სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიში: დაუსჯელობა, პოლიტიკური პატიმრები და მედიის თავისუფლება
სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიში
ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტმა 2022 წელს საქართველოში ადამიანის უფლებების მდგომარეობის შესახებ ანგარიში გამოაქვეყნა. დოკუმენტში პოლიტიკური პატიმრების შესახებ სახდეპი ტელეკომპანია “მთავარის” დირექტორზე, ნიკა გვარამიაზე საუბრობს. ამასთან, აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიში მოიცავს წამების ან არაადამიანური, სასტიკი და დამამცირებელი მოპყრობის შესახებ ფაქტებს და ამავე ქვეთავში ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის მიმართ ხელისუფლების მოპყრობაზეა საუბარი.
თეთრი სახლის მტკიცებით, “მთავრობის მარცხმა, დაესაჯა 5 ივლისის ორგანიზატორები”, ძალადობის დაუსჯელობა გამოიწვია. დოკუმენტში სერიოზულ პრობლემადაა მოხსენიებული საქართველოში სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობა პრობლემურ გამოძიებებთან და პოლიტიკურად მოტივირებულ დევნასთან ერთად.
ნიკა გვარამიას საქმე
დოკუმენტის ქვეთავებში, რომლებიც პოლიტიკურ პატიმრებსა და გამოხატვის თავისუფლება ეხება, საუბარია მთავარი არხის გენერალური დირექტორი, ნიკა გვარამიას დაკავების შესახებ.
ანგარიშში ხაზგასმულია, რომ სახალხო დამცველის აპარატმა, ადგილობრივმა სამოქალაქო საზოგადოებამ და საერთაშორისო უფლებადამცველმა ორგანიზაციებმა მკაცრად გააკრიტიკეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს 16 მაისის გადაწყვეტილება, რომლის მიხედვითაც ოპოზიციური ტელეარხის დირექტორს, ნიკა გვარამიას 3.5 წლით თავისუფლების აღკვეთა რუსთავი 2-ისთვის ფინანსური ზარალის მიყენების გამო მიუსაჯეს.
თეთრი სახლი Amnesty International-ზე დაყრდნობით წერს, რომ გვარამიას საქმემ გამოავლინა “მთავრობის მზარდი გავლენა სასამართლოებზე რიგ საქმეებში”, რომლებიც მიზნად ისახავს მათი კრიტიკოსებისა და ოპონენტების დათრგუნვას.
აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ სახალხო დამცველმა და არასამთავრობო ორგანიზაციებმა გვარამიას საქმე პოლიტიკურ დევნად შეაფასეს. მათივე თქმით, ჟურნალისტებმა, არასამთავრობო ორგანიზაციებმა და საერთაშორისო საზოგადოებამ გამოთქვეს სერიოზული შეშფოთება ხელისუფლების მხრიდან გამოხატვის თავისუფლების პატივისცემასთან დაკავშირებით.
“ნიკა გვარამიას პატიმრობა აღიქმება, როგორც გაფრთხილება და მუქარა სხვა დამოუკიდებელი მედიასაშუალებებისთვის, რომ შეწყვიტონ მთავრობის საქმიანობის კრიტიკული გაშუქება, შეწყვიტონ სადამკვირვებლო საქმიანობა და თავი შეიკავონ ხელისუფლებისთვის არასასურველი ფაქტების გამჟღავნებისგან”. – ვკითხულობთ დოკუმენტში.
● “დაუწესდეს სანქციები ივანიშვილს, გათავისუფლდნენ სააკაშვილი და გვარამია” – EPP-ის რეზოლუცია
● რატომ დააპატიმრეს ნიკა გვარამია. მოკლედ საქმის არსი და შეფასებები
● გვარამიას საქმის მოსამართლე ამბობს, რომ აშშ-ს საელჩომ ანგარიში მოსთხოვა და პროგრამიდან მოხსნა
მიხეილ სააკაშვილი
დოკუმენტის ქვეთავში, რომელიც წამებას, სასტიკ, არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობას ეხება საუბარია ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის დაკავების შესახებ. სახდეპი სახალხო დამცველზე დაყრდნობით წერს, რომ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობა მნიშვნელოვნად გაუარესდა და ექსპრეზიდენტისთვის ექიმთა ჯგუფის 2021 წელს შემუშავებულ რეკომენდაციებთან შესაბამისი სამედიცინო დახმარების დროული გაწევა გადამწყვეტია.
სახელმწიფო დეპარტამენტი ინსპექტორის სამსახურზე დაყრდნობით წერს, რომ იუსტიციის სამინისტრომ და სპეციალურმა პენიტენციურმა სამსახურმა დაარღვია მონაცემთა დაცვის კანონი სააკაშვილის გადაცემის რამდენიმე ვიდეოს გამოქვეყნებით.
