როგორ ცხოვრობს 800 კაციანი ქორწილების გარეშე დარჩენილი მარნეული
ქვემო ქართლში მცხოვრები ეთნიკური აზერბაიჯანელები ხელისუფლებისგან ქორწილის გადახდის შეზღუდვის მოხსნას ითხოვენ.
საქართველოში ასკაციანი ქორწილების გადახდა ნებადართულია, თუმცა ასი სტუმრის ქორწილში მოწვევა მარნეულელებისთვის სირცხვილად ითვლება. სტუმრების სია აქ, როგორც წესი, 600-800 კაცამდე ადის.
ქართველი აზერბაიჯანელები ქორწილებს აზერბაიჯანული ტრადიციის მიხედვით იხდიან. თუმცა, კორონავირუსმა არა მარტო აქაური წყვილების გეგმებში შეიტანა კორექტივები, არამედ უმუშევრად დატოვა ქორწილის ინდუსტრიაში ჩართული ასობით ადამიანი.
_____________________________________
აზერბაიჯანულ კულტურაში ქორწილს განსაკუთრებული ადგილი აქვს. ქორწილი ოჯახებისთვის ყველაზე დიდ ზეიმია.
ტრადიციული აზერბაიჯანული ქორწილი დაახლოებით ექვსი დღე გრძელდება.
ოფიციალურად, ორი ქორწილის დღეა – ჯერ პატარძლის სახლში, რომელსაც ძველ დროში „ხნას“ ეძახდნენ და მთავარი ქორწილი – სიძის სახლში. იმ დღეს პატარძალი უკვე ოჯახს ტოვებს.
გარდა ამისა, ორივე მხარეს კიდევ ორ-ორ დღეს ქორწილობენ – ძირითადი ქორწილის წინა ღამე, რომელსაც „ჯიერის ღამე“ ჰქვია და ძირითადი ქორწილის შემდგომი დღე, რომელსაც „ხაში“ ჰქვია.
ტრადიციულად, საქართველოში მცხოვრები აზერბაიჯანელები გრანდიოზულ ქორწილებს იხდიან.
500 სტუმარი აქ საშუალო ქორწილად ითვლება.
მარნეულში არის საქორწილო დარბაზები, რომლებიც 800-ზე მეტ ადამიანს იტევს.
90-იან წლებში, როდესაც ქვეყანაში მძიმე სოციალური პირობები იყო, ქორწილების და სტუმრების რიცხვი შეამცირეს, თუმცა ბოლო წლებში მარნეულში კვლავ გრანდიოზულ ქორწილებს იხდიან.
ახალგაზრდა წყვილები ძველ ტრადიციებს თანამედროვე სახეს აძლევენ. სადღეგრძელოების დამთავრებისთანავე იწყება თანამედროვე მუსიკა ე.წ ტაშ-ფანდური.
ეს წვეულება – დარბაზის დაქირავება, სურსათის შეძენა და მისი მომზადება, ასევე პატარძლის მორთვა-მოკაზმვა – კაბა, სილამაზის სალონი, მზითევი, საჩუქრები, ოქროულობა, ვიდეო და ფოტო გადაღება და სხვა წვრილმანები თუ მსხვილმანები ოჯახს საკმაოდ ძვირი უჯდება.
ამ ყველაფერის გათვალისწინებით, ქორწილის ინდუსტრია ძალიან შემოსავლიანი ბიზნესია ისეთ პატარა ქალაქში, როგორიცაა მარნეული.
ადრე საქორწილო სეზონი მხოლოდ გაზაფხულსა და შემოდგომაზე იყო, თუმცა უკვე ეს წესი დარღვეულია და ქორწილს ზამთარსა და ზაფხულშიც იხდიან.
მაისი ერთადერთი თვეა, როდესაც მარნეულში საქორწილო მუსიკის ხმა არ ისმის (ძველი თქმულების თანახმად, ვარდს უთქვამს, მაისში დედოფალი მარტო მე უნდა ვიყოო, ამიტომ მაისში ქორწილის გადახდა არ შეიძლება).
დღეს უკვე 4 თვეა მარნეულში ქორწილის ხმა არ ისმის.
საქართველოში კორონავირუსის 1104 დადასტურებული შემთხვევაა აღრიცხული. აქედან 16 ადამიანი გარდაიცვალა, 912 კი გამოჯანმრთელდა. განსაკუთრებით რთული ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობა სწორედ ქვემო ქართლის რეგიონშია.
მაშინ როცა ქორწილი ბევრისთვის დასაქმების და შემოსავლის წყაროა, ეს განსაკუთრებული პრობლემაა რაიონისთვის.
