სამხრეთ ოსეთი რუსეთთან შეეთებას გეგმავს, მოსკოვი წინააღმდეგი არ არის
სამხრეთ ოსეთი რუსეთთან შეერთებას გეგმავს
სამხრეთ ოსეთის პრეზიდენტმა, ანატოლი ბიბილოვმა, 30 მარტს, საღამოს, რესპუბლიკის რუსეთთან შეერთების კანონიერი პროცედურის დაწყების შესახებ განაცხადა.
სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობა რუსეთმა 2008 წელს ცნო. შემდეგ მას შეუერთდნენ ნიკარაგუა, ნაურუ, ვენესუელა და სირია. საქართველო, გაერო და მთელი საერთაშორისო თანამეგობრობა სამხრეთ ოსეთს საქართველოს ნაწილად მიიჩნევს.
ბიბილოვის განცხადებას, ფაქტობრივად მაშინვე, მოსკოვის მაღალი ეშელონებიდან მასობრივი მოწონების განცხადებები მოჰყვა. მოვლენები ელვის სისწრაფით განვითარდა. რამდენიმე საათის შემდეგ ცნობილი გახდა, რომ პირველი ნაბიჯი რეფერენდუმი იქნება, რომელიც 10 აპრილს დაგეგმილი საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, მალევე ჩატარდება.
ხალხი ცხინვალის ქუჩებში გამოვიდა, ახალგაზრდებმა ღამით საზეიმო ავტომსვლელობა მოაწყეს.
დამოუკიდებლობის დაკარგვის იდეას სამხრეთ ოსეთში ყველა არ იზიარებს. მაგრამ, ისინი აშკარად უმცირესობაში არიან. მათი არგუმენტები შეგიძლიათ ქვემოთ მოცემულ თავში წაიკითხოთ.
ბიბილოვმა განცხადება საპრეზიდენტო არჩევნებამდე ათი დღით ადრე გააკეთა. თავიდან ეს სიახლე ბევრმა მის წინასაარჩევნო ნაბიჯად მიიჩნია.
გაყოფილი ოსი ხალხის რუსეთთან გაერთიანების ლოზუნგი ბიბილოვმა უკვე არაერთხელ გააჟღერა და ამით მოიგო ჯერ საპარლამენტო, შემდეგ კი საპრეზიდენტო არჩევნები.
მისი მთელი პირველი საპრეზიდენტო საარჩევნო პროგრამა, 2017 წელს, რუსეთთან საკავშირო სახელმწიფოს შექმნის ხუთ ეტაპს ეფუძნებოდა.
სამხრეთ ოსეთის წინა მცდელობები რუსეთთან შეერთებაზე
რუსეთთან შეერთების შესახებ პირველი რეფერენდუმი სამხრეთ ოსეთში 1992 წლის 19 იანვარს, ქართულ-ოსური კონფლიქტის დაწყებისთანავე ჩატარდა. მაშინ კითხვა სამი კომპონენტისგან შედგებოდა: საქართველოდან გამოყოფა, დამოუკიდებლობის გამოცხადება და რუსეთთან შეერთება.
მეორედ რუსეთთან შეერთების შესახებ რეფერენდუმის ჩატარება 2014 წელს სცადეს. პარტია “ერთიანი ოსეთისა” და მისი ლიდერის, ამჟამინდელი პრეზიდენტის ანატოლი ბიბილოვის ინიციატივით. რეფერენდუმის ჩატარება მაშინდელმა პრეზიდენტმა ლეონიდ თიბილოვმა არ დაუშვა, თუმცა მოგვიანებით ამ იდეას მხარი დაუჭირა.
2017 წელს საპრეზიდენტო კანდიდატმა ბიბილოვმა გამოაცხადა, რომ საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ ჩაატარებდა რეფერენდუმს რუსეთთან შეერთების შესახებ. თუმცა აქამდე ამ თემას აღარ მიუბრუნებია.
ბევრი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ წინა წლებში, ბიბილოვისა და სამხრეთ ოსეთის სხვა პოლიტიკოსების ამბიციები, კრემლის გულგრილი დამოკიდებულების გამო გაცივდა. თუმცა, ამჯერად იდეას ელვისებური და ფართომასშტაბიანი მხარდაჭერა მოჰყვა.
- პრეზიდენტი და მეფე დემოკრატიის პირობებში
- როგორ იყენებს რუსეთი ცხინვალს უკრაინაში თვითგამოცხადებული რესპუბლიკების მხარდასაჭერად
- ფილმი ოს მხატვარ ქალზე, რომელიც კონფლიქტის ზონაში, ქართულ სოფელში ცხოვრობს
სამხრეთ ოსეთში ახლა ბევრი საუბრობს „შესაფერის მომენტზე“, დონეცკისა და ლუგანსკის თვითაღიარებული სახალხო რესპუბლიკების გარშემო განვითარებული მოვლენების კონტექსტში.
