ომი უკრაინაში. ვის მხარეს არის აზერბაიჯანი?
მიუხედავად რუსეთთან სამოკავშირეო დეკლარაციაზე ხელმოწერისა – ამ ქვეყნის უკრაინაში შეჭრამდე ცოტა ხნით ადრე – ოფიციალურმა აზერბაიჯანმა ნეიტრალური პოზიცია დაიკავა ორ ქვეყანას შორის მიმდინარე ომთან დაკავშირებით. ამასთან, მთელი მედია, რომელიც აზერბაიჯანის ხელისუფლების კონტროლქვეშაა, მხარს კიევის პოზიციას უჭერს. JAMnews-ი შეეცადა გაერკვია აზერბაიჯანის ხელისუფლების ასეთი რეაქციის მიზეზები.
- „რუსულო გემო, იდი ნა***“. ქართველი მეზღვაურები, ნიჩბები და რუსეთ-უკრაინის ომის მემები
- რას დაკარგავს და მიიღებს სომხეთი რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციების შედეგად
სამოკავშირეო დეკლარაცია რუსეთთან და მეგობრობა უკრაინასთან
რუსეთის მიერ დონეცკისა და ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკების აღიარების ზუსტად წინა დღეს, რომლებიც საერთაშორისო სამართლის თანახმად უკრაინის განუყოფელ ნაწილებს წარმოადგენს, აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა და რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტმა ვლადიმირ პუტინმა კრემლში, ხელი მოაწერეს სამოკავშირეო დეკლარაციას.
ამავდროულად, 2022 წლის იანვარში, ილჰამ ალიევი ოფიციალური ვიზიტით კიევში იმყოფებოდა, სადაც აზერბაიჯანისა და უკრაინის პრეზიდენტებმა ხელი მოაწერეს სახელმწიფოთაშორის დოკუმენტებს და ორი მეგობარი ქვეყნის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული ხელშეუხებლობის შესახებ თავისი პოზიციები დაადასტურებს.
უკრაინაში რუსეთის სამხედრო აგრესიის დაწყების შემდეგ, აზერბაიჯანის ხელისუფლება ოფიციალური განცხადებით არ გამოსულა. არც პრეზიდენტს და არც საგარეო საქმეთა სამინისტროს რუსეთის არმიის უკრაინაში ინტერვენციასთან დაკავშირებით არანაირი პირდაპირი განცხადება არ გაუკეთებია. მხოლოდ აზერბაიჯანის პრეზიდენტის თანაშემწემ, ჰიქმეთ გაჯიევმა განაცხადა რუსეთსა და უკრაინას შორის კონფლიქტის მოლაპარაკებებისა და დიპლომატიური ნაბიჯების გზით დარეგულირების მნიშვნელობაზე. „აზერბაიჯანი ყოველთვის იცავდა და ახლაც იცავს საერთაშორისო სამართლის ნორმებს. პირველ რიგში, ეს ეხება ქვეყნების სუვერენიტეტსა და მათ ტერიტორიულ მთლიანობას“, – აღნიშნა გაჯიევმა.
ჰუმანიტარული დახმარება უკრაინას და მხარდამჭერი აქციები
უკრაინაში საბრძოლო მოქმედებების დაწყებიდან მეორე დღეს, აზერბაიჯანმა ამ ქვეყნისთვის ჰუმანიტარული დახმარების შესახებ განაცხადა. 25 თებერვლის საღამოს, აზერბაიჯანული ავიაკომპანია „Silk Way“-ს სურსათითა და მედიკამენტებით დატვირთული ორი თვითმფრინავი გაფრინდა უკრაინის მიმართულებით.
ამ ამბიდან მალევე, აზერბაიჯანის სახელმწიფო ნავთობკომპანიამ (SOCAR) განაცხადა იმის შესახებ, რომ უკრაინის სოციალური სამსახურის ყველა ავტომობილი (სასწრაფო სამედიცინო დახმარება, სახანძრო სამსახური და ა.შ.) უფასოდ მოახერხებს საწვავის მიღებას კომპანია SOCAR Ukraine-ს ავტოგასამართ სადგურებზე. ამ კომპანიას მთელი უკრაინის ტერიტორიაზე 59 ავტოგასამართი სადგური აქვს.
უკრაინის პრეზიდენტმა ვლადიმირ ზელენსკიმ მადლობა გადაუხადა აზერბაიჯანის პრეზიდენტს გაწეული დახმარებისთვის.
კვირას, 27 თებერვალს, ბაქოში უკრაინის საელჩოს შენობის წინ, მრავალრიცხოვანი მხარდამჭერი აქცია გაიმართა. ასევე, დაიწყო უკრაინელი ხალხისათვის ჰუმანიტარული დახმარების შეგროვება, რომელიც 9 მარტამდე გაგრძელდება.
