რას ნიშნავს "ოცნების" მონაწილეობა ირანის საელჩოში გამართულ სამძიმრის ღონისძიებაში. შეფასებები
“ოცნების” სამძიმარი ირანს
“ქართული ოცნების” საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე ალექსანდრე ხვთისიაშვილი დაესწრო ირანის საელჩოში, ირან-ისრაელის ომის დროს დაღუპულთა ხსოვნისადმი მიძღვნილ ღონისძიებას და სამძიმრის წიგნში ჩანაწერი დატოვა. ისრაელის საელჩომ განაცხადა, რომ ამ ფაქტით შეძრწუნებულია და ეს მორალურად არასწორია.
მომხდარმა გააქტიურა დისკუსია საზოგადოებაში – ვის მხარესაა „ოცნება“, რატომ წავიდა ის მეორედ ირანის „სატირალში“ და რას ნიშნავს ირან-ისრაელის ომის შედეგები „ქართული ოცნებისთვის“
რა მოხდა?
ინფორმაცია სამძიმრის ღონისძიებაში მინისტრის მოადგილის მონაწილეობის შესახებ, ცნობილი ირანის საელჩოს განცხადებიდან გახდა. განცხადებიდან ვიგებთ, რომ ღონისძიება ეძღვნებოდა „ირანის ტერიტორიული მთლიანობის წინააღმდეგ ისრაელის რეჟიმის მიერ განხორციელებული შეიარაღებული თავდასხმის დროს დაღუპულ მოწამეთა ხსოვნას“. ისრაელი რეჟიმადაა მოხსენიებული.
საელჩოს ცნობით, ქართველი მინისტრის გარდა, ღონისძიებას ესწრებოდნენ თურქმენეთის, ყაზახეთის, სომხეთის და აზერბაიჯანის ელჩები, ერაყის საქმეთა რწმუნებული ,ჩინეთის სამხედრო ატაშე.
„მათ საელჩოში გახსნილ სამძიმრის წიგნში გააკეთეს ჩანაწერები, გამოთქვეს თავიანთი სამძიმარი და სოლიდარობა ირანის მიმართ“, – აცხადებს საელჩო და წერს, – „დიდ მადლიერებას ვუცხადებთ ჩვენს მეგობრებსა და პარტნიორებს ამ რთულ პერიოდში გამოჩენილი მხარდაჭერისა და თანაგრძნობისთვის“.
ისრაელის საელჩომ „რადიო თავისუფლებას“ განუცხადა, რომ მომხდარით შეძრწუნებულია:
„იმ დროს, როდესაც დასავლეთი გმობს ირანის თავდასხმებს ისრაელის მშვიდობიან მოსახლეობაზე და მხარს უჭერს მისი ბირთვული და გენოციდური ამბიციების შეჩერების მცდელობებს, ღრმა იმედგაცრუებას იწვევს საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილის ასეთ ღონისძიებაში მონაწილეობის ხილვა. ეს მორალურად არასწორია“.
საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს გვერდზე სოციალურ ქსელში, რომელიც სავსეა მინისტრის უცნაურ ქვეყნებში ვიზიტების ამსახველი ფოტოებით, ირანის საელჩოში ვიზიტზე არაფერი იძებნება. სამინისტრომ ეს ფაქტი დამალა. თუმცა, მას შემდეგ, რაც ინფორმაცია გასაჯაროვდა, იძულებული გახდა მედიის კითხვებისთვის ეპასუხა:
„2025 წლის 26 ივნისს ირანის საელჩომ ოფიციალური ნოტით მიმართა საგარეო საქმეთა სამინისტროს, ირანის ისლამური რესპუბლიკის საელჩოში სამძიმრის წიგნის გახსნის შესახებ და თბილისში გახსნილ სამძიმრის წიგნში ირანის მოქალაქეების დაღუპვასთან დაკავშირებით გაკეთდა შესაბამისი ჩანაწერი“.
