თბილისელი ცოლ-ქმრის ამბავი, რომლებმაც კახეთში ნამჯის, კვერცხისა და რძისგან ორი სახლი ააშენეს
დავით ჩაჩანიძე ერთ-ერთი იმ მცირე ქართველთაგანია, ვინც ბუნებრივი მასალებისგან აშენებულ სახლში ცხოვრობს.
თავის ცოლთან, არქიტექტორ თინა სამადაშვილთან ერთად ჩაჩანიძემ უკვე სამი ასეთი სახლი ააშენა. ისინი ძირითადად ხეს, კირქვას, მიწასა და ნამჯას იყენებენ.
ასეთ სახლს რამდენიმე უპირატესობა აქვს.
დავით ჩაჩანიძე გვიხსნის, რომ ასეთ სახლში ცხოვრების შემთხვევაში ადამიანებს ნაკლებად ექნებათ ჯანმრთელობის ისეთი პრობლემები, როგორიცაა ალერგია, ნაწლავური ინფექციები.
ასევე, ასეთი სახლი, დანგრევის შემთხვევაში, სულ რაღაც ერთი წლის განმავლობაში იშლება და არ ტოვებს მავნე ნარჩენებს.
დავითისა და მისი ცოლის ცხოვრება ექვსი წლის წინ შეიცვალა, როდესაც ისინი საცხოვრებლად თბილისიდან ბაკურციხეში, მათ მიერ აშენებულ ნამჯის სახლში, გადავიდნენ.
„ჩემი აზრით, ასაკთან ერთად უფრო მნიშვნელოვანი ხდება, ფეხი მიწაზე გედგას, და არა ბეტონს მაღალსართულიანი კორპუსის ბინაში,“ – ამბობს დავითი.
_____________________________________________________________________________
● “ავდექი და გვარი გადავიკეთე, მაშინ ყველა ასე შვრებოდა”. როგორ ცხოვრობს დაცლილი ქართულ-ოსური სოფელი
● “მეც შვილი ვარ”. როგორ იბრძვიან საქართველოში ქალები მშობლების მემკვიდრეობისთვის
_____________________________________________________________________________
კორონავირუსის პანდემიის დროს, ჩაჩანიძე მიხვდა, რომ ქალაქში ცხოვრება არც ბიზნესის საკეთებლადაა აუცილებელი.
„დღეს ბიზნესის კეთება ნებისმიერი ადგილიდან შეიძლება. მე კანის მოვლის ნატურალურ კოსმეტიკას ვამზადებ, ინტერნეტით ვყიდი, პაციენტებთან კონსულტაციებს ონლაინ ვატარებ. ჩემი ცოლი თავის ავეჯს ონლაინ ყიდის,“ – გვიყვება ის.
დიდი ქალაქიდან თავის დაღწევა
თავდაპირველად, სოფელში სახლის ყიდვას აპირებდნენ, მაგრამ არც ერთი სახლი არ აკმაყოფილებდა მათ მოთხოვნებს.
ეძებდნენ სახლს, რომელიც უნდა ყოფილიყო ეკოლოგიურად სუფთა, ცხოვრებისთვის სასიამოვნო, ზაფხულში გრილი და ზამთარში საკმარისად თბილი.
„ყველა სახლი ძალიან უცნაური იყო – ყველგან ძველ სახლებს შლიან და მათ ადგილას ახალ სახლებს აშენებენ ცუდი მასალისგან, როგორიცაა ბეტონის ბლოკები ან აზბესტი. პირველი სართული ნესტიანი და ობით სავსეა ხოლმე, სოკოს სუნი დგას, ხოლო მეორე სართული ცარიელი და ძალიან ცივია, გათბობა შეუძლებელია. ამიტომ გადავწყვიტეთ, სახლი ჩვენით აგვეშენებინა და რამდენიმე წლის განმავლობაში ვიკვლევდით, მსოფლიოს სხვადასხვა ადგილას როგორ აშენებენ ეკოლოგიურად სუფთა სახლებს თავისი ხელით,“ – ამბობს დავითი.
მისი თქმით, ობს სინთეტიკური მასალა იწვევს, რომელიც სინესტეს ისრუტავს.
ბოლოს, ბაკურციხეში მიწა იყიდეს და ერთი წელი და ექვსი ათასი ლარი დასჭირდათ პირველი სახლის ასაშენებლად.
წყვილმა გადაწყვიტა, სახლი ნამჯისგან აეშენებინა, რადგან ჩალა ძალიან იაფია და კახეთში მისი შოვნა მარტივია.
კონსტრუქცია ხისგან არის დამზადებული, ასევე გამოყენებულია ეზოს თიხა, კვერცხები და რძე ბათქაშისთვის.
