ბრძოლა COVID-19-თან საქართველოში: “სიბნელეში ხელის ცეცებით”. საუბარი ზურაბ ჭიაბერაშვილთან
საქართველოს პარლამენტის წევრი “ევროპული საქართველოდან” ზურაბ ჭიაბერაშვილი JAMnews-თვის მიცემულ ინტერვიუში წარმოგვიდგენს საკუთარ მოსაზრებებს კორონავირუსთან ბრძოლაში ხელისუფლების პოლიტიკასა და აუცილებელი ნაბიჯების შესახებ.
– დღეს ჩვენ ვსაუბრობთ ზურაბ ჭიაბერაშვილთან საგანგებო მდგომარეობის შესახებ. როგორც მოგეხსენებათ პარლამენტმა საგანგებო მდგომარეობა გაახანგრძლივა კიდევ ერთი თვით. ჩვენ ვნახეთ რა ხდებოდა მარნეულში. პირველი პრეცედენტი იყო ფაქტობრივად, როდესაც საპროტესტო აქცია გაიმართა საგანგებო მდგომარეობის იმ წესების წინააღმდეგ, იმ მდგომარეობის რა მდგომარეობაშიც აღმოჩნდა მოსახლეობა საგანგებო მდგომარეობის და კარანტინის გამო.
ბატონო ზურაბ, მინდა პირველ რიგში გკითხოთ რამდენად სწორად მიგაჩნიათ ამ შეზღუდვების გახანგრძლივება ერთი თვით, საგანგებო მდგომარეობის, მათ შორის მანქანით გადაადგილების შეზღუდვის გახანგრძლივება ერთი კვირით, თქვენი აზრით ემსახურება თუ არა ეს საზოგადოების უსაფრთხოებას და ეპიდემიის მართვას.
ზურაბ ჭიაბერაშვილი: როდესაც პარლამენტში საკითხი კენჭისყრაზე გავიდა, “ევროპული საქართველოს” წარმომადგენლებმა წინააღმდეგ მისცეს ხმა.
არა იმიტომ, რომ ჩვენ არ გვესმის ფიზიკური დისტანცირების აუცილებლობა და სხვადასხვა ღონისძიებების მნიშვნელობა, არამედ პირველ რიგში იმიტომ, რომ მთავრობის ქმედება იყო სრულიად არაადეკვატური, როდესაც გამოგვიცხადეს, რომ ახლა მხარი დაგვიჭირეთ და კონკრეტულ გეგმას რა, რისთვის, როგორ გვჭორდება და კონკრეტულ დასაბუთებას, ამას პარასკევს ვიტყვით, ანუ ორი დღის შემდეგ (მთვრობამ 24 აპრილს კრიზისით დაზარალებულ მოქალაქეთა დახმარების გეგმა წარმოადგინა).
ეს პირველ რიგში პარლამენტის აბუჩად აგდებაა ძალიან მწვავე კრიზისში, როდესაც პარლამენტი, თუკი ის იკრიბება გარკვეული ამ თავდაცვითი ღონისძიებების ფონზე, როგორიცაა დეზინფექცია, პირბადე და ა.შ, პარლამენტი უნდა იყოს ზუსტად ის ადგილი სადაც მთელი საზოგადოება ისმენს მთავრობისგან ზუსტ დასაბუთებას რატომ კეთდება თითოეული ღონისძიება და რა არის მისი საბოლოო მიზანი.
ფიზიკური დისტანცირება რა თქმა უნდა გვჭირდება, ის უნდა შეიზღუდოს, რომ ჩვენ ვირუსის გავრცელება შევანელოთ. ამით გავრცელებას ვერ ვაჩერებთ. მას მხოლოდ საზოგადოების მიერ იმუნიტეტის გამომუშავება შეაჩერებს ან ვაქცინით ან ვაქცინის გარეშე. რაკი ვაქცინამდე ჯერ კიდევ შორია, მინიმუმ ერთი თვე, როგორც სპეციალისტები ამბობენ,
ქვეყნების უმრავლესობა ფიქრობს იმაზე, რომ ისეთი იყოს ბალანსი ჯანდაცვის დატვირთვასა და ვირუსის გავრცელებას შორის რომ არც ჯანდაცვის სექტორი გადავტვირთოთ ძალიან და ამავდროულად, ისე რომ მოვარიდოთ რისკის ჯგუფები, დანარჩენმა საზოგადოებამ შეძლოს იმუნიტეტის გამომუშავება.