რისი დემონსტრირებაა ეს? შეფასებები
“ოცნების” სამძიმარს და ტერორისტული რეჟიმის მხარდაჭერას, როდესაც, ცივილიზებული დასავლეთი ისრაელის მხარესაა, დიდი გამოხმაურება მოჰყვა. ოპოზიციამ ეს ეროვნული ინტერესების წინააღმდეგ გადადგმულ ნაბიჯად შეაფასა.
“ივანიშვილოს რეჟიმისა და მისი საგარეო საქმეთა სამინისტროს მორიგი ამორალური ქმედება არ გამოხატავს ქართველი ხალხის პოზიციებს და არის საქართველოს ეროვნული ინტერესების წინააღმდეგ გადადგმული ნაბიჯი”, – აცხადებენ “კოალიციაში ცვლილებებისთვის” .
„როდესაც ქვეყანას ფორმალურად მართავს პრემიერი, რომელიც ირანში დაესწრო ცერემონიას, სადაც სკანდირებდნენ „სიკვდილი ამერიკას, სიკვდილი ისრაელს“, არაფერი უნდა გაუკვირდეს ისრაელს… “ქართულ ოცნებასთან“ დაკავშირებით ისრაელმა გადამჭრელი ზომები უნდა მიიღოს“, – განაცხადა “ერთიანობა – ნაციონალური მოძრაობის“ წევრმა ლევან სანიკიძემ.
ექსპერტების შეფასებით, ავტრიტარულ ქვეყნებთან ალიანსში”ოცნება” ძალაუფლების შენარჩუნების გზას ხედავს. ამავდროულად, ეს არის ავტორიტარიზმისკენ სვლის ღია და მკაფიო გზავნილი.
ექსპერტი საერთაშორისო უსაფრთხოების საკითხებში, თეონა აქუბარდია JAMnews-თან საუბარში ხაზს უსვამს, რომ ირანი არასდროს უჭერდა საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის საკითხს მხარს გაეროში რუსეთის წინააღმდეგ, ისევე როგორც ჩინეთი. შესაბამისად, ეს გზა ასუსტებს საქართველოს სუვერენიტეტს და აძლიერებს კრემლის გავლენებს ნაწილობრივ ოკუპირებულ საქართველოში მისი სრულად გავლენის ქვეშ დაბრუნების მიზნით.
“ავტორიტარული ირანის მხარდაჭერა, “ოცნების” საგარეო პოლიტიკის განზომილებაში, ჯერ კიდევ გასულ წელს გამოჩნდა, როცა ირაკლი კობახიძე ორგზის ჩავიდა თეირანში და იდგა მათ შორის, ვინც ერთის მხრივ, სიკვდილი ამერიკას გაჰყვიროდა და მეორეს მხრივ, მათ შორისაა ვისაც საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების ე.წ. დამოუკიდებლობას აღიარებს. ამ ნაბიჯით, მაშინ, ივანიშვილის დავალებით, კობახიძემ ზურგი აქცია ამერიკასთან სტრატეგიულ პარტნიორობას და იმავდროულად, საქართველოს სუვერენიტეტის და ტერიტორიული მთლიანობის გაცხადებულ ინტერესს. ეს იყო, ერთგვარად, ბაიდენის ადმინისტრაციისთვის გაწვნილი სილა და ავტორიტარიზმისკენ სვლის გზავნილი“.