როგორც აღმოსავლეთ უკრაინის ნაწილმა, 2014 წელს მათ ცალმხრივად გამოაცხადეს დამოუკიდებლობა. პარალელურად, რუსეთის მხარდაჭერით ყირიმში რეფერენდუმი ჩატარდა, რის შედეგადაც ნახევარკუნძული რუსეთის შემადგენლობაში შევიდა. უკრაინა, დანარჩენი მსოფლიო და გაერო რუსეთის ქმედებებს ანექსიად თვლიდნენ.
ამის შემდეგ დაწყებულ ომში, დონეცკისა და ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკებმა, რუსეთისგან ფარული სამხედრო მხარდაჭერა მიიღეს. 2022 წლის 22 თებერვალს პრეზიდენტმა პუტინმა ისინი დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად აღიარა. შემდეგ, უკრაინაში რუსეთის სისხლიანი „სპეციალური ოპერაციის“ ფონზე, რომელიც 24 თებერვალს დაიწყო, ორივე ტერიტორიის ლიდერებმა რუსეთის შემადგენლობაში შესვლის განზრახვა გაახმოვანეს.
ანატოლი ბიბილოვმა რუსეთთან გაერთიანებას “ისტორიულ სამშობლოს შემადგებლობაში შესვლის სტრატეგიული მიზანი” უწოდა.
„2014 წელს, როდესაც ყირიმი თავის მშობლიურ სახლში, რუსეთში დაბრუნდა, ჩვენც გვქონდა შესაძლებლობა ჩვენი მრავალსაუკუნოვანი ოცნება აგვეხდინა. მაგრამ შემდეგ ეს შესაძლებლობა ხელიდან გავუშვით. ამ შეცდომას ვერ გავიმეორებთ“, – განაცხადა ბიბილოვმა.
მმართველი პარტია „ერთიანი ოსეთის“ დეპუტატმა როზა ვალიევამ აღნიშნა, რომ „სამხრეთ ოსეთის მეგობარი, დონეცკისა და ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკები უკვე ამზადებენ შესაბამის დოკუმენტებს რუსეთის ფედერაციაში შესვლისთვის. თუ ჩვენ ერთად გავხდებით რუსეთის ნაწილი, ეს ჩვენი საერთო დღესასწაული იქნება“.
მოსკოვის რეაქცია
”რუსეთის ფედერაციის კანონმდებლობა ითვალისწინებს რუსეთში სახელმწიფოების ან უცხო სახელმწიფოების ნაწილების რუსეთის ფედერაციის სუბიექტებად დაშვების პროცედურას. ამისთვის მთავარია – ოსი ხალხის ნების გამოხატვა. ეს შეიძლება გაკეთდეს რეფერენდუმის გზით“, – განაცხადა ფედერაციის საბჭოს სენატორმა ანდრეი კლიმოვმა.
„სამხრეთ და ჩრდილოეთ ოსეთი ორი ქვეყანაა, რომლებსაც გაერთიანება სურთ. რესპუბლიკას დიდი ხანია დაჟინებით სურს რუსეთში“, – განაცხადა სახელმწიფო დუმის დსთ-ს საკითხების კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილემ კონსტანტინე ზატულინმა.
„რუსეთის მცხოვრებლები მხარს დაუჭერენ სამხრეთ ოსეთის გადაწყვეტილებას შეუერთდეს რუსეთის ფედერაციას. ჩვენთვის ეს ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტია, რადგან 2008 წელს რუსეთმა ღიად დაიწყო წინააღმდეგობის გაწევა ერთიანი დასავლეთის ზეწოლისთვის. რა თქმა უნდა, ეს ისტორიული მოვლენაა“, – განაცხადა სახელმწიფო სათათბიროს დსთ-ს “დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის” კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილემ არტემ ტუროვმა.
„აქტუალური ინიციატივაა. 2008 წლის აგვისტოში, სამხრეთ ოსეთზე სამხედრო აგრესიის დროს, ოსმა ხალხმა სრული მხარდაჭერა და დაცვა მიიღო რუსეთისგან. საგამოძიებო კომიტეტის თანამშრომლებმა ყველანაირი დახმარება გაუწიეს [სამხრეთ ოსეთს] საქართველოს ხელისუფლებისა და სამხედრო მოსამსახურეების მიერ ჩადენილი დანაშაულების მტკიცებულებების დადგენაში. ეს მჭიდრო თანამშრომლობა გაგრძელდება“, – განაცხადა რუსეთის ფედერაციის საგამოძიებო კომიტეტის თავმჯდომარემ ალექსანდრე ივანოვიჩ ბასტრიკინმა.
