რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს თავმჯდომარე ვიაჩესლავ ვოლოდინი სომხეთში “რუსული ენის მდგომარეობის საკითხს შეეხო“ და „ყურადღება გაამახვილა ქვეყანაში რუსული სკოლების გახსნაზე.”
ეს ინფორმაცია რუსეთის სათათბიროს ვებგვერდზე გამოქვეყნდა მაშინ, როცა ვოლოდინი მოსკოვში სომხეთის პარლამენტის თავმჯდომარეს, ალენ სიმონიანს ხვდებოდა.
სომხეთში ამ განცხადებისთვის დიდი ყურადღება არ მიუქცევიათ, რადგან ყველა ოფიციალური რუსი ჩინოვნიკი ტრადიციულად საუბრობს ხოლმე „რუსული ენის მდგომარეობაზე სომხეთში“.
თუმცა ეს თემა მწვავედ განიხილებოდაა სომხურ საზოგადოებაში ივნისში, როდესაც რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა რუსული სკოლების გახსნის შესახებ განცხადება გააკეთა. მაშინ ოფიციალურმა ერევანმა ლავროვს მკაცრი პასუხი გასცა – „ასეთი საკითხი სომხეთის დღის წესრიგში არ დგას“ – განაცხადეს ქვეყანაში.
თუმცა, ექსპერტული წრეებისთვის ეს თემა კვლავ მგრძნობიარეა. ისინი საკითხის დღის წესრიგში ამ ფორმით დაბრუნებას, სოხმეთის ხელისუფლებაზე ზეწოლად თვლიან.
სომხეთში რუსული სკოლების გახსნა
სომხური მხარის გზავნილში სიმონიან-ვოლოდინის შეხვედრის შესახებ არ არის ნახსენები სომხეთში რუსული სკოლების გახსნის თაობაზე. სომხეთის პარლამენტის პრესსამსახური იუწყება, რომ საუბარი შეეხო თემებს, რომლებიც უფრო მეტად აწუხებს სომხეთის ხელისუფლებას და საზოგადოებას. კერძოდ, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ ეროვნული ასამბლეის სპიკერი რუს კოლეგას „სომხეთის წინააღმდეგ აზერბაიჯანის შეიარაღებულ აგრესიაზე“ ესაუბრა. ამავდროულად, ალენ სიმონიანმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ რუსეთის ეგიდით მოქმედი კოლექტიური შეთანხმების (ОДКБ) სამხედრო ბლოკი ვერ ახერხებს “ოპერატიულად და ეფექტურად უპასუხოს აგრესიას სომხეთის, მისი ერთ-ერთი წევრის წინააღმდეგ”.
სომხეთში რუსული სკოლების გახსნა
რუსული მხარის განცხადებები რუსული სკოლების გახსნის შესახებ – რას ფიქრობს ამაზე სომხეთის ხელისუფლება? ასევე, ექსპერტის კომენტარი.
“სომეხი მეგობრების თხოვნით”?
სომხეთში რუსული სკოლების თემაზე აქტიური დისკუსიები ზაფხულში, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ერევანში ვიზიტის დროს დაიწყო. სერგეი ლავროვმა მაშინ განაცხადა: „ჩვენი სომეხი მეგობრების სურვილების გათვალისწინებით, ჩვენ ვმუშაობთ სომხეთში რუსული სკოლების რაოდენობის გაზრდაზე“.
ადგილობრივ ჟურნალისტებთან საუბარში ლავროვმა დასძინა, რომ რუსული მხარე დაეხმარება სომეხ მასწავლებლებს კვალიფიკაციის ამაღლებაში.
“არ არსებობს საიდუმლოებები და შეთქმულებები”
ლავროვის განცხადებიდან რამდენიმე დღეში სომხეთის განათლების მინისტრმა ვაჰრამ დუმანიანმა განმარტა, რომ „რუსული სკოლების რაოდენობის გაზრდის შესახებ“ რუსული მხარის სურვილებზე არაფერი იცოდა.
„თუ ჩვენ ახლა გადავწყვეტთ ფრანგული სკოლის გახსნას, ეს არ ნიშნავს, რომ სომხეთის მთავრობა საფრანგეთის ხელისუფლებისგან ნებართვას ითხოვს. ამის საჭიროება არ არის“, – აღნიშნა ვაჰრამ დუმანიანმა.
მინისტრმა ასევე აღნიშნა, რომ „შეიძლება განიხილებოდეს ერთი რუსული სკოლის გახსნის საკითხი, მაგრამ ასეთი გადაწყვეტილება მიღებული ამ ეტაპზე არ არის“.
