CRRC: გამოკითხულთა 82%-ის აზრით, აფხაზებთან და ოსებთან ურთიერთობის გაუმჯობესებისათვის მხარეებმა დაშვებული შეცდომები უნდა გაიაზრონ
ქართულ -აფხაზური და ქართულ ოსური ურთიერთობები
თუ რუსეთ-უკრაინის ომი რუსეთისთვის წარუმატებლად დამთავრდება, ეს დადებით გავლენას მოახდენს ქართულ-აფხაზურ და ქართულ ოსურ ურთიერთობებზე. ეს ერთ-ერთი მიგნებაა კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრის (CRRC-საქართველოს) ახალი კვლევიდან, რომელიც საქართველოს კონფლიქტებს ეხება.
იგივე კვლევა ამბობს, რომ კონფლიქტების მოგვარებაზე გაცილებით დადებითი გავლენა ექნება საქართველოს ევროკავშირსა და ნატოში ინტეგრაციას, ვიდრე, საქართველოს რუსეთთან პოლიტიკურ დაახლოებას.
- კომენტარი: ლავროვის განცხადების მოწონება ნიშნავს იმას, რომ ოცნება, შესაძლოა, კონფლიქტების რუსული პერსპექტივიდან აღქმას განიხილავდეს
- მარია ზახაროვა: მოსკოვი მზადაა, თბილისს აფხაზეთთან და სამხრეთ ოსეთთან, როგორც სახელმწიფოებთან, დიალოგში დაეხმაროს
- სერგეი შამბა: თუ საქართველო ბოდიშს მოიხდის, ეს შეიძლება იყოს პირველი ნაბიჯი შერიგებისკენ
კვლევა ეხება ისეთ თემებს, როგორიცაა მაგალითად, დროის ფაქტორი კონფლიქტების მოგვარებაში, პასუხისმგებელი ინსტიტუციები, ხელშემშლელი და ხელშემწყობი ფაქტორები, ტერიტორიული მოწყობის სცენარები, თანაცხოვრებისა და დიალოგის შესაძლებლობები. ასევე, ივლევს გაუცხოებებს ქართველებსა და აფხაზებს და ქართველებსა და ოსებს შორის.
ამ სტატიაში მთავარ მიგნებებს ვაჯამებთ.
კვლევა – “კონფლიქტები საქართველოში: აღქმები, დამოკიდებულებები და მოლოდინები”, “ნაციონალიზმისა და კონფლიქტების კვლევის ინსტიტუტის”, “ლევან მიქელაძის სახელობის ფონდის” და “კავკასიური სახლის” დაკვეთით 2024 წელს CRRC-საქართველომ ჩაატარა.
კვლევისთვის საქართველოს მასშტაბით 2000-მდე ადამიანი გამოჰკითხეს. საველე სამუშაოები 2024 წლის 29 მაისი – 2 ივლისის პერიოდში ჩატარდა. ცდომილების ზღვარი 1%-ია.
ნატოს, ევროკავშირსა და რუსეთთან ურთიერთობის გავლენა კონფლიქტებზე
კვლევა ვრცელია და ძალიან ბევრ საკითხს მოიცავს. მათ შორის, რა გავლენას მოახდენს საქართველოს კონფლიქტებზე ქვეყნის საგარეო კურსი.
კითხვაზე, როგორ ფიქრობთ, რა გავლენას მოახდენს საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაცია ქართულ-აფხაზურ და ქართულ-ოსურ ურთიერთობებზე, გამოკითხულთა 61 პროცენტი ფიქრობს, რომ ამას დადებითი გავლენა ექნება.
თითქმის ასეთივე მაჩვენებელია კითხვაზე, რა გავლენას მოახდენდა საქართველოს ნატოში ინტეგრაცია. ამ კითხვაზე დადებითი პასუხი აგმოკითხულთა 56-მა პროცენტმა დააფიქსირა.
რაც შეეხება, იგივე კითხვას საქართველოს რუსეთთან დაახლოების შემთხვევაში, აქ მხოლოდ 31-31 პროცენტი ფიქრობს, რომ ამას დადებითი გავლენა ექნებოდა.