დღეს, 1 მარტს, ბაქოში რუსეთის საელჩოს წინ უკრაინის მხარდასაჭერად პიკეტი მოეწყო. ამ პიკეტის ორგანიზატორი დაურეგისტრირებელი ოპოზიციური „დემოკრატიისა და კეთილდღეობის პარტია“ იყო.
ამავდროულად, აზერბაიჯანში თავისი პროსახელისუფლებო განწყობით ცნობილმა ბლოგერმა, ფუად მურადოვმა სოციალურ ქსელებში, რუსეთის მხარდამჭერი აქციის შესახებ განაცხადა, რომელიც 3 მარტს, რუსეთის საელჩოს შენობის წინ გაიმართება. საინტერესოა, რომ ბლოგერის Facebook-ის ანგარიშის ავატარზე უკრაინის სახელმწიფო დროშაა გამოსახული.
კომენტარები
პოლიტიკურ მიმომხილველ რასიმ მირზოევს მიაჩნია, რომ უკრაინაში მიმდინარე ომთან დაკავშირებით აზერბაიჯანის ხელისუფლების პოზიციის ახსნა რთული არ არის.
„დიახ, აზერბაიჯანმა ხელი მოაწერა რუსეთთან სამოკავშირეო დეკლარაციაზე. მაგრამ არ უნდა დავივიწყოთ თურქეთის ფაქტორი. ეს ქვეყანა – ნატოს წევრი, ცდილობს კონფლიქტის მხარეებს დიპლომატიური გადაწყვეტისკენ მოუწოდოს და ბოლო დღეების განმავლობაში, არაერთხელ შესთავაზა მათ მოედანი მოლაპარაკებებისათვის. თურქეთი კი აზერბაიჯანის პირველხარისხოვანი მოკავშირეა. თუკი ჩვენს ქვეყანას, რამდენიმე სხვადასხვა მოკავშირე ეყოლება, თურქეთთან ძმური ურთიერთობები მათთან არანაირად არ შეიძლება შედარდეს.
არის ბრიტანეთის ფაქტორიც. ყველასთვის ცნობილია, რომ კასპიის ზღვიდან ნავთობისა და გაზის მოპოვებით დაკავებულია ბრიტანული ნავთობკომპანია BP. ეს კომპანია არის ასევე „სამხრეთის გაზის დერეფნის“ ერთ-ერთი მთავარი აქციონერი, რომელიც აზერბაიჯანს, თურქეთსა და ევროპის ქვეყნებთან აკავშირებს. ამ თვალსაზრისით არანაკლებ მნიშვნელოვანია ალიევის პირადი ურთიერთობებიც დიდ ბრიტანეთთან.
ამ მიზეზებით აზერბაიჯანი ვალდებულია უკრაინას დაუჭიროს მხარი ამ ომში. ასევე, აქ ქვეყანა ხელმძღვანელობს საერთაშორისო სამართლით. ყირიმიც და რუსეთის გარდა არავის მიერ აღიარებული დონბასის თვითგამოცხადებული რესპუბლიკებიც უკრაინის განუყოფელი ნაწილია. ამ პრინციპით ხელმძღვანელობდა აზერბაიჯანი ყარაბაღის ოკუპაციისგან გათავისუფლების დროსაც.
რაც შეეხება ოფიციალურ განცხადებებს, ის ფაქტი, რომ თითქმის მთელი აზერბაიჯანული მედია, რომელიც, როგორც ყველასთვის ცნობილია, სახელმწიფოს კონტროლქვეშაა, ყველანაირად უჭერს მხარს უკრაინის ხელისუფლებასა და ხალხს, ყველაფერზე მეტყველებს. ეს ამ ქვეყნის ცალსახა მხარდაჭერაა კონფლიქტში“, – აღნიშნა მირზოევმა JAMnews-თან ინტერვიუში.
„მსოფლიო და პოსტსაბჭოთა სივრცე იცვლება. ევროკავშირი უკრაინას თავის შემადგენლობაში იღებს. და უკრაინაში ომის შემდეგ, პოსტსაბჭოთა სივრცეში ორი ქვეყანა აღმოჩნდება დემოკრატიული ცვლილებების პირისპირ – ბელარუსი და აზერბაიჯანი.
ჩვენ ყოველთვის ვამბობდით, რომ ალიევის ხელისუფლებას არ ეშინია პუტინის. პირიქით, პუტინი ყოველთვის მფარველობდა მათ. ალიევსა და მის გარემოცვას გეოპოლიტიკური პირობებისა და პუტინის შემდგომი პერიოდის ცვლილებების ეშინოდა. და ეს დრო უკვე დგება. ყოველივე საუკეთესო ჩვენს ქვეყანას“, – დაწერა სოციალურ ქსელებში აზერ გასიმლიმ, პოლიტიკური მენეჯმენტის ინსტიტუტის დირექტორმა.
