სომხეთში ცხოვრება ძვირდება: სტატისტიკის კომიტეტმა მიზეზები გამოიანგარიშა
2020 წლის აპრილიდან, სომხეთში ცხოვრება 6.2%-ით გაძვირდა, გასული თვის განმავლობაში კი ანუ 2021 წლის მარტიდან მოყოლებული – 1.3%-ით. ამის შესახებ სტატისტიკის კომიტეტის ანგარიშშია საუბარი.
ყველაზე მეტად ფასები მცენარეულ ზეთსა (73.5%) და შაქარზე (41%) გაიზარდა.
იმისათვის, რომ როგორმე გავლენა მოეხდინა სიტუაციაზე, ცენტრალურმა ბანკმა რეფინანსირების განაკვეთი 0.5%-ით გაზარდა და ის 6% გახადა. რეფინანსირების განაკვეთი – ერთიანი საპროცენტო განაკვეთი, რომელსაც ცენტრალური ბანკი იყენებს კომერციულ ბანკებზე სესხების გაცემისას.
ეკონომისტი ვააგნ ხაჩატრიანი გაძვირების მთავარ მიზეზად, მსოფლიო ბაზარზე ფასების მატებას ასახელებს, რეფინანსირების ახალ განაკვეთს კი – ძალიან მაღალს უწოდებს. მისი აზრით, ასეთი განაკვეთი უარყოფითად აისახება ეკონომიკის ზრდაზე.
- მოსაზრება: წახვიდე, რომ დაბრუნდე? რას ნიშნავს ფაშინიანის გადადგომა
- სომხეთში საარჩევნო კოდექსი შეცვალეს
რა და რამდენით გაძვირდა
გასულ წელთან შედარებით, საკვები პროდუქტის ფასები 8.3%-ით გაიზარდა, დანარჩენი საქონლის კი – 8.5%-ით.
სტატისტიკის კომიტეტის ანგარიშში ნათქვამია, რომ ამას დიდად შეუწყო ხელი ინფლაციამ 5.3-დან 7.8%-მდე.
შედეგად,
- კვერცხი გასული წლის განმავლობაში გაძვირდა 55.7%
- მცენარეული ზეთი – 73.5%
- შაქარი და შაქრის ფხვნილი – 41%
2020 წლის აპრილთან შედარებით, ბენზინი 31.1%-ით გაძვირდა, დიზელის საწვავი – 11.1%-ით.
და მხოლოდ ფქვილისა და პურის ფასი შემცირდა – 0.2%-ით.
ეკონომიკის სამინისტროს პოზიცია
ეკონომიკის მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელმა, ვაან ქერობიანმა განაცხადა, რომ ეკონომიკის სამინისტრო „სერიოზულად არის შეშფოთებული“ ფასების ზრდით, თუმცა, ინფლაციისა და ფასების მატების საკითხები ცენტრალური ბანკის კომპეტენციაშია.
„ამის მიუხედავად, ჩვენ მჭიდროდ ვთანამშრომლობთ ცენტრალურ ბანკთან, რათა ინფლაცია შევაკავოთ არა მხოლოდ საფინანსო-საკრედიტო პოლიტიკის ინსტრუმენტების გამოყენებით, არამედ ეკონომიკური ღონისძიებებით. ჩვენ გულხელდაკრეფილი ჯდომას არ ვაპირებთ და ვცდილობთ, ინფლაცია პროაქტიული ზომებით შევაკავოთ“, – აღნიშნა მინისტრმა.
გარდა ამისა, მინისტრის აზრით, ინფლაცია სომხეთში – არც ისე მაღალია მსოფლიოს სხვა ქვეყნებთან შედარებით.
განმარტება ცენტრალური ბანკისგან
ცენტრალურ ბანკში, ფასების მატების შესაჩერებლად, რეფინანსირების განაკვეთი გაზარდეს. ამის შესახებ, რამდენიმე დღის წინ, ცენტრალური ბანკის ხელმძღვანელმა, მარტინ გალსტიანმა განაცხადა. მისი თქმით, ცენტრალური ბანკი ცდილობს მომხმარებლამდე მთავარი სიგნალი მიიტანოს – მოკლევადიან პერსპექტივაში, მოსალოდნელია ფასების გარკვეული მატება.
მარტში, მსოფლიო ბაზარზე საკვები პროდუქტების ფასების გარკვეული სტაბილიზაციის შემდეგ, ისევ ინფლაცია შეინიშნება და სომხეთი, როგორც იმპორტიორი ქვეყანა, ამას ვერ გაექცევა.