სქრინი კვლევიდან. წყარო: CRRC
კვლევა ეხება რუსეთ-უკრაინის ომის დასრულების შესაძლო სცენარების გავლენასაც, საქართველოს კონფლიქტებზე.
გამოკითხულთა 42 პროცენტი ფიქრობს, რომ თუ ომი რუსეთისთვის წარუმატებლად დასრულდება, ამას მხოლოდ დადებითი გავლენა ექნება ქართულ-აფხაზურ და ქართულ-ოსურ ურთიერთობებზე. დევნილ მოსახლეობაში ეს მაჩვენებელი კიდევ უფრო მაღალია – 57 პროცენტი.
იგივე კითხვაზე, იმ სცენარში, თუ ომი რუსეთის სასარგებლოდ დასრულდება, 54 პროცენტი ფიქრობს, რომ ამას მხოლოდ უარყოფითი გავლენა ექნება ქართულ-აფხაზურ და ქართულ-ოსურ ურთიერთობებზე. დევნილ მოსახლეობაში ასე 63 პროცენტი ფიქრობს.
ქართულ-აფხაზური და ქართულ-ოსური ურთიერთობების აღდგენის შესაძლებლობები
საერთაშორისო გამოცდილება აჩვენებს, რომ კონფლიქტების მოგვარებას პირველ რიგში მხარეებს შორის ურთიერთობებისა და ნდობის აღდგენა სჭირდება. JAMnews-თან ინტერვიუებში, სხვადასხვა დროს, კონფლიქტოლოგები ყოველთვის უსვამენ ხაზს, რომ კონფლიქტის მოგვარება პირველ რიგში ადამიანებს შორის ნდობის აღდგენას ნიშნავს და მხოლოდ ამის შემდეგ, ტერიტორიების დაბრუნებას.
კვლევის მონაწილეებს ეკითხებოდნენ, არის თუ არა შესაძლებელი ქართველებსა და აფხაზებს, ქართველებსა და ოსებს შორის ურთიერთობების აღდგენა ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენამდე.
აღმოჩნდა, რომ ადამიანების უმეტესობას ეს შესაძლებლად მიაჩნია. მაგალითად, გამოკითხულთა 60-მდე პროცენტმა თქვა, რომ ეს სავსებით შესაძლებელია.
კითხვაზე, ყველაზე მეტად რა შეუწყობს ხელს ქართველებსა და აფხაზებს, ისევე როგორც ქართველებსა და ოსებს შორის ურთიერთობების გაუმჯობესებას, გამოკითხულთა თითქმის თანაბარმა ნაწილმა დაასახელა, რომ ეს იქნებოდა: რუსეთის ჩაურევლობა (30 პროცენტი), ხალხის ეკონომიური მდგომარეობის გაუმჯობესება (29 პროცენტი), ახალი მიდგომებისა და პოლიტიკის შემუშავება (28 პროცენტი).
კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ უმრავლეობის აზრით, ქართველებსა და აფხაზებს, ისევე როგორც ქართველებსა და ოსებს, შეუძლიათ მშვიდობიანი თანაცხოვრება ერთ (საერთო) სახელმწიფოში“. გამოკითხულთა 83-მა პროცენტმა თქვა, რომ ამ მოსაზრებას ეთანხმება.
გამოკითხულთა უმეტესი ნაწილი (83-84 პროცენტი) ასევე ეთანხმება მოსაზრებას, რომ ქართველებსა და აფხაზებს, ისევე როგორც, ქართველებსა და ოსებს შორის, დიალოგი აუცილებელია და ის სასწრაფოდ უნდა დაიწყოს.
კითხვაზე, რა უშლის ხელს დიალოგის დაწყებას, აბსოლუტურმა უმრავლესობამ, 69 პროცენტმა თქვა, რომ რუსეთის პოლიტიკა.
სქრინი კვლევიდან. წყარო: CRRC
რესპონდენტებს ჰკითხეს დროის ფაქტორის გავლენაზეც, კონფლიქტების მოგვარებაში.