საბოლოო ჯამში, აქ სწორი ბალანსი არის, როდესაც ჩვენ მოსალოდნელი შემთხვევების პიკს, ციცაბო პიკს ვადაბლებთ, მაგრამ ამავდროულად იმდენადაც არ ვადაბლებთ, რომ საერთოდ საზოგადოებაში იმუნიტეტი არ გამომუშავდეს და როდესაც გავიხსნებით მაშინ გვქონდეს დიდი აფეთქება. ამიტომ ამ ბალანსის დაჭერა პირველ რიგში ისევ ჯანდაცვის მიზნებიდან გამომდინარე აუცილებელია.
- კორონავირუსი და ბოლო ჟამის ეკლესია. საუბარი გია ნოდიასთან და ბექა მინდიაშვილთან
- საგანგებო მდგომარეობა და სიტუაცია მარნეულში. საუბარი სამირა ბაირამოვასთან
- საქართველო პიკს უახლოვდება. მზად არის თუ არა ქვეყანა
საზოგადოებამ თანდათან, ნელ-ნელა გამოიმუშავოს ეს იმუნიტეტი, ანუ ურისკო ჯგუფებმა გადაიტანონ თანდათან რათა ვირუსს მოვუსპოთ საარსებო გარემო, ანუ ის სივრცე, სადაც ის შეიძლება გადაედოს ახალ ადამიანებს. რაც უფრო მეტს აქვს იმუნიტეტი, უფრო ნაკლებს გადაედება და შესაბამისად ვირუსის გავრცელება უფრო და უფრო ქვემოთ ჩამოდის.
კიდევ ერთხელ ვამბობ, ვაქცინამდე ამ ფორმით უნდა მოხდეს, მითუმეტეს, რომ ამერიკის დაავადებათა კონტროლის ცენტრის ხელმძღვანელმა რედფილდმა გუშინწინ განაცხადა, რომ ამაზე უარესი იქნება მეორე ტალღა მომავალ ზამთარს, როდესაც კორონავირუსის ეპიდემიას თან დაერთვება გრიპის ეპიდემიაც.
აქვე მინდა წინსწრებად ვთქვა, რომ მთავრობამ ახლავე უნდა დაარეზერვოს გრიპის ვაქცინის საკმარისი მარაგი, რადგან ეს იქნება ძალიან კრიტიკული უკვე შემოდგომიდან. ახლა რომ დავუბრუნდეთ კიდევ ერთ მნიშვნელოვან თემას, როგორიც არის ბალანსი ჩაკეტილობასა და ჯანდაცვის მიზნებს შორის.
აქ ერთი რამ თავიდანვე უნდა ვთქვათ. როდესაც ბევრი ადამიანი ეკონომიკის გარკვეული დოზით გახსნაზე ლაპარაკობს, აქ არ უნდა წარმოვიდგინოთ თითქოს ჯანდაცვის მხარეს სიცოცხლე დევს და ეკონომიკის მხარეს ფული. არა, ეკონომიკის მხარესაც სიცოცხლე დევს. იქიდან გამომდინარე, რომ ჩვენ მთელ მსოფლიოში კრონავირუსით გარდაცვლილთა რაოდენობას თვალნათლივ ვუყურებთ და ვხედავთ იმ პროცენტებს, რამდენი აქვს ამ ვირუსს სიკვდილიანობა სამწუხაროდ.
ამავდროულად, ისიც უნდა გვესმოდეს, რომ სრული ჩაკეტილობის პირობებში სიღარიბე კი არა, უკიდურესი გაჭირვება, შიმშილი და სიღატაკე იზრდება, რომელსაც თავისი სიცოცხლის ფასი აქვს, რომელიც სამწუხაროდ ასევე მოიტანს მსხვერპლს.
ოღონდ ეს მსხვერპლი შედარებით უხილავი იქნება ვიდრე COVID-19-ით გამოწვეული სიკვდილიანობა და შეიძლება ისე მძაფრად და მკვეთრად ადამინების სინდისს არ შეეხოს ვიდრე COVID-19-ით გამოწვეული სიკვდილიანობაა, მაგრამ კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ ეკონომიკის მთლიანად მოკვლას ასევე მოჰყვება ადამიანური მსხვერპლი.
