სომხეთის პარლამენტმა უარყო კანონპროექტი სამხედრო სამსახურის გადავადების შესახებ
ერთი თვის ანაზღაურებადი სამსახური სომხეთის არმიაში
სომხეთის პარლამენტმა უარყო კანონპროექტი, რომლის მიხედვითაც ახალწვეულებს შეეძლებოდათ სახელმწიფოს ბიუჯეტში თანხის გადახდის სანაცვლოდ სამხედრო სამსახურის ვადის შემცირება. ინიციატივა მმართველი პარტიის დეპუტატს, აიკ სარგსიანს ეკუთვნოდა. მისი წინადადებით, მოქალაქეებს საშუალება ექნებოდათ 20 მილიონი დრამის (დაახლოებით 52 ათასი დოლარის) გადახდის შემთხვევაში მხოლოდ ერთი თვე ემსახურათ ორწლიანი სავალდებულო სამსახურის ნაცვლად.
კანონპროექტის დღის წესრიგში შეტანას მხარი არ დაუჭირეს არც ოპოზიციურმა, არც მმართველი პარტიის დეპუტატებმა.
მმართველი ფრაქციის ლიდერმა, აიკ კონჯორიანმა განაცხადა, რომ კანონპროექტში წარმოდგენილი იყო გარკვეული იდეები, რომლებიც შეესაბამება ხელისუფლების მიზნებს არმიის რეფორმირებაში, თუმცა აღნიშნა, რომ ცალკეული ფორმულირებებისა და დებულებების გამო მისი მიღება ამ ეტაპზე შეუძლებელია.
ინიციატივამ სომხეთში დიდი გამოხმაურება გამოიწვია. როგორც ადამიანის უფლებების დამცველმა, ისე სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებმა ის პრობლემურად შეაფასეს. მათი აზრით, ეს კანონი კიდევ უფრო გააღრმავებდა სოციალურ პოლარიზაციას ქვეყანაში. თუმცა ავტორი, აიკ სარგსიანი, ამტკიცებდა, რომ სოციალური უთანასწორობა ისედაც არსებობს.
რას მოიცავდა კანონპროექტი: სარგსიანის წინადადების დეტალები
დეპუტატი აიკ სარგსიანი სთავაზობდა სომხეთის 18 წელს გადაცილებულ მოქალაქეებს სავალდებულო სამხედრო სამსახურის შემდეგ ვარიანტებს:
- 24-თვიანი სრული სამხედრო სამსახური — სახელმწიფოსგან მაღალი ფინანსური უზრუნველყოფის სანაცვლოდ;
- 6-თვიანი სამსახური — იმ პირობით, რომ მოქალაქე თავად გადაიხდიდა ბიუჯეტში 15 მილიონ დრამს (დაახლოებით 39 000 დოლარი);
- 1-თვიანი სამსახური — 20 მილიონი დრამის (დაახლოებით 52 000 დოლარი) გადახდის შემთხვევაში.
გარდა ამისა, დეპუტატი ითხოვდა სავალდებულო სამხედრო სამსახურში გაწვევის ზღვრული ასაკის 27-დან 37 წლამდე გაზრდას.
სარგსიანის წინადადება მოიცავდა კიდევ ერთ პუნქტს: ბაზისური მოსაკრებლის დაწესება 15 მილიონი დრამის ოდენობით (დაახლოებით 39 000 დოლარი) იმ მამაკაცებისთვის, რომლებიც 18 წლამდე ასაკში გადაწყვეტენ სომხეთის მოქალაქეობაზე უარის თქმას.
პროექტის ავტორმა საკუთარი ინიციატივის წინააღმდეგ მისცა ხმა
სომხეთის პარლამენტში დეპუტატმა აიკ სარგსიანმა საკუთარი კანონპროექტის წინააღმდეგ მისცა ხმა. მან განაცხადა, რომ პრემიერ-მინისტრის დავალებით გააგრძელებს კოლეგებთან მუშაობას, რათა რეფორმები სწრაფად განხორციელდეს და მთავრობის მიერ დასახულ მიზნებს მიაღწიონ.
თუმცა, კანონპროექტის კენჭისყრამდე ერთი დღით ადრე სარგსიანი დარწმუნებული იყო, რომ საკითხი დღის წესრიგში მოხვდებოდა და შეფერხება არ იქნებოდა. მისი თქმით, აუცილებელია ინსტიტუციური რეფორმები და გადამწყვეტი ნაბიჯები, რაც მინიმუმამდე შეამცირებს ბოროტად გამოყენების რისკებს. იგი ვარაუდობდა, რომ უმრავლესობა კანონპროექტს დაუჭერდა მხარს. სარგსიანის თავდაჯერებულობა, სავარაუდოდ, განპირობებული იყო იმითაც, რომ მთავრობამ ეს ინიციატივა 22 მაისს უკვე დაამტკიცა.
კანონპროექტმა დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია. ათზე მეტმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ ერთობლივად გააკრიტიკა ინიციატივა. მათი თქმით, სამხედრო სამსახურის შემცირების შესაძლებლობა მხოლოდ ფულადი გადასახადის საფუძველზე ეწინააღმდეგება კანონით დადგენილ თანასწორობისა და დისკრიმინაციის აკრძალვის პრინციპებს.
მათი აზრით, თუ კანონპროექტი მიიღებოდა, ქვეყნის დაცვა საზოგადოებაში აღარ აღიქმებოდა როგორც კოლექტიური ვალდებულება და მხოლოდ სოციალურად დაუცველი ფენის საქმე გახდებოდა. ორგანიზაციებმა მოუწოდეს ხელისუფლებას, რომ ყურადღება გაამახვილოს კორუფციული რისკების შემცირებაზე სამხედრო სფეროში და არ მისცეს ლეგიტიმაცია არსებულ უთანასწორობას.
სომხეთის ადამიანის უფლებების დამცველმა ანაიტ მანასიანმაც უარყოფითად შეაფასა კანონპროექტი. მისი თქმით, ასეთი მიდგომა გააღრმავებს სოციალურ უთანასწორობას და შეაფერხებს დისციპლინის დაცვას სამხედრო სამსახურში. მან დასვა კითხვა, რამდენად შესაძლებელი იქნება დისციპლინის შენარჩუნება იმ პირობებში, როდესაც ჯარისკაცების ნაწილი მხოლოდ იმის გამო ისარგებლებს შეღავათებით, რომ შეძლო თანხის გადახდა და ნაკლები ვადით იმსახურა. მისი აზრით, ამან შეიძლება გამოიწვიოს შიდა დაპირისპირება და არარეგლამენტირებული ურთიერთობები შეიარაღებულ ძალებში.