შეკითხვაზე – რამდენად ეთანხმებით ან არ ეთანხმებით შემდეგ მოსაზრებას, რომ „რაც დრო გადის, ქართველებსა და აფხაზებს, ქართველებსა და ოსებს შორის შერიგების პერსპექტივა მცირდება“ – ნახევარზე მეტმა უპასუხა, რომ ამ მოსაზრებას ეთანხმება (სრულად ვეთანხმები – 14%, ვეთანხმები -37%, არ ვეთანხმები – 17%, საერთოდ არ ვეთანხმები – 6%)
გამოკითხულთა 38-მა პროცენტმა კი თქვა, რომ მათი აზრით, რაც დრო გადის, აფხაზეთიდან და ცხინვალიდან დევნილ მოსახლეობას ეკარგება სურვილი, დაბრუნდნენ საკუთარ სახლებში მუდმივად საცხოვრებლად. (სრულად ვეთანხმები – 9%
ვეთანხმები -29%)
ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის გზა, ტერიტორიული მოწყობის სცენარები
კოფლიქტების მოგვარება და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა, წამყვანი თემებია საქართველოში ჩატარებული ყველა საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვის მიხედვით.
ამიტომ, მაგალითად, ბოლო, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ, მმართველი პარტია აცხადებდა, რომ საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა მისი მთავარი პრიორიტეტია. “ქართული ოცნება” ამომრჩეველს ეუბნებოდა, რომ მათ საკონსტიტუციო უმრავლესობა სჭირდებოდათ, რადგან, “ჩვენი ქვეყნის გარშემო მოვლენები ძალიან სწრაფად ვითარდება და ამ ფონზე, ტერიტორიული მთლიანობის მშვიდობიანი გზით აღსადგენად, ნიადაგი ნებისმიერ დროს შეიძლება მომწიფდეს” (ამბობდა მმართველი პარტიის საპატიო თავმჯდომარე, ოლიგარქი ბიძინა ივანიშვილი ხალხთან შეხვედრებზე).
ამ კვლევის მონაწილეებს ჰკითხეს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის გზებსა და სავარაუდო სცენარებზეც. (აქ ხაზგასასმელია რომ ამ კვლევას არაფერი აქვს საერთო “ქართული ოცნების” დაპირებებთან. ის იქამდე ჩატარდა, ვიდრე საქართველოში დაიწყებოდა საპარლამენტო არჩევნებისთვის მზადება).
შეკითხვაზე – რა გზით წარმოგიდგენიათ ოკუპირებულ რეგიონებზე საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლების კონტროლის აღდგენა, გამოკითხულთა მესამედმა თქვა, რომ ამის საუკეთესო გზად აფხაზებსა და ოსებთან მოლაპარაკებები მიაჩნია. და, მხოლოდ ერთმა პროცენტმა დაასახელა ამის გზად სამხედრო მოქმედებები.
სქრინი კვლევიდან. წყარო: CRRC
გამოკითხვის შედეგები აჩვენებს, რომ ადამიანების მნიშვნელოვანი ნაწილისთვის მისაღებია აფხაზეთი და ცხინვალი იყოს საქართველოს ნაწილი, ავტონომიის გარეშე (ამას ეთანხმება თითქმის 75 პროცენტი). თითქმის ნახევარმა თქვა, რომ მათთვის მისაღებია ამ რეგიონებს ავტონომია ჰქონდეთ (47 პროცენტი).
ნახევარზე მეტმა თქვა, რომ მიუღებელი იქნებოდა კონფედერაციის შექმნა ერთი მხრივ აფხაზეთის, ცხინვალის რეგიონის და მეორე მხრივ საქართველოს შემადგენლობით.
უმრავლესობამ, 85-მა პროცენტმა უპასუხა, რომ მიუღებელია აფხაზეთი და ცხინვალი იყვნენ დამოუკიდებელი სახელმწიფოები
აბსოლუტურმა უმრავლესობამ, 91-მა პროცენტმა კი თქვა, რომ მიუღებელია აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი იყოს რუსეთის ნაწილი.
სქრინი კვლევიდან. წყარო: CRRC
გამოკითხულების უმეტესობის აზრით, დიალოგი აფხაზებსა და ოსებთან, მათი მომავალი სტატუსის შესახებ, მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება დაიწყოს, თუ დევნილები დაბრუნდებიან უსაფრთხოების დაცვის სრული გარანტიით (53 პროცენტი) და თუ რუსული ჯარები სრულად დატოვებენ ტერიტორიას (43 პროცნტი).