სხვას რომ ყველაფრს თავი დავანებოთ, ჩვენ ეკონომიკის მუშაობა გვჭირდება იმისთვისაც, რომ ფული გამოვიმუშავოთ რაც ისევ და ისევ ჯანდაცვას უნდა მოვახმაროთ. ეს ფული ხომ საიდანღაც უნდა მოვიდეს, ეს ფული უნდა მოვიდეს იმ დოვლათიდან რასაც ადამიანები შექმნიან. გნებავთ ახალი პროდუქტის ან გნებავთ ახალი მომსახურების წარმოებით. სხვაგვარად უბრალოდ წარმოუდგენელია.
ჩვენ ვხედავთ, რომ საქართველოს მთავრობას საერთოდ არ აქვს გააზრებული სტრატეგია. არ აქვს გააზრებული სტარტეგია არც ეპიდემიოლოგიური სურათის თვალსაზრისით, რომელიც უკვე გითხარით, რომ აუცილებლად უნდა მიდიოდეს იქითკენ, რომ მეტმა და მეტმა ადამიანმა გამოიმუშავოს იმუნიტეტი, ისე რომ ადამიანები არ დაგვეღუპოს ჰოსპიტალური სექტორის გადატვირთვის გამო და ისე, რომ რისკჯგუფები მოვაცილოთ რაც შეიძლება.
და ასევე მთავრობას არანაირი სტრატეგია არ აქვს იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ უნდა გამოვიდეთ ამ ჩაკეტილობიდან და როგორ დამყარდეს სწორი ბალანსი ჯანდაცვასა და ეკონომიკას შორის.
კიდევ ერთხელ რომ ვთქვათ, ჩვენ ინფიცირებულთა რაოდენობა უნდა დავაკავშიროთ იმასთან, თუ მოცემული რაოდენობის პირობებში რა დატვირთვა აქვს ჰოსპიტალურ სექტორს და უნდა იყოს სწორი მოდელირება, რომ მაგალითად, თუ ინფიცირებულთა რაოდენობა არის 420 და ხვალ გახდება 600, ეს როგორ გაზრდის დატვირთვას.
მეორეს მხრივ, ჩვენ უნდა დავინახოთ შეზღუდვების და საგანგებო მდგომარეობის ბმა ინფიცირებულთა რაოდენობასთან. თუ ამ ორ კავშირს არ ვადგენთ და საბოლოო ჯამში შეზღუდვების პირდაპირი ბმა არ ხდება საავადმყოფოების დატვირთვის მაჩვენებლთან, ისე ჩვენ სიბნელეში ხელს ვაცეცებთ.
იქნებ უფრო ნაკლები შეზღუდვებითაც ვრჩებით იმ დონეზე, როდესაც ჰოსპიტალური სექტორი არ გვაქვს გადატვირთული და ამავდროულად ნაკლებ ზიანს ვიღებთ ეკონომიკურად. ნაკლები ადამიანი ღარიბდება, ნაკლები ოჯახი რჩება შიმშილის პირისპირ.მთავრობას ეს ბმა, ეს ურთიერთკავშირი არ ესმის, ამიტომ ეშინია რა, რომ ჰოსპიტალური სექტორი არ გადაიტვირთოს ის მიდის მაქსიმალური ჩაკეტვებით, ოღონდ რა არის ამის მიზანი ჩვენ არ ვიცით და საბოლოო ჯამში ეკონომიკას ადგება უზარმაზარი ზიანი.
-მიზანი ალბათ ის არის, რომ რაც შეიძლება ნაკლები ადამიანი მოხვდეს ჰოსპიტალში, რაც შეიძლება ნაკლებ ადამიანს შეხვდეს მძიმე ფორმით და ნაკლები სიკვდილიანობა იყოს. ჩვენ სიკვდილიანობა რომ შევადაროთ აზერბაიჯანს, სომხეთს, რუსეთზე აღარ მაქვს ლაპარაკი და დიდ ქვეყნებზე, მოსახლეობის რაოდენობით, საქართველოს არ აქვს ამ მხრივ ცუდი მდგომარეობა. ვერ ვიმსჯელებთ დაინფიცირებულთა რაოდენობის მიხედვით, ტესტირება სხვადასხვა ქვეყანაში სხვადასხვანაირად ტარდება, ყველას სხვადასხვანაირი პოლიტიკა აქვს. ჩვენ შეგვიძლია ვიმსჯელოთ იმით, რომ გვყავს ნაკლები გარდაცვლილი და არ გვაქვს გადატვირთული საავადმყოფოები. და პრინციპში ხელისუფლების სურვილი გასაგებია საზოგადოებისთვის,რომ შეინარჩუნოს ეს მდგომარეობა და მოსახელობის მხრიდან სასაყვედურო არ ჰქონდეს, რომ გაექცათ ეპიდემია, გაექცათ ეს სიტუაცია და პრინციპში ვხედავთ, რომ დღითიდღე გამკაცრება ალბათ ამას ემსახურება. გამოსვლის რეცეპტები კი ჩვენ არ მოგვისმენია. თქვენ როგორ ფიქრობთ როგორი უნდა იყოს გამოსვლის გზა?