“გარდა ამისა, სახელმწიფო დეპარტამენტი ციტირებს სახალხო დამცველს: “ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ დადგენილი სტანდარტის მიხედვით, დროული, სრული და ადეკვატური მკურნალობის, ზუსტი დიაგნოზის და სათანადო სამედიცინო დახმარების არარსებობა შეიძლება უტოლდებოდეს ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-3 მუხლის დარღვევას, რომელიც ეხება წამებას, არაადამიანურ და/ან დამამცირებელ მოპყრობას”.
დოკუმენტში ხაზგასმულია, რომ საქართველოში ოპოზიციური პარტიები მიხეილ სააკაშვილის პოლიტიკურ პატიმრად მიიჩნევენ.
● მაგნიტსკის აქტის ავტორი: აშკარაა, რომ მიხეილ სააკაშვილს აწამებენ. ამის უკან ვლადიმირ პუტინი დგას
● სააკაშვილის საქმეები. რისთვის ზის ციხეში ყოფილი პრეზიდენტი
5 ივლისის ძალადობა
ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის დოკუმენტში საუბარია ხელისუფლების მიერ დამნაშავეების დაუსჯელობის შესახებაც და ნათქვამია, რომ 5 ივლისის ძალადობის ორგანიზატორების წინააღმდეგ შესაბამისი საგამოძიებო ღონისძიებების არჩატარებამ დანაშაულის დაუსჯელობა გამოიწვია.
“მთავრობამ მიიღო ზომები ზოგიერთი თანამდებობის პირის მიერ ადამიანის უფლებების დარღვევის გამოსაძიებლად, თუმცა დაუსჯელობა კვლავ პრობლემად რჩება. მთავრობის მარცხმა, გამოეძიებინა და დაესაჯა პრაიდის მარშის წინააღმდეგ 2021 წლის ივლისის ძალადობის ორგანიზატორები, ამ ბოროტმოქმედების დაუსჯელობა გამოიწვია”. – წერია ანგარიშში.
აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტი აქაც ციტირებს საქართველოს სახალხო დამცველს, სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებსა და საერთაშორისო პარტნიორებს, რომელთა შეფასებითაც, მთავრობა ადეკვატურად არ იძიებდა 2021 წლის 5 ივლისის ძალადობრივ მოვლენებს.
● ნადირობა მედიაზე. პრაიდის საწინააღმდეგო აქციაზე ოცზე მეტი რეპორტიორი მძიმედ დაშავდა
● სახელმწიფო დეპარტამენტი: 5 ივლისის საქმეზე არც ერთი ორგანიზატორი არ დასჯილა
● Human Rights Watch-ის ანგარიში: მედია, 5 ივლისი, სამართალდამცავები
მედიის თავისუფლება
ანგარიშში ცალკე თავი ეთმობა საქართველოში მედიის თავისუფლების “სერიოზულ შეზღუდვას”, მათ შორის ძალადობასა და ძალადობის მუქარას ჟურნალისტების მიმართ. სახელმწიფო დეპარტამენტი პრესისთვის ცენზურის დაწესებისა და შინაარსის შეზღუდვის ქვეთავში განიხილავს თავდაცვის ყოფილი მინისტრისა და ტელეკომპანია “ფორმულას” დამფუძნებლის, დავით კეზერაშვილის საქმეს.
სახელმწიფო დეპარტამენტი მიიჩნევს, რომ ხელისუფლების ანგარიშვალდებულების ნაკლებობა ასევე გამოიხატა 2019 წლის ივნისის დემონსტრაციების დროს ჟურნალისტებისა და მომიტინგეების მიმართ პოლიციის არასათანადო ძალის გამოყენებაში და 2017 წელს აზერბაიჯანელი ჟურნალისტისა და აქტივისტის აფგან მუხთარლის ქვეყნიდან გატაცებაში.
● ვითხოვთ უსაფრთხო მედიაგარემოს – მედიისა და საზოგადოების მიმართვა მთავრობას
● “არასწორ მხარეს დგახარ” – თბილისში ჟურნალისტ ვახო სანაიას ფიზიკურად გაუსწორდნენ
● “ფორმულას” თანამშრომლებს თავს დაესხნენ და მანქანა დაუზიანეს
ოკუპირებული ტერიტორიები
დოკუმენტში საუბარია საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში, აფხაზეთსა და ცხინვალში მოქალაქეთა უფლებრივ მდგომარეობაზე და ხაზგასმულია, რომ “რუსეთის და დე ფაქტო ხელისუფლებამ ორივე რეგიონში დაუსჯელად ჩაიდინა ძალადობრივი დანაშაულები.”