“ეს სახლი 700 წელს გაუძლებს, როგორც პრაღაში ჩარლზის ხიდი, სადაც ბათქაშში გამოყენებულია კვერცხები და რძე. თუმცა, რომ დავანგრიოთ და მზესა და წვიმაში დავტოვოთ, სულ რაღაც ერთი წლის განმავლობაში დაიშლება, რაც ვფიქრობ კარგია. ჩვენ სუფთა მიწაზე მოვედით და სუფთად უნდა დავტოვოთ მას შემდეგ, რაც აქედან წავალთ.“
დავითი ამბობს, რომ ხუთსანტიმეტრიანი ბათქაშისა და ჩალის მჭიდროდ განლაგების გამო, სახლი არ დაიწვება.
„კედელში ჟანგბადი არ არის, ამიტომაა ასეთი უსაფრთხო,“ – გვიხსნის დავითი.
დავითი და თამარი საქართველოში პირველები არიან, ვინც ნამჯისგან საცხოვრებელი სახლი ააშენა.
„პირველი სახლი ექსპერიმენტი იყო და ბევრი შეცდომა დავუშვით – მაგალითად, ბათქაშისთვის თიხა გვქონდა გამოყენებული. ყველა საჭირო ინფორმაცია წიგნებიდან მოვიძიეთ, მაგრამ ამერიკასა და საქართველოში თიხა განსხვავდება, ამიტომ ბათქაშში ბზარები ჩნდება. მეორე სახლში რუსთავის კირი გამოვიყენეთ და ჯერ-ჯერობით ძალიან კარგად მუშაობს,“ – აღნიშნავს დავითი.
და ვინჩის შთაგონებით
მეორე სახლი ნამდვილი ხელოვნების ნიმუშია. ჰიპერბოლას ფორმა აქვს და უკეთესი იზოლაციისთვის ლითონის ფირფიტებითაა დაფარული.
ამ სახლის შემთხვევაში, წყვილი ლეონარდო და ვინჩის მონახაზებით იყო შთაგონებული.
„ეს არის სფეროდან გადმოღებული ორგანული არქიტექტურა. ჩვენ ქალის საშვილოსნოდან ვიბადებით, რომელსაც სფეროს ფორმა აქვს. ეს ფორმა ოპტიმალურია სასიცოცხლო ენერგიისა და სითბოს მიმოსვლისთვის. ასევე, აქ სიგრილეს იგრძნობთ მიუხედავად იმისა, რომ გარეთ სიცხეა. ხოლო ზამთარში შიგნით თბილა, იმიტომ რომ თივა არაჩვეულებრივი იზოლატორია,“ – აღნიშნავს დავითი.
სახლის მიწის ქვეშ არის კიდევ ერთი იზოლატორი, რომელიც არ ჩანს – 2500 მინის ბოთლი, რომელიც იატაკის შესაქმნელად იყო გამოყენებული.
სახლის კონსტრუქცია ხის სამკუთხედებისა და ექვსკუთხედებისგან შედგება, რაც მშენებელს მრგვალი ფორმის შექმნის შესაძლებლობას აძლევს.
„რა თქმა უნდა, ამის აშენება რთული იყო, რადგან მათემატიკისა და გეომეტრიის კარგად ცოდნა გჭირდება. ამოცანასავითაა. მე და ჩემი ცოლი კარგი გუნდი ვართ. ის არქიტექტორია, ხოლო მე იდიოტი, ოღონდ კარგი გაგებით, როგორც ფორესტ გამპი. როდესაც ამ სახლების აშენება დავიწყეთ, აზრზე არ ვიყავი, რას ვაკეთებდი. უბრალოდ მის ნათქვამს ვასრულებდი, რადგან ის, როგორც არქიტექტორი, კონსტრუქციის დასრულებულ ვერსიას ხედავს. მე მექანიკურ ნაწილს ვასრულებ და ერთად ბევრ რამეს ვსწავლობთ. ხუთჯერ მოგვიწია ყველაფრის დაშლა, სანამ ამჟამინდელ მდგომარეობამდე მივიყვანდით.“
დავითისა და თინას სახლს ბევრი ადამიანი სტუმრობს, რათა გაეცნონ მათ ნამუშევარს.
ზოგი (უმეტესად უცხოელები) რჩება და მშენებლობაში ეხმარება.
ორი საცხოვრებელი სახლის გარდა, არის მესამე, მიწის ტომრებისგან აშენებული ნაგებობა, რომელიც თავლის ფუნქციას ასრულებს.
კიდევ ერთ სახლს დავითის შვილები თბილისის მახლობლად აშენებენ.
დავით ჩაჩანიძის აზრით, ნებისმიერ ადამიანს, ვინც დაინტერესებულია ამით, შეუძლია ასეთი სახლის აშენება.