– პირველი: უვადოდ არავინ არ ამბობს იმას რომ ჩაკეტვის ეს პრინციპი, მთლიანად უაზრობაა. ჩვენ სწორად ამიტომაც ვლაპარაკობთ იმაზე, რომ ფიზიკური დისტანცირება აუცილებელია. ოღონდ კარგად უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ჯერ ეს ერთი, ბევრი შეზღუდვა აბსურდულია, მაგალითად: როცა ოჯახის წევრს არ შეუძლია მანქანაში წინ დაჯდეს, როცა ოჯახი გარკვეულ სივრცეში მთელი დღის განმავლობაში ერთად არის.
ასევე გაუგებარია რას ემსახურება მანქანებით გადაადგილების შეზღუდვა. იმ დღეს როდესაც მანქანების შეზღუდვა გამოცხადდა, ჩვენ ვიხილეთ ლამის მიტინგისხელა შეკრებები, თითოეული მაღაზიისა თუ აფთიაქის წინ, სადაც ძალიან მაღალი იყო ამ ინფექციის გადადების და გავრცელების რისკი.
-მარნეულის შემთხვევასაც ჩავამატებ, იმიტომ რომ ჩვენ ვნახეთ ადამიანები, ვისაც შეუზღუდეს პროდუქციის გასაღება, უცბად ისინი გროვდებიან ერთად ჯერ აქციაზე და შემდეგ იმ ადგილას, სადაც უნდათ რომ ეს პროდუქცია გაყიდონ თუ წააღებინონ რომელიმე კომპანიას და ვხედავთ რომ საფრთხე ამ ადამიანებისთვის გაიზარდა…
– რა თქმა უნდა. მარნეულთან დაკავშირებით ერთი რამე უნდა ვთქვა, რომ არავის არ გვინდა საზოგადოებრივი წესრიგის მოშლა. მიუხედავად იმისა, რომ აბსურდულად მიმაჩნია ბევრი შეზღუდვა რასაც მთავრობა აწესებს, მე განუხრელად ვიცავ ყველაფერს იმიტომ, რომ კანონის უზენაესობა არის მთავარი პრინციპი და ის თუ მოირღვა და მოიშალა, ჩვენ გაცილებით უფრო მძიმე შედეგებს მივიღებთ, ვიდრე თვითონ COVID-19- ით გამოწვეული კრიზიასია.
მაგრამ ამავდროულად კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ თუ ადამიანებს მიიყვან შიმშილობამდე, მთავრობას გაუჭირდება საგანგებო მდგომარეობის სათანადოდ აღსრულება. მას არ ეყოფა რესურსი, თუნდაც პოლიციური რესურსი საიმისოდ, რომ შეინარჩუნოს მთელი ქვეყნის მასშტაბით საგანგებო მდგომარეობა თუ ადამიანები მიიყვანა შიმშილის ზღვარზე და ყველაზე მთავარი რა არის მარნეულში, რომ ადამიანები მთავრობას კი არ ეუბნებიან, რომ ფული დაურიგოს ან პური დაურიგოს, ისინი მთავრობას სთხოვენ მისცეს საშუალება გაასაღონ ის პროდუქცია, რომელიც მოიყვანეს და რომელიც არ უნდათ რომ დაულპეთ.
ანუ მთავრობას ეუბნებიან, რომ შენ თუ არ მეხმარები, იმას მაინც ნუ მიკეთებ, რომ მშიერი დავრჩე იმის გამო, რომ ჩემი მოყვანილი კიტრი დამილპა. ის, რომ მთავრობას სტრატეგია არ აქვს, სწორად ამაში ჩანს და ზუსტად იმაზე, თუ რა უნდა იყოს ჩვენი სტარტეგია.