მან საზოგადოება დაარწმუნა, რომ არ ყოფილა ფარული მოლაპარაკებები რუს კოლეგებთან და ასევე, არ ყოფილა რაიმე შეთქმულება, რომელიც საზოგადოების ზურგს უკან გაკეთდა. გარდა ამისა, მან განმარტა, რომ სკოლების რაოდენობის გაზრდა ერთი მინისტრის ბრძანებით შეუძლებელია და ეს ძალიან რთული პროცესია:
„თუ რუსეთი მზად არის რაიმე სახის მხარდაჭერა გაუწიოს რუსული ენის პოპულარიზაციას – მხარი დაუჭიროს როგორც მატერიალურად, ასევე საგანმანათლებლო მასალებით – ეს რთული პროცესია. ერთი შეკვეთით რუსული ენის სწავლების საათების გაზრდა შეუძლებელია.“
სომხეთში სამი რუსული სკოლა ფუნქციონირებს
სომხეთში სულ 45 სკოლაა, სადაც გაკვეთილები რუსულ ენაზე ტარდება. გარდა ამისა, 63 სკოლაა, სადაც რუსულ ენას სიღრმისეულად ასწავლიან.
ბოლო წლებში, სომხეთში, რუსული ენის შესწავლაზე სტუდენტების რაოდენობა 4400-დან 5600-მდე მერყეობდა.
სტუდენტებს, რომელთა მშობლებს აქვთ სომხეთის მოქალაქეობა, შეუძლიათ სწავლა არასომხურ კლასებში მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი სწავლობდნენ სხვა ქვეყანაში ზედიზედ ხუთი წლის განმავლობაში.
სომხეთში სულ სამი რუსული სკოლაა – მათგან ორში რუსი სამხედროების შვილები დადიან. ერთი ერევანშია, მეორე კი გიუმრიში, სადაც რუსული სამხედრო ბაზაა განთავსებული. ორივე სკოლას რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო მართავს. მესამე სკოლა მდებარეობს ქალაქ არტაშატში.
სომხეთში რუსული სკოლების გახსნა
სომხეთის კანონმდებლობით, ქვეყანაში არ შეიძლება იყოს ოთხზე მეტი საგანმანათლებლო დაწესებულება, სადაც განათლება მთლიანად ერთ რომელიმე უცხო ენაზე ტარდება. ანუ ქვეყანაში ფუნქციონირება შეუძლია მაქსიმუმ ოთხ სკოლას, სადაც რუსულს ასწავლიან.
სავარაუდოდ, სწორედ ეს ჰქონდა მხედველობაში განათლების მინისტრ ვაჰრამ დუმანიანს, როდესაც მან ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ „შეიძლება განიხილებოდეს კიდევ ერთი რუსული სკოლის გახსნის საკითხი“.
სომხეთში რუსული სკოლების გახსნა
კომენტარი
მოსკოვი რეგულარულად აყენებს სომხეთში რუსული სკოლების გახსნის თემას ერევანზე ზეწოლის მიზნით – ამბობს პოლიტიკური ანალიტიკოსი ჰოვსეპ ხურშუდიანი. სომეხ კოლეგებთან ურთიერთობის ამ მიდგომასა და სტილს ის „წვრილმან აფერისტობად“ ახასიათებს.
პოლიტოლოგი ამბობს, რომ რუსეთმა ბოლო დროს “უღალატა თავის ოფიციალურ სტრატეგიულ მოკავშირეს ყველა ფრონტზე, ყველა მიმართულებით და არ ასრულებს თავის სახელშეკრულებო ვალდებულებებს”. მაშასადამე, ხურშუდიანის თქმით, რუს ოფიციალურ პირებსა და მათ სომეხ კოლეგებს შორის სალაპარაკო აღარაფერია.
ხურშუდიანი გამორიცხავს რუსული ენის სპეციალური სტატუსით მიღების შესაძლებლობას, რადგან ეს შეიძლება გახდეს საპროტესტო ტალღის მიზეზი, მათ შორის სომხეთის ხელისუფლების წინააღმდეგ:
„ეს ნაბიჯი შეიძლება ჩაითვალოს სომხეთის პროვინციად გადაქცევის მცდელობად, რომელიც ზღუდავს სუვერენიტეტს.“
პოლიტოლოგის აზრით, „რუსეთის იმპერიული საგარეო პოლიტიკა გულისხმობს აბსოლუტურ სიბრიყვეს და შოვინიზმს”, და სომხეთმა რაც შეიძლება მალე უნდა თქვას უარი რუსეთის ეგიდით მოქმედ ორ გაერთიანებაში – კოლექტიური უსაფრთხოების სამხედრო ბლოკში და ევრაზიის ეკონომიკურ კავშირში წევრობაზე.
„სომხეთი უნდა გამოვიდეს ამ ნაგავსაყრელიდან!“ – ამბობს ექსპერტი.