„ჩვენ მერე, ნამჯის სახლები დაახლოებით სამმა ადამიანმა ააშენა. ალბათ ჩვენზე უკეთაც გამოუვიდათ, რადგან ჩვენს შეცდომებს აღარ იმეორებენ. ერთი მოვიდა ჩემთან, ყველაფერი ვანახე და მითხრა: კარგი, გავიგეო. წავიდა და თავისით ასეთივე სახლი ააშენა.“
დადებითი და უარყოფითი მხარეების შედარება
ნამჯისგან აშენებულ სახლს ბევრი უპირატესობა აქვს.
პირველ რიგში, ის ეკოლოგიურად სუფთაა. თივა თავად ნარჩენი მასალაა, რადგან მხოლოდ საჭმელად გამოუსადეგი ნაწილი გამოიყენება. თივის მოყვანას ცოტა ენერგია სჭირდება, ხოლო მზესა და წვიმაში ის მალევე იშლება.
იმის გამო, რომ თივა შესანიშნავი იზოლატორია, სახლის ზამთარში გათბობას, ხოლო ზაფხულში გაგრილებას, ბევრი ენერგია არ სჭირდება.
ვინაიდან კედლების სისქე 30 სმ-ია, სახლში მზე რთულად აღწევს. დაბალი კომუნალური ხარჯები ასევე ძალიან დიდი უპირატესობაა.
თუმცა, ამბობს დავითი, ასეთ სახლს თავისი უარყოფითი მხარეებიც აქვს, რომლებიც ასევე უნდა იცოდნენ მათ, ვინც ასეთი სახლის აშენებას დააპირებს.
რადგან კედლები საკმაოდ სქელი უნდა იყოს, ეს ფაქტი სივრცეს ჭქამს. გარედან სახლი უფრო დიდი ჩანს, ვიდრე სინამდვილეშია. მსგავსი ზომის აგურის სახლი შიგნით უფრო მეტ სივრცეს დატოვებდა.
თივის სამშენებლო მასალად გამოყენება არ არის რეკომენდირებული ტენიან კლიმატში, რადგან ერთხელ დასველებული თივა შეიძლება აღარასდროს გაშრეს, განსაკუთრებით ტენიან ზონაში. ამან, შესაძლოა, გამოიწვიოს ობი და კონსტრუქცია, შესაძლოა, დაიშალოს კიდევაც.
დავით ჩაჩანაძის შემთხვევაში, ტენიანობა საფრთხეს არ წარმოადგენს. რადგან სახლი კახეთში ააშენა, გამკლავება საწინააღმდეგო პრობლემასთან უწევს.
„მილების გრძელი სისტემა ავაშენეთ, რომელიც ახლოსმდებარე ტყიდან წყლით გვამარაგებს. რეცხვისთვის საკმარისია, მაგრამ ზაფხულში მაინც ცოტაა, თანაც დასალევად არ ვარგა. სუფთა წყლის ყიდვა გვიწევს და ერთადერთი გზა დიდ პლასტიკურ ბოთლებში ყიდვაა. რადგან პლასტიკური ნარჩენების დატოვებას ვუფრთხილდებით, ამ ბოთლებს ყვავილების ქოთნებად ვიყენებთ.“
სამომავლოდ, დავითს სურს, რომ მისი სახლი თვითკმარი გახდეს.
მეორე სახლს როგორც კი დაასრულებს, აპირებს მთელი ძალა ხილ-ბოსტნის გაშენებას მოახმაროს, რათა თავისი ოჯახის ორგანული საჭმლის საჭიროებები დააკმაყოფილოს.
პარალელურად ჰომეოპათად მუშაობს, თავის პაციენტებს ფულს არ ართმევს. სანაცვლოდ, მათ კვერცხები, რძე ან სხვა საშინაო პროდუქტები მოაქვთ. ის, რაც სახლის ასაშენებლად სჭირდება.
მომავალში დავითი მეფუტკრეობის დაწყებას აპირებს.
„ჩვენი სახლის გარშემო ცარიელი სივრცის გამოყენება გვსურს, იმისთვის რომ ადამიანებს ფუტკრების მოვლა ვასწავლოთ.“
დავითის თქმით, ხანდაზმული ადამიანებისთვის მინდორში მუშაობა რთულია, მაგრამ ფუტკრებთან მუშაობა შესაძლებელია.
ხოლო ფუტკრის პროდუქტები ხანდაზმული ორგანიზმისთვის ძალიან სასარგებლოა.
„ძალიან გვინდა ფუტკრები გავაშენოთ და ხეები დავრგოთ, რათა ამ ადგილისთვის შესაფერისი ეკოსისტემა შევქმნათ.“