ჩვენი სტარტეგია, კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, უნდა იყოს ის, რომ პირველ რიგში ვირუსის გავრცელება შევაკავოთ იმდენად, რამდენადაც ეს ემსახურება ჰოსპიტალური სექტორის არ გადატვირთვას. არც მეტი არც ნაკლები.
ჩვენ რომ ამ რიცხვებზე დავრჩეთ, შეიძლება არც ეს იყოს მიზანშეწონილი როგორც ახლა ეპიდემიოლოგები მთელი მსოფლიოდან ლაპარაკობენ. იმიტომ, რომ რაწამს გაიხსნება თუნდაც ერთ ქვეყანსათან საზღვარი – სომხეთთან, აზერბაიჯანთან ან თურქეთთან, ჩვენს სავაჭრო პარტნიორებთან, სადაც საზოგადობრივი იმუნიტეტი იქნება ჩვენზე მაღალი, ჩვენ ისევ დავდგებით აფეთქების საშიშროების წინაშე.
აქედან გამომდინარე ჩვენ პიკი უნდა დავადაბლოთ, მაგრამ ასეთი ეპიდემიოლოგიური სურათი ძალიან ჭკვიანურად უნდა ვმართოთ. არავის არ გვინდა ადამინების გარდაცვალება, მაგრამ თუ ახლა თავს მოვიწონებთ რომ ჩვენთან 420, აზერბაიჯანში 1600 და სომხეთში-1500 და რა მაგრები ვართ, კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ ისინი ამ კრისიზიდან გამოსვლაში ჩვენზე ერთი ნაბიჯით წინ არიან და მაშინ ჩვენ უფრო დიდხანს მოგვიწევს ჩაკეტილობა და უფრო დიდხანს მოგვიწევს შიმშილი.
მთავრობის პრინციპი არის საბჭოთა. მთავრობის პრინციპი არის, რომ “რაც დაშვებული არ არის ჩემს მიერ, ყველაფერი აკრძალულია”.
და გადავიდნენ ნებართვების სისტემაზე. აი დღეს მაგალითად, ექიმებს უკონტროლებენ სახლსა და საავადმყოფოს შორის მარშრუტს, რომ არ გადაუხვიონ. სრული ბიუროკრატიული აბსურდია. მაშინ როდესაც შვედეთი საერთოდ არ წავიდა კანონით რაიმეს აკრძალვაზე, მთავრობა იმდენად ენდობა საკუთარი მოქალაქეების გონიერებას, საღ აზრს და კეთილსინდისიერებას.
აქ მთავრობა არათუ ზოგადად მოქალაქეებს არ ენდობა, ჩვენ მართლაც გვყავს რელიგიური ფანატიკოსების 5-10 პროცენტი, რომელიც ითხოვს, რომ კანონი მათზე არ უნდა გავრცელდეს და მთავრობა მათ არ ეხება. ამ დროს, ამის ხარჯზე, უფრო და უფრო მარწუხებში აქცევს დანარჩენ 95 პროცენტს. თან უაზროდ. ადამიანს ახლა რომ დასჭირდეს სამედიცინო დახმარებაც კი პრაქტიკულად შეიძლება საავადმყოფომდე მისვლა გაუჭირდეს. მანქანა არ იქნება, რომელშიც შეიძლება ჩაჯდეს და წავიდეს, იმიტომ, რომ ყველას შეეშინდება 3 ათასლარიანი ჯარიმის.
აღარაფერს ვამბობ იმაზე, რომ ოჯახში ბევრი რამე ხდება ისეთი, ადამიანებს ბევრი საჭიროება უდგებათ, რომელზედაც ხელფეხმოკვეთილები არიან. ამიტომ პრინციპი უნდა იყოს არა ის, რასაც მთავრობა ამბობს, რომ “ყველაფერი აკრძალულია, რაც ჩემგან დაშვებული არ არის”, არამედ უნდა იყოს საპირისპირო, რომ “ყველაფერი დაშვებულია, რაც ჩემგან აკრძალული არ არის.”