წარსულის შეცდომების აღიარება, მსხვერპლების აღქმა, ახალი ურთიერთობების დაწყება
გამოკითხულთა უმეტესობამ თქვა, რომ ამ კონფლიქტებში მსხვერპლია ორივე მხარე. აფხაზეთსა და ცხინვალში მცხოვრებლები ისეთივე მსხვერპლები არიან, როგორც ქართველები. (ამ კითხვაზე, 33-მა პროცენტმა თქვა რომ ეთანხმება, 40-მა პროცენტმა კი უპასუხა, რომ ეფრო ეთანხმება ვიდრე არა).
82-მა პროცენტმა თქვა, რომ აფხაზებთან და ოსებთან ურთიერთობის გაუმჯობესებისათვის საჭიროა, მხარეებმა წარსულში დაშვებული შეცდომები გაიაზრონ.
80-პროცენტის აზრით კი, ურთიერთობები სუფთა ფურცლიდან უნდა დაიწყოს.
გამოკითხულთა 80-მა პროცენტმა თქვა, რომ სამშვიდობო პროცესებში დევნილების ჩართულობა უკეთესობისკენ შეცვლიდა ქართულ-აფხაზურ და ქართულ-ოსურ ურთიერთობებს
სქრინი კვლევიდან. წყარო: CRRC
კვლევის ავტორებმა რესპონდენტებს ჰკითხეს რა ვადაში წარმოუდგენიათ კონფლიქტების მოგვარება. ყველაზე მეტმა, 24-მა პროცენტმა თქვა, რომ ამას ათ წელიწადზე მეტი დრო დასჭირდება. ათი პროცენტი კი ფიქრობს, რომ ეს კონფლიქტები არასოდეს მოგვარდება.
მაგრამ იგივე კითხვაზე, იმ შემთხვევაში, თუ რუსეთი არ იქნება შემაფერხებელი ფაქტორი, 28-მა პროცენტმა თქვა, რომ მაშინ ეს კონფლიქტები 1-5 წელიწადში მოგვარდებოდა.
სოციალურ-კულტურული გაუცხოება
ეს კვლევა ასევე ცდილობს გაარკვიოს არის თუ არა რამე ტიპის კავშირები ქართველებსა და აფხაზებს, ქართველებსა და ოსებს შორის, რა ტიპის კავშირები არსებობს მათ შორის, აქვთ თუ არა პირისპირ ურთიერობის საშუალება, ტელეფონით ან ინტერნეტით კონტაქტი.
აღმოჩნდა, რომ გაუცხოება უკვე შორს წასული პროცესია. გამოკითხულთა თითქმის უმრავლესობა, (80 პროცენტი და მეტი ამბობდა, რომ არც იცნობს და არც არანაირი კონტაქტი აქვს კონფლიქტურ რეგიონებში მცხოვრებლებთან)
მაგალითად, გამოკითხულთა 82-მა პროცენტმა თქვა, რომ არ იცნობს ადამიანს, ვინც ამჟამად აფხაზეთში ცხოვრობს (გარდა გალის რაიონში მცხოვრებლებისა). 89 პროცენტი აფხაზეთში მცხოვრებ ადამიანს არც არასდროს შეხვედრია, 92-93-მა პროცენტმა კი თქვა, რომ რაიმე კონტაქტიც კი არ ჰქონია (არც ტელეფონით, არც ინტერნეტით).
გაცილებით გაწყვეტილია კავშირები ცხინვალთან.
87-მა პროცენტმა თქვა, რომ არ იცნობს ცხინვალში მცხოვრებ ადამიანს მაინც (გარდა ახალგორში მცხოვრებლისა). 94-ი პროცენტი ამბობს, რომ ცხინვალში მცოხვრებლებს პირისპირ არც არასდროს შეხვედრია, 95 პროცენტს კი არც არანაირი კონტაქტი ჰქონია მათთან (არც ინტერნეტით, არც ტელეფონით).
ქართულ -აფხაზური და ქართულ ოსური ურთიერთობები