მაგალითად, საქორწილო დარბაზის „გიზილ თაჯის“ ერთ-ერთი მეპატრონე ზაქირ ბალაქიშიევმა მარნეულის რადიოში თქვა, რომ მხოლოდ მარტის ნახევარსა და აპრილში 40-მდე შეკვეთა ჰქონდათ, რომელიც კორონავირუსის შეზღუდვების გამო გაუქმდა.
ხოლო საქორწილო სალონის „აიდანს“-ის მეპატრონე ამბობს, რომ მის სალონს 95 შეკვეთა გაუუქმდა და 45 თანამშრომელი უმუშევარი დარჩა.
როცა ქორწილია, შემოსავალს რესტორნის მეპატრონე, საბითუმო ბაზარი, ფოტოგრაფ-ვიდეოგრაფი, დიზაინერი, დეკორატორი, სილამაზის სალონი, მზარეული, მიმტანი, რესტორნის დამლაგენელი, მუსიკალური გუნდი, საქორწილო კაბების მკერავები და, რა თქმა უნდა, თამადა და სხვა მრავალი იღებს.
როდესაც ქორწილი არაა, შესაბამისაც ზემოთ ჩამოთვილილი ადამიანები უმუშევრები რჩებიან.
„მთელი იანვარი და თებერვალი ველოდებოდით ქორწილის სეზონს. მე რესტორანში დამლაგებლად ვმუშაობ, დღეში 20 ლარს გვაძლევენ. ასევე ქორწილის პარტონი დამლაგებლებს მაგიდაზე დარჩენილ საჭმლებს ჩუქნის. ეს საჭმელი სახლში მოგვაქვს. ეს იმას ნიშმავს, რომ ფულის გარდა რამდენიმე დღიანი საჭმელიც გავქვს“- ამბობს აიდა.
მიუხედავად იმისა, რომ სილამაზის სალონებმა უსაფრთხოების წესების დაცვით მუშაობა აღადგინეს, მაგრამ ქორწილების გარეშე აქაურობა ცარიელია.
„თვეზეა მეტია, რაც განვაახლეთ მუშაობა. წესით, ამ თვეებში სულ ქორწილების სეზონი იყო და ბევრი კლიენტიც გვყავდა. როდესაც ქალაქში ერთ დღეს რამდნეიმე ქორწილია, სალონებიც სავსეა და შემოსავალიც არის. პატარძლის გალამაზება ყველაზე შემოსავლიანია. ახლა კი, მიუხედავად იმისა, რომ ვმუშაობთ, კლიენტი ცოტაა, “- ამბობს ერთ-ერთი სალონის მეპატრონე სამირა.
თვითდასაქმებულმა ფოტოგრაფებმა, ივენთ-მენეჯერებმა და ანიმატორებმა თბილისში, ინფექციურ საავადმყოფოსთან აქციაც კი გამართეს ხალხმრავალი ქორწილების ჩატარების მოთხოვნით.
მარნეულელი ფოტოგრაფი რაიფ დარზიევი თავს ქორწილების გადაღებით ირჩენს.
მისი თქმით, რამდენიმე წლის განმავლობაში პირველად ქორწილის სეზონზე ის უშემოსავლოდ დარჩა.
„სეზონზე დავრჩი სამსახურის და შემოსავლის გარეშე. კი, ხანდახან მაქვს გადაღებები, მაგრამ ქორწილი შემოსავლის ძირითადი წყარო იყო. ას კაციან ქორწილს აქ არავინ იხდის, დიდები კი, არ შეიძლება,“- ამბობს ის.
ამ რეგულაციების გამო დაზარალებულად მიიჩნევენ საკუთარ თავს წყვილებიც.
გრანდიოზული ქორწილისთვის შეკერილი კაბები, წინასწარ გადახდილი მზვითის თანხა და სხვა მრავალი ხარჯი უკვე გაღებულია, ქორწილი კი, ჯერ უცნობია, როდის იქნება.
23 წლის აისელს ქორწილი აპრილში უნდა ჰქონოდა.
„ყველაფერი მზად მქონდა – კაბა, რესტორანი, სტუმრები მოწვეული. გადაიდო ყველაფერი გაურკვეველი დროით. ყველგან რესრტორნები ღიაა და ხალხი საქეიფოდ დადის, არანაირ წესებს არ იცავენ და ქორწილებმა რა დააშავეს?! ამბობენ, რომ ზამთარში მეორე ტალღაა მოსალოდნელი, სანამ ეს მეორე ტალღა იქნება, ერთი-ორი თვით მაინც გახსნან რესტორნები, რომ ქორწილები გადავიხადოთ,“- ამბობს ის.
აისელი ამბობს, რომ გათხოვება ტრადიციულად უნდა, ქორწილით და არ აპირებს სხვა მარნეულელი გოგოებივით “გაპარვას”.
“ბევრი მოიქცა ასე ქორწილის ჩაშლის გამო. გაიპარნენ და დღეს უკვე ერთი ბავშვსაც ელოდება,” – ამბობს აისელი.
