედამისი.
20 წლის შემდეგ
ა
მჟამად აიშა 39 წლისაა. მას ტყუპი ვაჟი ჰყავს და მშვიდი, გონიერი ახალგაზრდა ქალია, რომელიც პრესტიჟულ კერძო სკოლაში ინგლისურს ასწავლის. მარცხენა ხელზე დარჩენილი ნაიარევი თითქმის აღარ ეტყობა და ამიტომ ზედმეტ შეკითხვებსაც არავინ უსვამს. უკვე დიდი ხანია, რაც იმ ისტორიას მახსოვრობის ბნელ კუნჭულში მიუჩინა ადგილი. თავადაც აღარ სჯერა, რომ ოდესღაც, 20-ზე მეტი წლის წინ, დედამისი „სასწრაფოში“ რეკავდა იმ მომენტში, როდესაც მამა სააბაზანოს კარს ამტვრევდა. როდესაც გაირკვა, რომ არავინ კვდებოდა, ექიმი ძალიან გაღიზიანდა იმის გამო, რომ ტყუილუბრალოდ დაკარგა დრო. წასვლის წინ მან წუწუნით განაცხადა, რომ თვითმკვლელობის უნარების არმქონე უთავბოლო გოგონებისთვის სახვევების გასაკეთებლად არ უსწავლია შვიდი წელი ინსტიტუტში. თუმცა, მას მეტნაკლებად ამშვიებდა ის „მაღარიჩი“, რომელიც მას ამ ამბის არგათქმისა და პოლიციაში ჩივილისგან თავის შეკავების სანაცვლოდ მიართვეს.
“ამ ისტორიის გახსენებისას ყველაზე მეტად სირცხვილის გრძნობა მეუფლება ხოლმე, – ამბობს აიშა, – ალბათ, მხოლოდ 15 წლის ასაკში შეიძლება, ასეთი აზრები გაგიჩნდეს. თითქოს ეს ყველაფერი მე კიარა, ვიღაც სხვას დაემართა. ნამდვილად ვერ ვიტყვი, რომ ამ ისტორიიდან რაიმე გლობალური დასკვნა გამოვიტანე. თუმცა, არასდროს არ გამიკიცხავს ის ადამიანები, რომლებმაც ასეთი საქციელი ჩაიდინეს. არ გამიკიცხავს და არც მომავალში გავკიცხავ. კარგად ვიცი, რატომ და როგორ იღებენ ამ გადაწყვეტილებას”.