მთავრობამ უნდა გამოაქვეყნოს ე.წ. ნეგატიური სია – რა არ შეიძლება და შესაბამისად დააჯარიმოს ის, ვისთანაც დაინახავს, რომ ეს კრიტერიუმები დარღვეულია. სხვა მხრივ მთავრობამ არ უნდა შეზღუდოს ეს ყველაფერი.
მე გამართლებულად მიმაჩნია ის, რომ ჩვენთან სასწავლებლები სკოლაც, ბაღიც, უნივერსიტეტიც ჯერჯერობით დაკეტილია, თუმცა დანია წავიდა უკვე იქითკენ, რომ საბავშვო ბაღები უნდა გახსნას.
მაგრამ, რაც შეეხება საწარმოებს, სადაც შეიძლება მუშაობდეს ვთქვათ ათი ადამიანი, ძალიან დიდ ფართობზე თუნდაც ღია სივრცეში, აი მშენებლობებს ეხება ასეთი რამ, ან ხის დამამზადებელ საამქროს სადაც შეიძლება მუშაობდეს ხუთი ან ათი ადამიანი ერთმანეთისგან ორ მეტრზე მეტი დისტანციით, სპეციალური პირბადეებით, იმისთვის რომ დაცულები იყვნენ. აქ რა პრობლემაა, რომ თუნდაც ამ საწარმოებმა იმუშაონ?
ან თუ ჩვენ მაღაზიაში მივდივართ და ვყიდულობთ კვერცხს და მაწონს, რა პრობლემაა, რომ შევიდე იმ მაღაზიაშიც სადაც ვიყიდი მობილურის დამტენს. რა დააშავა მობილურის დამტენის მაღაზიამ, თუ იქაც როგორც აფთიაქში, შემიძლია გარეთ ვიდგეთ რიგში და სათითაოდ შევიდეთ დახურულ სივრცეში?
ანუ ძალიან ბევრი დეტალია, რომელიც აბსურდამდე მიდის, ისევე როგორც მაგალითად, ჩვენ საკმაოდ განვითარებული გვაქვს ქვეყანაში ელექტრონული სერვისები, საჯარო სერვისებს ვგულისხმობ და ამ დროს იმის ნაცვლად, რომ ეს სერვისები დღეს აქტიურად გამოიყენებოდეს, ესეც კი შეზღუდულია.
სულ თბილისში ხუთი ნოტარიუსი მუშაობს მგონი და უზარმაზარი რიგები დგას. ინფექციის გადადების წყაროა ეს რიგებიც, მაშინ როდესაც ჩვენ შეგვიძლია ეს ყველაფერი უკვე ელექტრონულად, რაც ისედაც გვქონდა ხომ, სკაიპით საბუთის დამოწმება, ეს ყველაფერი კიდევ უფრო ფართოდ გაგვეშალა ფიზიკური დისტანცირების აუცილებლობის გამო.
მთავრობის ამ მიდგომას ტიპიურად ეტყობა ერთი რამ – რომ ისინი მოქმედებენ პანიკურად, არ აქვთ მკაფიო გეგმა და რაც ყველაზე მთავარია, გახსნასაც რომ ვლაპარაკობთ, გახსნა უნდა იყოს მიბმული კონკრეტულ ინდიკატორებზე, კონკრეტულ ნიშნულებზე, რა შემთხვევაში რას როგორ ხსნი.
ანუ ყველა ქვეყანა რომელიც ფიქრობს გახსნაზე , მაგალითად შვეიცარიამ გამოაცხადა, რომ 27 აპრილიდან გახსნიან საპარიკმახეროებს და კიდევ სხვა ობიექტებს – ეს რომ გამოაცხადეს, იქვე მიუთითეს, რომ ამას უბრალოდ კი არ გავხსნით, არამედ შევხედავთ ეპიდსურათს და ეპიდსურათის მიხედვით ვიმსჯელებთ.
ანუ ვუბრუნდები ისევ იმას, რაც აქამდე ვთქვი. უნდა იქნეს კორელაცია აგებული: შეზღუდვები, გავრცელება, ჰოსპიტალური სექტორის დატვირთვა. და შეზღუდვებს უნდა ვხსნიდეთ და ვაწესებდეთ იმის მიხედვით რომ ვარეგულიროთ ინფიცირების რაოდენობა და შესაბამისად არ გაგვექცეს ის რაოდენობაც, რაც გადატვირთავს ჰოსპიტალურ სექტორს და გაგვიზრდის სიკვდილიანობას.