მისივე შეფასებით, მას შემდეგ რაც “ოცნებამ” ვერ მიიღო ტრამპის ადმინისტრაციისგან ლეგიტიმაცია და ნორმალიზაცია, ეს ხელმეორედ, შედარებით მოგუდულად, თბილისში მაკა ბოჭორიშვილის მოადგილის სახით გაიმეორა. და ეს გააკეთა იმის მიუხედავად, რომ ამერიკის სენატში განხილვას ელოდება “მეგობარი აქტი”, რაც არის “ოცნების” სანქცია, მათ შორის, ირანის რეჟიმის მხარდაჭერის საკითხის გამო. მისი ვარაუდით, კობახიძეს ამერიკასთან “დალაგების” აღარანაირი მოლოდინი აღარ აქვს:
“და ბოლომდე მიდის გამწვავებაზე, მიუხედავად შეცვლილი გეოპოლიტიკური ვითარებისა, არამხოლოდ ირანის ბირთვული პოტენციალის წინააღმდეგ ისრაელის და აშშ სამხედრო დარტყმის მხრივ, არამედ, რეგიონიდან რუსეთის გავლენების შესუსტების პროცესის ფონზე, აზერბაიჯანსა და სომხეთში განვითარებული პროცესებით. “ოცნება” საქართველოს ინტერესებს ღიად უპირისპირდება დევიზით – ჩათრევას ჩაყოლა სჯობია და ბოლომდე მიჰყვება ავტორიტარული ქვეყნების გზას, რაც დიდი რისკია მისთვის, თუმცა სხვა გზა არ დაიტოვა”, – ამბობს იგი.
პოლიტოლოგი გია ნოდია JAMnews-თან ამბობს, რომ რაკი “ოცნებას” დასავლეთთან ცუდი ურთიერთობა აქვს, ის ცდულობს, იმასთან გააგრძელოს ურთიერთობა, ვისთანაც შეიძლება არც თუ ისე კარგი, მაგრამ, რაღაც ურთიერთობა ჰქონდეს. სრულად ეწერება ეს მათ საგარეო პოლიტიკურ ქცევაში:
“მათ ხელი აქვთ აღებული დასავლურ ორიენტაციაზე, არ უყურებენ და შესაძლოა, არც ესმით დასავლეთის, ამერიკის თუ ევროპის და მით უმეტეს, ისრაელის ნორმები, ღირებულებები და პოლიტიკის მიმართულება. მათ აქვთიანთი დამოკიდებულება, არ ვიცი რამდენად შეიძლება სტრატეგია დავარქვათ, მაგრამ დამოკიდებულება აქვთ, რომ აი, ირანთან კარგი ურთიერთობა არის კარგი“.
ამავე დროს, მისი შეფასებით, ავტორიტარული ხელისუფლებები მათთვის ბუნებრივად უფრო ახლობლები არიან და მეორეც, რაკი ირანიც დაპრისპირებულია დასავლეთთან, ისინი [“ოცნება”] ფიქრობენ, რომ აი, ესეც საერთო გვაქვს:
“მათი ბუნებრივი დამოკიდებულებიდან თუ პოლიტიკური ინსტიქტიდან გამომდინარე, რა თქმა უნდა ირანი მათთვის უფრო ახლობელია, ვიდრე ამერიკა, ევროპა და ისრაელი. ეს უფრო არაკომპეტენტურობაა, როგორც სტრატეგია, მათ არ მგონია ჰქონდეთ”.
რაც შეეხება, ირან – ისრაელის ომის შედეგების გავლენას “ოცნებაზე”, გია ნოდიას შეფასებით, მათთვის ეს ძალიან ბევრს შეიძლება არ ნიშნავდეს, მაგრამ მაინც ნეგატიური შედეგია:
“ამ ომმა აჩვენა, რომ დასავლეთი ძლიერია. მათ ენაზე რომ ვთქვათ, რაც მოხდა, არის “დიფსტეიტის” გამარჯვება. ანუ ირანი უკან დახია დასავლეთმა, რაც მათთვის სინონიმია “დიფსტეიტისა”. “დიფსტეიტის” გაძლიერება მათთვის ცუდია, რადგან, მათი ფილოსოფიაა, რომ “დიფსტეიტი” სუსტდება და ძლიერდებიან ისეთი ძალები, როგორიც არიან, რუსეთი, ჩინეთი, ირანი და სხვები და სხვები. ამიტომ, ეს მათი ნარატივის საწინააღმდეგო მოვლენაა. მაგრამ, ირანის მსგავსად, ისინიც ამის უარყოფის რეჟიმში არიან. მათი მიზანია, ეს არ შეიმჩნიონ, მიუხედავად იმისა, რომ მათთვის ეს სასიამოვნო არ არის”.
“ოცნების” სამძიმარი ირანს