„სამხრეთ ოსეთს არ უნდა აწუხებდეს საქართველოს რეაქცია. ერთადერთი, რისი გაკეთებაც საქართველოს შეუძლია ახლა, არის აღშფოთება და პროტესტი“, – განაცხადა სახელმწიფო დუმის დეპუტატმა ალექსანდრე ბოროდაიმ.
სამხრეთ ოსეთის პოლიტიკური ბომონდი რუსეთთან შეერთებას მხარს უჭერს
ყველა პოლიტიკოსი, რომელიც ახლა საპრეზიდენტო კანდიდატად დარეგისტრირდა, სამხრეთ ოსეთის რუსეთში შესვლას მხარს აქამდეც უჭერდა, განსხვავება მხოლოდ შემოთავაზებულ ფორმებში იყო.
მაგალითად, მოძრაობა „ალანია-რუსეთის კავშირის“ ლიდერმა დიმიტრი ტასოევმა განაცხადა, რომ ის არ იყო რუსეთთან ინტეგრაციის წინააღმდეგი, მაგრამ, რუსეთთან და ბელორუსთან ერთად, საკავშირო სახელმწიფოს კონტექსტში.
ადგილობრივ პოლიტიკოსებს შორის გავრცელებული იყო მოსაზრება, რომ სამხრეთ ოსეთის თავის შემადეგნლობაში მიღება თავად მოსკოვს არ სურდა და ამის ხელახლა თხოვნას აზრი არ ჰქონდა. მსგავსი განცხადებები ტელედებატებში ბოლო დღეებია ისმის.
ალტერნატიული მოსაზრებები
სახალხო პარტიის თავმჯდომარე და მოძრაობა „ალანია-რუსეთის კავშირის“ თანათავმჯდომარე როლანდ ქელეხსაევი ამბობს, რომ ბიბილოვის განცხადება და მასზე მოსკოვის სწრაფი დადებითი რეაქცია, რესპუბლიკის ადგილობრივი მცხოვრებლებისთვის მოულოდნელი იყო. და ეს პროცესი ყველასთვის სასიხარულო არ არის.
„სამხრეთ ოსეთში ახალი თაობა გამოჩნდა, რომელსაც დამოუკიდებელ სახელმწიფოში სურს ცხოვრება. გამოსავალი იქნება საკავშირო სახელმწიფო რუსეთთან და ბელორუსთან“, – ამბობს ქელეხსაევი.
სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ ჩამოყალიბების იდეის მთავარ მხარდამჭერად მიჩნეული ოპოზიციონერი დეპუტატი და საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრი დავით სანაკოევი, ჯერჯერობით, რუსეთთან შეერთებისთვის დაწყებულ მზადებაზე კომენტარს არ აკეთებს.
აფხაზეთი არ აპირებს რუსეთის შემადგენლობაში ყოფნას
აფხაზეთში, რომელიც იმავე მდგომარეობაშია, როგორც სამხრეთ ოსეთი, მოვლენებს მაშინვე გამოეხმაურნენ. მაგრამ ამჯერად მხარდაჭერა არ ყოფილა. „აფხაზეთი არ გეგმავს რუსეთის ფედერაციის შემადგენლობაში ყოფნას“, – განაცხადა პარლამენტის თავმჯდომარემ ვალერი კვარჩიამ.
აფხაზეთის სოციალურ ქსელებში აქტიურად დაიწყეს კონსტიტუციის ციტატის გავრცელება, სადაც ნათქვამია, რომ რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის ლიკვიდაციასთან დაკავშირებით შესწორების შეტანა შეუძლებელია.
კომენტარი
რუსლან ტოტროვი, ჟურნალისტი ჩრდილოეთ ოსეთიდან, თავის ტელეგრამაში “თავისუფლების მოედანზე”
„თუ ეს პრეზიდენტის სტანდარტული წინასაარჩევნო ტრიუკი არ არის და რეალური განზრახვაა, გავიმეორებ იმას, რაც აქამდეც არაერთხელ მითქვამს.
ოსური სახელმწიფოს განადგურების ნებისმიერი მცდელობა სახელმწიფო ღალატის აქტია. ჩვენი კონსტიტუცია ამ კუთხით უფრო მოქნილი უნდა იყოს, ვიდრე აფხაზური.
და მომავლის, ნათელ ოსეთში, ყოფილი პრეზიდენტი ანატოლი ბიბილოვი უნდა გახდეს ბრალდებული უკომპრომისო სისხლის სამართლის საქმეში. რომელშიც, გარდა სუვერენიტეტის დაშლის მცდელობისა, იქნება სხვა გახმაურებული ეპიზოდები: წნელისიდან ინალ ჯაბიევის მკვლელობამდე“.
სამხრეთ ოსეთი რუსეთთან შეერთებას გეგმავს