„მსოფლიო ბაზარზე, ნავთობის ფასის, დაახლოებით, 80%-იანი მატება შეინიშნება, შაქრის ფასი კი 40%-ით გაიზარდა. ჩვენ, როგორც პატარა იმპორტიორი ქვეყანა, ვერ შევძლებთ ამ ფასების იგნორირებას. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სამამულო წარმოება არ გვაქვს, რომელიც უშუალოდ შიდა მომხმარებლის მოთხოვნილების დაკმაყოფილებაზე იქნებოდა მიმართული. ამიტომ, ჩვენ, როგორც იმპორტიორი ქვეყანა, ინფლაციის იმპორტსაც ვახდენთ“, – განაცხადა ცენტრალური ბანკის ხელმძღვანელმა.
ექსპერტის კომენტარი
ეკონომისტი ვააგნ ხაჩატრიანი ეთანხმება ცენტრალური ბანკის ხელმძღვანელის მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ქვეყანაში ფასების მატება მსოფლიო ბაზარზე არსებული ვითარებით არის განპირობებული.
„ცოტა ხნის წინ, რუსულ მედიაში საინტერესო ანალიზი წავიკითხე ფასების შესახებ, რომელიც ეხებოდა არა სომხეთს, არამედ რუსეთს. მაგრამ, როგორც აღმოჩნდა, სურათი ერთნაირია. მიზეზები მსოფლიო ეკონომიკასა და მსოფლიო ბაზარში იმალება. ის, რაც ახლა ხდება, გასული წლის ივლისიდან დაწყებული, ეს დაკავშირებულია სოფლის მეურნეობისთვის არახელსაყრელ ამინდთანაც და, რა თქმა უნდა, რაც ყველაზე მთავარია, გეოპოლიტიკურ სიტუაციასთან, რომელიც პანდემიის დროს შეიქმნა“.
თუმცა, ექსპერტის თქმით, უკანასკნელი სამი თვის მონაცემები იმაზე მეტყველებს, რომ სომხეთის ეკონომიკა ეტაპობრივად აღდგება:
„კარგი ტენდენციაა წარმოების ექსპორტის მხრივ. მომატებული ფასები ძირითადად საგარეო ბაზარსა და მსოფლიო ეკონომიკაში არსებულ ვითარებასთან არის კავშირში“.
საკვებ პროდუქტებზე ფასების 8.3 პროცენტით მატებას, ხაჩატრიანი სომხეთის ეკონომიკისთვის ძალიან მაღალ მაჩვენებლად მიიჩნევს:
„მაქსიმალური დონე, შეიძლება იყოს 5.5 პროცენტი, ახლა კი თითქმის 9 პროცენტია, ანუ ფაქტობრივად ორჯერ მეტი, რაც, შეიძლება ითქვას, უკვე უარყოფითი მაჩვენებელია ცენტრალური ბანკის სამომავლო მოქმედებებისთვის“.
ამასთან, ექსპერტის თქმით, ცენტრალური ბანკი პასუხს აგებს ინფლაციაზე და არა ეკონომიკის განვითარებაზე:
„ცენტრალურმა ბანკმა ზემოქმედება უნდა მოახდინოს ინფლაციის დონეზე. ეს ცალმხრივი მოძრაობაა, რომელიც, რა თქმა უნდა, არ ნიშნავს, რომ ინფლაციის პრობლემის გადაწყვეტის შემთხვევაში, ქვეყნის ეკონომიკა ზრდას დაიწყებს. მაგრამ კონსტიტუციაში წერია, რომ ფინანსური მდგომარეობის სტაბილურობისთვის მსოფლიო ბანკი პასუხისმგებელია ინფლაციაზე. ცენტრალური ბანკი უკვე შეუდგა საქმეს. მაგრამ თუკი ის ძალიან გაზრდის რეფინანსირების განაკვეთს, ეს უკვე უარყოფითად აისახება ეკონომიკის ზრდაზე“.
თანაც, რეფინანსირების ახლანდელი 6%, რომელიც ცენტრალურმა ბანკმა დაადგინა, ეკონომისტმა ძალიან მაღლად მიიჩნია:
„ეს ნიშნავს, რომ ჩვენი შემოსავლები შემცირდება და არა მხოლოდ შემოსავლები, არამედ წარმოებაც და ეკონომიკა კი ერთ ადგილზე გაჩერდება. ახლა, სომხეთის ეკონომიკისთვის ყველაზე მტკივნეული საკითხი იმაში მდგომარეობს, რომ შეაჩეროს ინფლაცია და ამასთან, განავითაროს ეკონომიკა. და რომ, ამან არანაირად არ მოახდინოს გავლენა მოქალაქეების შემოსავლებზე.
ეკონომიკურად ეს რთულია. გასულ წელს, რესპუბლიკამ ორი კრიზისი გაიარა (ლაპარაკობს კორონავირუსის პანდემიასა და ყარაბაღში ომზე), რომელსაც შიდაპოლიტიკური გაურკვევლობაც დაემატა. გარდა ამისა, დაეცა ეროვნული ვალუტის კურსი, რის გამოც იმპორტირებულ საქონელზე ფასები გაიზარდა“.