სიკვდილიანობაზე აზერბაიჯანი, სომხეთი და საქართველო რომ თქვით,ჩვენ დაახლოებით ერთ დონეზე ვართ. ანუ 1.2-ია საქართველოში, 1.4-მდეა თუ არ ვცდები აზერბაიჯანში და ცოტა მეტი შეიძლება იყოს სომხეთში.
-ამას როგორ ანგარიშობთ რომ გვითხრათ?
-გარდაცვლილთა რაოდენობა ინფიცირებულთა რაოდენობასთან.
-გარდაცვლილთა რაოდენობა აღრიცხულ ინფიცირებულთა რაოდენობასთან? თუმცა, აღრიცხვაში დიდი სხვაობაა როგორც ვიცით, ხომ?
– ანუ მთავარი, რატომაც ჯერჯერობით ქვეყნების გარდაცვალების მაჩვენებელი არ დარდება იმის გამოა,რომ ვიცით მრიცხველი ზუსტად, სამწუხაროდ თუ რამდენი ადამიანი გარდაიცვალა, მაგრამ მნიშვნელი არის განსხვავებული ყველგან – ინფიცირებულთა რაოდენობა.
და ეს რაოდენობა დამოკიდებულია, რამდენი გყავს აღრიცხული. ეს ძალიან კრიტიკული საკითხია – ტესტირება. ვიცით რომ მთავრობამ საქართველოში დააგვიანა ტესტების შემოტანა. თებერვლის ბოლოს მათ ქონდათ შემოთავაზება ევროპელი მომწოდებლებისგან, რაზეც თქვეს უარი. არ ჩათვალეს საჭიროდ სწრაფი ტესტები.
ფიქრობდნენ, რომ PSR ტესტები იყო ერთადერთი გამართლებული, მერე ეს აღიარეს, მაგრამ იყო უკვე დაგვიანებული და ამან სამწუხაროდ გამოიწვია ის, რომ ჩვენ სწორად ტესტების ნაკლებობის გამო წარმოგვეშვა რამდენიმე მნიშვნელოვანი კლასტერი, მათ შორის მარნეული-ბოლნისის კლასტერი. და ის, რომ თერჯოლის რაიონის სოფელი ღვანკითი დღეს ჩაიკეტა, ესეც ამის შედეგია, როდესაც პნევმონიიანი პაციენტი უკან გააბრუნეს საავადმყოფოდან, იმიტომ, რომ არ ჩათვალეს საჭიროდ ტესტის გაკეთება.
წავიდა ადამიანი თერჯოლაში და დღეს ჩვენ იქაც კლასტერი გვაქვს. ახლა საბედნიეროდ ტესტები ნელ-ნელა იწყებს შემოსვლას, ამას უნდა მოყვეს ფართო ტესტირება და რა თქმა უნდა გვექნება გამოვლენა.
შესაბამისად, თუ ტესტირების მომატებამ გამოვლენა არ აჩვენა, მაშინ გამოდის, რომ ჩვენ ზედმეტად ვგუდავთ ეკონომიკას, იმიტომ რომ საბოლოო ჯამში ინფიცირებულთა რიცხვი არაა ისეთი რომ გადატვირთოს ჯანდაცვის სექტორი. მაგრამ აქ ვართ კიდევ ერთ სერიოზულ პრობლემასთან. თებერვალში ჯანდაცვის მინისტრმა გამოგვიცხადა რომ 2 ათასი საწოლი გვაქვს მზად და მერე უცბად, ერთი კვირის წინ გამოგვიცხადა, რომ 850 პაციენტზე მეტს ვერ მოუვლის სისტემა.
აქ პრობლემა რაშია – რომ ორი თვის განმავლობაში იმის მაგივრად, რომ გაეზარდა ჰოსპიტალური სექტორის შესაძლებლობები, ჯანდაცვის სამინისტრომ პირიქით, უფრო ნაკლები რიცხვები გამოგვიცხადა.
ახლა რაც შეეხება იმას, რომ მეტი ინფექციონისტი არ გვყავსო, ესეც არასწორი განცხადებაა რბილად რომ ვთქვათ. კარგად უნდა გვესმოდეს რომ საბოლოო ჯამში ამ დაავადების 80 პროცენტის მართვა სახლში უნდა მიმდინარეობდეს.
ის ან უსიმპტომოა ან მსუბუქი სიმპტომებით, რომელიც ადამიანებს ხშირად მედიკამენეტის გარეშეც კი გადააქვთ. აქ ლაპარაკი არის მძიმე 20 პროცენტზე და იმ 20 პროცენტში კიდევ რაღაც ნაწილი, ანუ საერთო რაოდენობის 1 ან 2 პროცენტი, ხუთ პროცენტამდე შეიძლება იყოს კრიტიკული.
თუ კრიტიკულების მოვლაზეა ლაპარაკი, კრიტიკულებს ახლა რეანიმატოლოგები უვლიან და უფრო მეტიც, ყველა ქვეყანაში დაიწყეს სხვა პროფილის მედპერსონალის გადამზადება იმისთვის, რომ მათ შეძლონ ამ პაციენტების მოვლა. ჯერ კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ ძალიან გამოცდილ რეანიმატოლოგებსაც და ინფექციონისტებსაც არ აქვთ საბოლოოდ დადგენილი პროტოკოლი და ეს პროტოკოლიც ლამის ყოველდღიურად იცვლება იმისდამიხედვით რა ახალი ინფორმაცია და მეცნიერულად დადასტურებული მონაცემები ჩნდება. ამისათვის აუცილებელია რომ იმ ბაზისურ უნარებში, რაც სჭირდება ამ პაციენტების მოვლას, ჩვენ არამარტო მატერიალური, არამედ ადამიანური რესურსიც გავზარდოთ.
ცალკე საუბრის თემაა და მე ჯანდაცვის მხარეს სერიოზულ პრობლემას ვხედავ თვითონ საავადმყოფოებში ინფექციების გავრცელების შიდაკონტროლის მექანიზმებზე და ჯანდაცვის სამინისტროს მხრიდან საავადმყოფოების დახმარებაზე ეკიპირებაში, მედპერსონალის სათანადო აღჭურვაში, მათ მუდმივ წრთვნასა და ტრენინნგში.
ჩვენ როცა ოცამდე მედპერსონალი გვყავს ინფიცირებული, საერთო ინფიცირებულთა ასეთი დაბალ რაოდენობაში, ეს ჩემი აზრით ასევე იძლევა განგაშის საშუალებას.
შეიძლება 400-ში ეს 20 დიდი რიცხვი არ არის, მაგრამ ყველაზე პრობლემური ხდება ის, რომ როდესაც რაოდენობა იმატებს, შესაბამისად რთულდება ყველაფრის კოორდინაცია, რთულდება ყველა წესის განუხრელი დაცვა და იმატებს მედპრესონალის ინფიცირება.
ასეთ დაბალ ციფრებზე თუ ჩვენ მედპერსონალის ინფიცირება გვაქვს, ეს ნიშნავს რომ სუსტი წერტილია. აქედან გამომდინარე კიდევ ერთხელ ვამბობ, ნამდვილად ყველას გვიხარია რომ რიცხვები დაბალი გვაქვს, ღმერთმა ქნას, რომ არ გვქონდეს დიდი რიცხვები, მაგრამ თვითონ მთავარი სპიკერები მთავრობის მხრიდან, ეპიდემიოლოგები გვეუბნებიან, რომ მოსალოდნელია გადავიდეთ ათასებში.
კიდევ ერთხელ ვამბობ, თუ გადავდივართ ათასებში ჯანდაცვის სისტემას სხვა ტიპის მზაობა სჭირდება, ვიდრე ამას ჯანდაცვის მინისტრი გვიცხადებს. და თუ ვრჩებით ასეულებში, მაშინ გამოდის, რომ ეკონომიკას ასე ტყუილად ვაჩერებთ.
ანუ მთავარი რაც არის ჩვენი პრეტენზია ისაა, რომ ლოგიკა არ ჩანს ამ ტიპის ჩაკეტილობასა და დაბალ რიცხვებს შორის. თუ დაბალი რიცხვები გვაქვს მაშინ ეკონომიკას ასე რატომ ვგუდავთ, თუ მაღალი რიცხვების გვეშინია, მაშინ გამოდის რომ სამი თვე გავიდა საკოორდინაციო საბჭოს შექმნიდან და სამი თვის განმავლობაში გამოდის, რომ მატერიალური და ადამიანური რესურსი ვერ გავზარდეთ იმდენად მაინც, რომ თუნდაც ათას პაციენტს მოვერიოთ.
